بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه

خبراقتصادی – محسن شمشیری
روز یکشنبه 29 آبان 1400 بار دیگر قیمت ارز افزایش یافت و دلار به کانال 28 هزار تومان وارد شد و قیمت دلار 28 هزار و 44 تومان، قیمت یورو 31 هزار و 643 تومان، پوند انگلیس 37 هزار و 856 تومان و درهم امارات 7 هزار و 637 تومان اعلام شده است. با اعلام اونس جهانی طلا به 1846 دلار، قیمت طلا و سکه نیز افزایش یافت و سکه به 12 میلیون و 350 هزار تومان رسید.

چرا قیمت‌ها در بازار سکه، طلا و ارز دوباره بالا رفت؟

به گزارش تیم رصد اخبار روز بیست پیمنت به نقل از فرارو دوباره قیمت‌ها در بازار ارز، سکه و طلا با افزایش روبرو شده، به طوری‌که سکه تمام باز هم از کانال ۵ میلیون تومان فراتر رفت و دلار نیز در آستانه ورود به نیمه دوم کانال ۱۳ هزار تومان است، از سوی دیگر هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز همچنان بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه بالای ۵۰۰ هزار تومان قرار دارد.

براساس اعلام اتحادیه طلا و جواهر در بازار تهران روز جاری شنبه ۱۲ بهمن سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در قیمت ۵ میلیون ۴۰ هزار تومان و سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با قیمت ۵ میلیون و ۲۰ هزار تومان معامله شد.

در بازار آزاد هر قطعه نیم سکه بهار آزادی دو میلیون و ۵۶۰ هزار تومان، ربع سکه هم بدون تغییر نسبت به روز گذشته یک میلیون و ۵۶۰ هزار تومان قیمت خورد. هر گرم طلای ۱۸ عیار هم ۵۱۴ هزار تومان ارزش گذاری شد، ضمن آنکه در بازار‌های جهانی نیز هر اونس طلا ۱۵۹۰ دلار قیمت خورد.

صرافی ملی قیمت دلار را برای شنبه دوازدهم بهمن با ۵۰ تومان افزایش نسبت به نرخ‌های پایانی پنج‌شنبه، ۱۳ هزار ۵۰۰ تومان اعلام کرد. این صرافی‌ها دلار را از مردم با قیمت ۱۳ هزار ۲۵۰ تومان خریداری کرد. قیمت فروش یورو نیز در صرافی‌های بانک‌ها ۵۰ تومان بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه افزایش یافت و ۱۵ هزار تومان اعلام شد؛ قیمت خرید یورو نیز در این صرافی‌ها ۱۴ هزار و ۷۵۰ تومان قیمت‌گذاری شد.

چرا قیمت‌ها در بازار سکه، طلا و ارز دوباره بالا رفت؟

دو دلیل اصلی رشد قیمت طلا و سکه

آیت محمدولی رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران با اشاره به اینکه قیمت طلا در بازار داخلی با افزایش قیمت روبر شده است، گفت: با توجه به افزایش نرخ دلار در بازار داخلی و همچنین افزایش قیمت هر اونس طلا در بازار‌های جهانی، بهای سکه و طلا در کشور با افزایش همراه شده، این در حالیست که تقاضا در بازار داخل تاثیر چندانی بر روی قیمت‌ها نداشته است.

وی افزود: طی دو سه هفته اخیر قیمت ارز در بازار داخل از کانال ۱۳ هزار تومان عبور کرد و در حال حاضر حدود ۱۳۵۰۰ تومان مورد معامله قرار می‌گیرد، با توجه به این موضوع، قیمت‌ها در بازار سکه و طلا نیز با افزایش روبرو بوده، بطوریکه در حال حاضر هر گرم طلای ۱۸ عیار ۵۱۴ هزار تومان و هر قطعه سکه تمام نیز ۵ میلیون ۴۰ هزار تومان مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.

محمدولی با تاکید بر اینکه قیمت طلا در بازار‌های جهانی هم با رشد همراه بوده است، اظهار داشت: در حال حاضر هر اونس طلا در بازار‌های جهانی نزدیک کانال ۱۶۰۰ دلاری قرار دارد و این موضوع قیمت‌ها در بازار داخلی را با افزایش روبرو می‌سازد، بنابراین با توجه به اینکه هم در بازار داخل نرخ دلار دوباره در مسیر رشد قرار گرفته و در بازار جهانی قیمت طلا نیز به صورت تدریجی با افزایش بها روبرو است، گران شدن سکه و طلا در بازار داخل طبیعی است.

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران با اشاره به اینکه قیمت‌ها نوسان شدیدی ندارد، بیان داشت: اما به هرحال با توجه به افزایشی که در بازار رخ داده، حجم داد و ستد‌ها با کاهش روبرو شده، حال باید دید بانک مرکزی چه برنامه‌ای برای کنترل بازار ارز دارد، چرا که در یک سال گذشته در کل آرامش خوبی بر این بازار حکمفرما بوده و قیمت‌ها در ثبات به سر برده، اگر این بار نیز بانک مرکزی بتواند با تدابیر مناسبی که در نظر بگیرد، نرخ ارز را کنترل کند، به طور قطع قیمت‌ها در بازار ارز، سکه و طلا نیز دوباره متعادل خواهد شد.

وی اضافه کرد: اما در صورتیکه سیاست‌گذاری‌ها نتواند جوابگو باشد، نمی‌توان انتظار کاهش قیمت‌ها را داشت، بنابراین باید بازهم بانک مرکزی در بازار ارز به عنوان بازارساز اصلی حضور پیدا کند تا بازهم نرخ‌ها کنترل شود، اهمیت این امر با توجه به اینکه به ایام پایانی سال نزدیک می‌شویم دو چندان می‌شود، چرا که به صورت سنتی در این ایام تقاضا برای ارز، سکه و طلا افزایش پیدا خواهد کرد.

وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی

دلایل سه گانه افزایش قیمت دلار

وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه فشار تحریم‌ها در افزایش نرخ ارز طی روز‌های اخیر بسیار تاثیرگذار بوده است، اظهار داشت: با توجه به تلاشی که آمریکا به خرج می‌دهد برای ترساندن مشتری‌های نفت ایران تا آن‌ها را از خرید نفت ایران منصرف کند، این امر فشار زیادی را برای روی بانک مرکزی به عنوان بازارساز اصلی بازار ارز وارد کرده، در این رابطه پامپئو وزیر امور خارجه و منوچین وزیر خزانه داری‌آمریکا به مسئولان چینی هشدار داده‌اند تا از خرید نفت بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه ایران دست بردارند و آن را به صفر برسانند.

وی افزود: باتوجه به این موضوع درآمد‌های نفتی‌ کشور با کاهش روبرو شده و این امر درآمد‌های ارزی کشور را در ادامه با محدودیت روبرو ساخته، از سوی دیگر منابع حاصل از فروش نفت نیز به طرق رسمی وارد نمی‌شود که این امر نیز هزینه زیادی را به دولت متحمل می‌سازد، بنابراین تا زمانیکه که این تحریم‌های شدید وجود داشته باشد، افزایش قیمت ارز امری جبران ناپذیر خواهد بود.

شقاقی با تاکید بر اینکه منابع ارزی کشور نیز در عراق بلوکه شده و به کشور بازنگشته است، گفت: بیش از ۵ میلیارد دلار پول صادرات برق و گاز در بانک مرکزی عراق وجود دارد که به دلیل اوضاع پیچیده و بغرنج عراق، معلوم نیست این پول چه زمانی به کشور بر می‌گردد، به دلیل اینکه ۵ میلیارد دلار نیز رقم قابل توجهی در این شرایط محسوب می‌شود، به طور قطع بازگشت این مبلغ می‌تواند منابع قابل توجهی را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه به کما رفتن برجام نیز در افزایش نرخ ارز تاثیر گذار است، بیان داشت: با توجه به اینکه اروپا نیز تا حدود زیادی موضع خود در قبال برجام را مشخص کرده، باید گفت، برجام نیز دیگر اثر خود را از دست داده و بحث‌های همچون راه‌اندازی کانال مالی یا همان اینستکس نیز منتفی شده و با توجه به این شرایط باید گفت: دیگر نباید از برجام انتظاری داشت.

این اقتصاددان ادامه داد: با توجه به سه دلیلی که در بالا ذکر شد، نرخ دلار در بازار طی هفته‌های اخیر رشد تدریجی خود را ادامه داده و اگر همین وضعیت همچنان ادامه داشته باشد، به طور قطع این صعود نرخ دلار به صورت خزنده در ماه‌های آینده ادامه دار خواهد بود، مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد و از شدت تحریم‌ها کاسته شود.

آزاد شدن پول‌های بلوکه تاثیر مثبتی بر بازار ارز خواهد داشت / قیمت سکه ۵۰ هزار تومان افزایش یافت دلار در کانال 28 هزار تومان

ارزش هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با افزایش ۵۰ هزار تومانی قیمت نسبت به روز کاری گذشته به رقم ۱۲ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان رسید . دلار به کانال 28 هزار تومان وارد شد و قیمت دلار 28 هزار و 44 تومان، قیمت یورو 31 هزار و 643 تومان، پوند انگلیس 37 هزار و 856 تومان و درهم امارات 7 هزار و 637 تومان اعلام شده است

خبراقتصادی – محسن شمشیری
روز یکشنبه 29 آبان 1400 بار دیگر قیمت ارز افزایش یافت و دلار به کانال 28 هزار تومان وارد شد و قیمت دلار 28 هزار و 44 تومان، قیمت یورو 31 هزار و 643 تومان، پوند انگلیس 37 هزار و 856 تومان و درهم امارات 7 هزار و 637 تومان اعلام شده است. با اعلام اونس جهانی طلا به 1846 دلار، قیمت طلا و سکه نیز افزایش یافت و سکه به 12 میلیون و 350 هزار تومان رسید.

هر دلار در صرافی‌های بانکی (شنبه، ۲۹ آبان‌ماه) با ۱۸۲ تومان افزایش قیمت در مقایسه با روز کاری گذشته (پنجشنبه، ۲۷ آبان‌ماه) به ۲۶ هزار و ۸۵۱ تومان رسید.
قیمت فروش یورو در مقایسه با روز کاری گذشته با ۲۶۷ تومان کاهش، برابر با ۳۰ هزار و ۶۹۳ تومان بود. همچنین قیمت خرید هر دلار ۲۶ هزار و ۳۱۹ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۳۰ هزار و ۸۶ تومان اعلام شد.علاوه بر این، بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۶ هزار و ۵۵۱ تومان و نرخ فروش آن ۲۶ هزار ۷۹۲ تومان بود.
این در حالی است که نرخ خرید یورو در این بازار ۳۰ هزار و ۴۵ تومان و نرخ فروش آن نیز ۳۰ هزار و ۳۱۷ تومان اعلام شد.
همچنین در سامانه نیما در معاملات روز شنبه، حواله یورو به قیمت ۲۶ هزار و ۷۲۳ تومان فروخته و حواله دلار به بهای ۲۳ هزار و ۶۱۵ تومان معامله شد.

قیمت سکه ۵۰ هزار تومان افزایش یافت

قیمت سکه (شنبه، ۲۹ آبان‌ماه) در بازار تهران با ۵۰ هزار تومان افزایش نسبت به روز کاری گذشته (پنجشنبه، ۲۷ آبان‌ماه) به رقم ۱۲ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان رسید.
ارزش هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با افزایش ۵۰ هزار تومانی قیمت نسبت به روز کاری گذشته به رقم ۱۲ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان رسید و سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم به قیمت ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان معامله شد.

همچنین نیم‌سکه بهار آزادی ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، ربع سکه سه‌ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان قیمت خورد.

علاوه بر این، در بازار طلا نیز نرخ هر گرم طلای ۱۸ عیار به یک میلیون و ۲۳۶ هزار تومان رسید. قیمت هر مثقال طلا نیز پنج‌میلیون و ۳۵۷ هزار تومان شد.

تداوم روند کاهشی قیمت سکه و دلار در آغاز هفته

نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر گفت: ۲۹ آبان ۱۴۰۰ با توجه به کاهش نرخ انس جهانی و ارز، شاهد کاهش قیمت سکه و طلا در بازار هستیم.محمد کشتی آرای با بیان اینکه انس جهانی ۱۸۴۶ دلار قیمت گذاری شده افزود: هم اکنون قیمت سکه طرح جدید ۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، قیمت سکه طرح قدیم ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان، نیم سکه ۶ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان، ربع سکه ۳ میلیون و ۶۸۰ هزار تومان و سکه گرمی ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بفروش می‌رسد.
هر مثقال طلا ۵ میلیون و ۳۴۰ هزار تومان و هر گرم طلای ۱۸ عیار ۱ میلیون و ۲۳۳ هزار تومان فروخته می‌شود.

نرخ دلار و یورو در صرافی‌ها و بازار متشکل ارزی کاهش یافت

فعالان بازار ارز در اولین روز هفته، شاهد تداوم روند کاهشی بهای دلار و یورو در صرافی های بانکی و مجاز هستند.
هر اسکناس دلار آمریکا در صرافی های بانکی و مجاز سطح کشور به نرخ ۲۶۲۸۵ تومان از مردم خریداری می شود و در مقابل به قیمت ۲۶۸۱۶ تومان به متقاضی دریافت دلار فروخته می شود که نسبت به پایان هفته قبل، ۵۳ تومان ارزان تر شده است. همچنین نسبت به مدت مشابه هفته گذشته، بیش از هزار تومان کاهش یافته است.
همچنین اُنس جهانی طلا با ۱۹ دلار و ۵۷ سنت کاهش نسبت به روز کاری گذشته، یک‌هزار و ۸۴۶ دلار ارزش‌گذاری شد.

صعود جهانی دلار

ارزش دلار مقابل رقبا افزایش پیدا کرد. شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات با ۰.۵۷ درصد افزایش نسبت به روز گذشته، در سطح ۹۶.۰۵ واحد بسته شد.

شاخص دلار معمولا در برابر شش ارز مهم جهانی یا ۱۰ ارز برتر جهانی بیان می‌شود که در بردارنده تغییرات قیمتی دلار مقابل ارزهای یورو، پوند انگلیس، روپیه هند، دلار استرالیا، دلار کانادا، دلار سنگاپور، فرانک سوییس، رینگیت مالزی، ین ژاپن و یوان چین است.

آزاد شدن پول‌های بلوکه تاثیر مثبتی بر بازار ارز خواهد داشت

دکتر مرحباعضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: آزاد شدن پول‌های بلوکه بربازار ارز تاثیر بسیار مثبتی برجای خواهد گذارد زیرا سبب تقویت منابع ارزی کشور می‌شود.
نماینده مردم آستارا درباره تاثیراقتصادی ارزهای آزاد شده گفت: روی دادن چنین گشایش‌هایی طبیعتا بر بسیاری از شاخص‌های اقتصادی کشور از جمله باز شدن دست دولت و تقویت منابع ارزی تاثیر مثبتی خواهد گذاشت زیرا در هر صورت این مبالغ حقوق ملت ایران به حساب می‌آید و به ظلم در جاهای دیگر، دشمنان آن‌ها را بلوکه کرده‌اند و اجازه نمی‌دهند که مردم از دارایی‌های خود بهره ببرند. هر میزان از این مبالغ که آزاد شود و به کشور برگردد و در اختیار اقتصاد قرار گیرد، مغتنم خواهد بود و از آن استقبال می‌شود. امیدوار هستیم که به تدریج سایر منابع هم آزاد شود و به دست مردم برسد و برای آنان مفید واقع شود.
آزاد شدن پول‌های بلوکه بر بازار ارز تاثیر بسیار مثبتی برجای خواهد گذارد زیرا سبب می‌شود، منابع ارزی کشور تقویت شود و مهم‌تر از آن اینکه دست دولت در مدیریت بازار ارز باز خواهد بود و این امر اثر قابل توجهی خواهد داشت.

عضو کمیسیون اقتصادی در خانه ملت درباره کاهش قیمت ارز در نتیجه آزادشدن پول‌های بلوکه شده چنین توضیح داد: کاهش قیمت ارز در نتیجه آن محتمل است، البته نمی‌توان این موارد را مستقیم دخالت داد، ولی وقتی منابع ارزی بیشتر باشد، همانطور که در ابتدا مورد اشاره قرار گرفت، دست دولت هم برای بازار ارز و رقم زدن اتفاقات خوبی بازتراز قبل خواهد بود.

مرحبا در رابطه با کنترل نوسانات ارزی نیز تصریح کرد: زمانی که دولت در مدیریت بازار موفق عمل کند، به این معنا است که درخصوص سیاست‌های ارزی(پایین یا ثابت نگه‌داشتن ارز) موفق خواهد بود و این مسئله مستقیما به سیاست‌های دولت برمی‌گردد. وقتی منابع دولت قوی‌ترباشد، اختیارعمل بیشتری هم خواهد داشت و سیاست‌ها را راحت‌تر به اجرا درخواهد آورد.

وی درباره تاثیر مدیریت در همین زمینه ابراز کرد: مدیریت مسئله بسیارمهمی به حساب می‌آید و چنانچه دولت این کار را به صورت صحیح انجام ندهد، همین منابع را هم از دست خواهد داد. تجربه سال‌های گذشته به اثبات رسانده که منابع بزرگتر و قویتر از این‌ها را به دلیل عدم مدیریت صحیح ازدست داده‌ایم. درباره مدیریت باید به صورت کاملا صحیح و با استفاده از تجربیات گذشته و عدم تکرار آن‌ها برنامه‌ریزی انجام گیرد تا بتوان روش اقتصادی مشخص شده را پیش برد.

پورابراهیمی: احتمالا روند سابق در مورد ارز ترجیحی تا پایان سال ادامه می‌یابد

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت که پیش بینی می‌کند روند سابق در مورد ارز ترجیحی تا پایان سال ادامه پیدا خواهد کرد و هیچ تغییری رخ نخواهد داد.

محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به لایحه «تامین مطمئن کالای اساسی، نهاده های دامی، دارو و تجهیزات پزشکی و سیاست های جبرانی برای حمایت اقشار آسیب پذیر» که فوریت آن در مجلس به تصویب نرسید، گفت: وقتی فوریت لایحه در صحن مجلس رای نیاورد طبیعتا به صورت عادی اعلام وصول می‌شود و به کمیسیون تخصصی که کمیسیون برنامه و بودجه است ارجاع می‌شود.

وی افزود: تمایل دولت این بود که این کار با تسریع زمانی انجام شود که بتواند سریع‌تر تصمیم گیری شود و به همین دلیل با فوریت این لایحه را ارائه داده بود که ظرف یک هفته نهایی و به دولت ابلاغ شود. اما عملا با عادی شدن لایحه زمان بیشتری می‌برد. یعنی حداقل یک ماهی طول می‌کشد که این لایحه در کمیسیون بررسی و تصویب شود و به صحن ارائه شود و بعد هم در نوبت بررسی در صحن قرار گیرد که عملا دو سه ماه به طول می‌انجامد در حالی که مصرف این موضوع برای همین دو سه ماه است. مگر اینکه کمیسیون خودش آن را در اولویت بررسی قرار دهد و در صحن هم با نظر نمایندگان در اولویت قرار گیرد. با این روش هم حداقل این فرایند یک ماه طول می‌کشد.
به نظر من تا این لایحه تبدیل به قانون شود و ابلاغ شود دیگر شاید خیلی به درد دولت نخورد که بخواهد برای سال ۱۴۰۰ تصمیمی بگیرد. لذا پیش بینی من این است که این لایحه اجرایی نمی‌شود.
تاثیرات این لایحه با بحث‌هایی که دولت ارائه کرده بود قابل بررسی است. پیشنهاد دولت افزایش سقف یارانه‌ ۸ میلیارد دلاری بود که در لایحه بودجه ۱۴۰۰ دیده شده بود و می‌خواست ۳، ۴ میلیارد دلار بیشتر منابع داشته باشد که بتواند کالاهای اساسی مورد نیاز را بخرد و در ردیف‌های بودجه هم بتواند جابجایی فراتر از مصوبات قانونی داشته باشد. اهم سرفصل‌های مورد نظر دولت در این لایحه دو چیز بود؛ یکی افزایش سقف ارزی و ریالی و جابجایی در ردیف‌های بودجه. این دو مجوزی بود که دولت می‌خواست.
من فکر می‌کنم یک مقدار در تبیین این موضوع اشکالاتی پیش آمد و برداشت‌های متفاوتی شد. برداشتی که شد این بود که دولت می‌خواهد ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کند. دولت اعلام کرده بود که اگر بخواهم تا پایان سال همین مسیر را ادامه بدهم نیازمند منابع بیشتر هستم. دلیل دولت هم این بود که به طور متوسط قیمت جهانی کالاهای اساسی ۵۰ درصد و بیش از ۵۰ درصد از زمان تصویب بودجه ۱۴۰۰ افزایش پیدا کرده و بنابراین برای خرید همان مقدار کالاهای اساسی باید منابع بیشتری اختصاص یابد.
نکته دوم این بود که در سالهای گذشته برخی از این اقلام و کالاهای اساسی در کشور تولید می‌شد و نیازی به ارز برای واردات آن نبود. مثل گندم که تولیدش در سال جاری کاهش پیدا کرد و حجم قابل توجهی از میزان مورد نیاز کشور وارد شد و طبیعتا برای خرید گندم از خارج از کشور به عوض تولید داخل باید ارز اختصاص یابد. این مجموعه باعث شد دولت بخواهد سقف منابع افزایش یابد.
برداشت این بود که دولت می‌خواهد ارز ترجیحی را حذف کند و قیمت کالاها را آزاد کند و آن را از طریق روش‌هایی جبران کند. اولین اقدام دولت از نگاه ما این بود که سقف افزایش یابد، صرف‌نظر از اینکه همین روش موجود را ادامه دهد یا اینکه روش جایگزین داشته باشد که روش جایگزین، اختیاراتی بود که در قانون بودجه ۱۴۰۰ در اختیار دولت بود یعنی از هر زمان که دولت می‌خواست تغییراتی در آن کالاها بدهد برایش امکان پذیر بود لذا مجوزی برای آن لازم نبود ولی در فضای عمومی و حتی فضای مجلس اینجور برداشت شد که دولت با این کار می‌خواهد قیمت پنج قلم کالا را آزاد کند و دو قلم گندم و دارو را نگهدارد ولی روش پرداخت را متفاوت کند.
الان پیش بینی من این است که روند سابق تا پایان سال ادامه پیدا خواهد کرد و هیچ تغییری نخواهیم داشت. فقط دولت باید منابعی را در نظر بگیرد که مابه‌التفاوت ارز مورد نیاز را از طریق ریالی که در بودجه در اختیار دارد و همچنین جابجایی در ردیف‌های بودجه را به صورت قانونی اعمال کند.
این نماینده مجلس در مورد نحوه تصمیم‌گیری برای ارز ترجیحی در سال آینده نیز گفت: طبیعتا باید منتظر بمانیم ببینیم در لایحه دولت این موضوع به چه صورت ارائه می‌شود، معمولا در لایحه بودجه هم تغییرات ما خیلی زیاد نخواهد بود. دولت باید دخل و خرجش را بسنجد و لایحه بدهد. اگر براساس دخل و خرج دولت روش استمرار یا روش دیگری باشد در زمان خودش بررسی می‌شود.

از سیف تا صالح‌آبادی قادر به کنترل بازار ارز نبودند/ مشکل بازار ارز سیاسی است نه اقتصادی/انتظارات تورمی موجب شده مردم پس‌اندازهای خود را تبدیل به دلار و سکه کنند

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: امروز اقتصاد ایران شرایط تازه ای را تجربه نمی کند، چرا که در دولت های قبلی و مدیریت روسای پیشین بانک مرکزی در چند سال اخیر از آقای سیف تا صالح آبادی نیز بارها وبارها شاهد تنش هایی بودیم که نتیجه محدودیت دسترسی به منابع ارزی است، لذا دولت راهکارهای محدودی برای اجرا در بازار ارز دارد به همین دلیل قادر به ساماندهی و کنترل بازار و نرخ ارز نیست.

گروه بانک و بیمه پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، بازارارز ایران و به تبع آن اقتصاد کشور همواره دستخوش تغییراتی بوده که از ناحیه چند نرخی بودن ارز ایجاد شده است. بخش بزرگی از مفاسد ارزی و اقتصادی نیز ماحصل چند نرخی بودن ارز است از این جهت کارشناسان معتقدند ایران نیز باید مانند سایر کشورها در اقتصاد خود ارزی تک نرخی داشته باشد اما مهمترین مساله برای تحقق اهداف مطلوب اقتصادی نگاه به وضعیت کنونی اقتصاد و حصول اطمینان از عدم اثرات منفی اتخاذ هر سیاستی در اقتصاد بخصوص در مساله ارز است. رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین و فعال اقتصادی در خصوص تک نرخی کردن ارز و رساندن قیمت دلار در بازار نیما به بازار آزاد نظر خود را با رادار اقتصاد در میان گذاشته است.

مجید رضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص راهکار حل تفاوت قیمت دلار درسامانه نیما و بازار آزاد و مسائلی که در این محدوده قیمتی به عنوان توزیع رانت در اقتصاد عنوان می شود را بیان کرد و گفت: آنچه مسلم است دولت و بانک مرکزی برای کاهش فاصله نرخ ارز در بازار آزاد و سامانه نیما می توانند دو دستورالعمل را به عنوان راهکار اجرا کنند اما تحقق و به ثمر نشستن این راهکارها ارتباط مستقیمی با وضعیت اقتصادی و تورمی و ثبات و آرامشی دارد که ناشی از مسائل سیاسی و تنش هایی است که بر اقتصاد ایران اثر می گذارد.

وی در این باره خاطر نشان کرد: اولین راهکار این است که دولت و بانک مرکزی باید تلاش کنند نرخ نیما را به دلار بازار آزاد برسانند. این سیاست گرچه منجر به حذف ارز دو نرخی می شود اما تبعات تورمی دارد که دور از انتظار نیست، چرا که بخش عمده ای از واردات کشور با دلار نیمایی انجام می شود. افزایش نرخ دلار نیمایی در چند ماه گذشته عامل مهمی در افزایش نرخ تورم بوده است، از این منظر در به کار گیری این راهبرد و راهکار احتیاط ، شرط عقل است.

وی با اشاره به تورم های نشات گرفته از افزایش نرخ ارز نیمایی گفت: با توجه به اینکه نرخ ارز نیمایی که نرخ ارز وارداتی است تا چند ماه گذشته نزدیک به ۲۰ تا ۲۱ هزار تومان بود و اینک به بیش از ۲۵ هزار تومان رسیده، ۳۰ درصد افزایش نرخ نیما تورم دیگری را به اقتصاد ایران تحمیل کرد، پس در حال حاضر اگر دولت و بانک مرکزی تصمیم بگیرند دلار نیمایی را به نرخ بازار آزاد برسانند و به ۳۲ هزار تومان افزایش دهند، باید منتظر افزایش ۵۰ درصدی نرخ کالاها و مواد اولیه وارداتی و تورم بزرگتری باشیم که از این محل بر اقتصاد، تولید و معیشت مردم وارد می شود.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین دراین باره توضیح داد: در نتیجه رساندن نرخ دلار نیمایی به نرخ بازار آزاد در شرایط تورمی امروز کشور، هر کالایی که ساخته یا وارد کشور می شود با افزایش تورم رو به رو می شود، بنابراین باید انتظار افزایش هزینه های تولید و بالا رفتن قیمت مصرف کننده نهایی و دامن زدن به تورم بزرگتری نسبت به تورم کنونی را داشته باشیم.

مجید رضا حریری رئیس اتاق بازرگانی درخصوص سناریوی دومی که دولت در بازار ارز می تواند اجرا کند، گفت: راهکار دیگر این است که دولت نرخ دلار در بازار آزاد را به نرخ نیما برساند اما اجرای این سناریو در صحنه امروز اقتصاد کشور به دلیل محدودیت های ارزی محال به نظر می رسد، چرا که منابع ارزی بانک مرکزی کفایت چنین کاری را نمی دهد و بانک مرکزی قادر به پاسخ دهی مناسب به تقاضاهای فراوان امروز در بازار ارز نیست.

رئیس اتاق بازرگانی ایران وچین وفعال اقتصادی بیان داشت: امروز اقتصاد ایران شرایط تازه ای را تجربه نمی کند، چرا که در دولت های قبلی و مدیریت روسای پیشین بانک مرکزی در چند سال اخیر از آقای سیف تا صالح آبادی نیز بارها وبارها شاهد تنش هایی بودیم که نتیجه محدودیت دسترسی به منابع ارزی است، لذا دولت راهکارهای محدودی برای اجرا در بازار ارز دارد به همین دلیل قادر به ساماندهی و کنترل بازار و نرخ ارز نیست.

وی درادامه در خصوص راهکارهایی که در نهایت به بگیر وببند عده ای دلال خرد منتهی می شود اشاره کرد و گفت: درنهایت در تمام دولت هایی که در بیش از یک دهه اخیر روی کار بوده اند شاهد دستگیری دلالانی بودیم که به زعم دولت اخلالگر بازار ارز هستند. دستگیری جمشید بسم الله و سایر دلالان خرد در بازار ارز و دستورالعمل جدید بانک مرکزی مبنی بر فروش اسکناس دلار صادر کنندگان به صرافی ها در شرایط کنونی که بخش بزرگی از التهابات ارزی به دلیل تحریم ها و کاهش ورودی ارز و بالا گرفتن تنش های سیاسی است موثر واقع نمی شود چرا که عامل تنش ها سیاسی است نه اقتصادی.

حریری در خصوص سخنان پر از تناقض مسوولین در خصوص دسترسی بانک مرکزی به منابع ارزی و برداشت متفاوت بازار از آنچه مسوولین بیان می کنند نیز گفت: هر بار که روسای بانک مرکزی از آقای سیف تا بهمنی و همتی و صالح آبادی بر این موضوع تاکید کرده اند که آنقدر ذخایر ارزی بانک مرکزی زیاد است که جای نگرانی وجود ندارد مردم نگران شده و بازار به واقعیت امر واقف شده لذا اثرات خود را در بالا رفتن نرخ ارز بی پرده نشان داده است. بازار به خوبی متوجه محدودیت های ارزی ناشی از عدم فروش نفت و عدم بازگشت دلار به کشور است بنابراین تقاضا برای دلار در بازار به شدت روبه افزایش می گذارد. ازسوی دیگر تقاضا برای واردات بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه رسمی در بازار وجود دارد و به دلیل تفاوت قیمت کالاها که از سال گذشته در سطح جهان اتفاق افتاده اقتصاد ایران به شدت تحت فشار قرار گرفته چرا که تامین معیشت مردم نیازمند ورود منابع ارزی بیشتری است.

وی در ادامه بحث افزود: از سوی دیگر انتظارات تورمی و نا امنی فکری از آینده اقتصاد ایران موجب شده مردم پس اندازهای خرد خود را در بازار دلار وطلا سرمایه گذاری کنند، چرا که نقد شوندگی دلار و ارزهای خانگی نسبت به سایر کالاها بیشتر است در عین حال جذابیت بیشتری دارد، ضمن اینکه سرمایه گذاری در مسکن و خودرو با سرمایه های خرد امکان پذیر نیست.

رئیس اتاق بازرگانی افزایش تقاضا برای خرید دلار را ناشی از بی ارزشی ریال دانست و در این باره گفت: امروز اگر یک میلیارد تومان ریال داشته باشیم قطعا شش ماه آینده قدرت خرید امروز را از دست داده است، بنابراین مردم با خریدن دلار و ارز تلاش می کنند ارزش امروز پول خود را حفظ کنند، در نتیجه همه دارندگان سرمایه به سمت خرید از بازار ارز می روند. با توجه به اینکه سکه و بازار ارز در حال حاضر قدرت پاسخگویی به تقاضای ایجاد شده را ندارد، لذا تقاضا و قیمت در بازار به شکل لجام گسیخته ای در حال افزایش است.

مجید رضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین تعامل با دنیا و دادن اطمینان خاطر امنیتی در اقتصاد و سیاست خارجی را به مردم تنها راهکار کاهش نرخ ارز عنوان کرد و گفت: تنها روش مطمئن برای جلوگیری از تقاضای بالای ارز و سکه ایجاد امنیت فکری در جامعه است، چرا که امروز مساله ما اقتصادی نیست، یعنی التهابات اقتصاد ایران نانشی از مسائل سیاست خارجی است که با توافق و مذاکرات وین و تعامل مطلوب با دنیا پیوند خورده است به همین خاطر مردم گمان می کنند آینده مطمئنی ندارند.

وی در این باره افزود: مردم به عینه شاهد این روال هستند که هر گاه با آمریکا به بن بستهای مذاکراتی می خوریم قیمت ها بالا می رود و ارز جهش شدیدی می گیرد اما هر زمان که علائم مثبتی داریم بازار به آرامش می رسد و نرخ دلار در سراشیبی کاهشی می افتد بنابراین حل مسائل سیاسی در حال حاضر اولویتی است که می تواند به حل برخی از مسائل اقتصادی منتهی شود.

مجید رضا حریری در پاسخ به این سوال که آیا رانت بین ارز نیمایی و دلار بازار آزاد تداوم فساد و توزیع رانت نیست، گفت: تفاوت ارز سامانه نیما و بازار آزاد قطعا رانتی است که به عده ای تعلق می گیرد اما این مساله هم مانند همان ارز ۴۲۰۰ تومانی است که عده ای معتقد بودند اصلا به دست مصرف کننده واقعی نمی رسد در حالی که اینگونه نبود و بخشی از آن به دست مصرف کننده می رسید، شاهد این ادعا نیز افزایش حداقل ۳۰درصدی قیمت ها بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است، بنابراین فقط وارد کننده از این ارز منتفع نمی برد، بلکه بخشی از جامعه نیز از آن برخوردار می گردید.

وی در این باره توضیح داد: با اینکه به قول دوستان بنا بر جراحی اقتصادی بود اما به دلیل عدم آماده بودن زیر ساخت های اقتصادی شاهد تورم سنگینی هستیم که معیشت مردم را به شدت تحت فشار قرار داده است این بار نیز اگر در موضوع رساندن ارز نیمایی به بازار آزاد دچار این خطای محاسباتی شویم هر چند برای عده کمی رانت ایجاد می کند اما از آن سمت تورم بزرگتری به مصرف کننده نهایی یعنی مردم وارد می کند که تاب تحمل آن را ندارند. بی شک با اینکه بنده به شدت مخالف توزیع رانت هستم اما به نظر می رسد تا بهبود وضعیت درآمدهای ارزی برای کاهش فشار بر مردم می توان بر خلافی چشم بست که هزینه بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه انجام کار درست برای جامعه بیشتر از انجام آن خلاف آب می خورد.

بازار ارز و سکه | قیمت دلار کی پایین می‌آید

به گزارش«دنیای بورس» به نقل از ایرنا، تلاش بازارساز در هفته‌ گذشته برای واقعی‌کردن قیمت ارز با وجود کاهش قابل توجه تقاضا برای خرید، با مقاومت دلالان بازار مواجه شد؛ سفته‌بازان و نوسان‌گیران بازار ارز در سایه انتظارات تورمی و ابهام درباره سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا به دنبال ایجاد التهاب و تقاضای کاذب در بازار هستند.

بازار ارز در هفته‌ای که گذشت (از ۱۹ تا ۲۴ مهر) فضایی مُبهم و پُر از اما و اگر را تجربه کرد. در ابتدای هفته در ادامه روند صعودی پیشین بازار که تواسته بود با سرعت زیادی از مرز ۳۰ هزار تومان برای هر دلار گذر کند، بازار روند صعودی داشت. اما در ادامه و با اقدامات جدی بازارساز، روند بازار متحول شد و هرچند تا پایان هفته نمودارهای بازار نزولی نشد، اما تحلیل رفتار بازار دچار پیچیدگی‌های جدید شد که به اعتقاد کارشناسان روندهای آتی بازار را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.

روز اول هفته (شنبه) فعالیت بازار ارز با فروش دلار به بهای ۲۹ هزار و ۸۰۰ تومان در صرافی‌های بانکی و ۳۰ هزار و ۳۰۰ تومان در بازار غیررسمی آغاز شد و به سرعت در همان روز آغازین قیمت دلار در صرافی‌های بانکی به ۳۰ هزار تومان و در بازار آزاد به بیش از ۳۱ هزار تومان رسید. روند صعودی تا ظهر روز یکشنبه هم ادامه داشت و صرافی‌های بانکی قیمت فروش دلار را به ۳۱ هزار و ۱۵۰ تومان رساندند و بازار آزاد هم در آستانه ورود قیمت دلار به کانال ۳۲ هزار تومان قرار گرفت.

اما ورود جدی و مبتکرانه بازارساز به بازار در ظهر روز یکشنبه، روند بازار را وارد شوک جدی کرد. در ظهر روز یکشنبه بازارساز در اقدامی شفافیت‌ساز و بی‌سابقه اعلام کرد تصمیم دارد از روز دوشنبه روزانه ۵۰ میلیون دلار به صورت اسکناسی در بازار ارز تزریق کند. همچنین سقف مجاز خرید روزانه توسط کارگزاری‌های بانکی و صرافی‌ها هم طبق مجوز بانک مرکزی به سقف ۵۰۰ هزار دلار افزایش یافت. انتشار این اطلاعیه در روز یکشنبه اثر خود را بر بازار گذاشت و در پایان معاملات همان روز قیمت دلار در بازار آزاد با بیش از هزار تومان کاهش به رقم ۳۰ هزار و ۶۵۰ تومان رسید.

بانک مرکزی علاوه بر اجرای مفاد اطلاعیه فوق، بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه از روز دوشنبه دست به دو اقدام دیگر نیز زد. سفر عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، به عراق در روز دوشنبه و دیدار و مذاکره با همتای عراقی که منجر به خبرهای مثبت و امیدوارکننده شد، سیگنال مهمی بود که به فعالان بازار ارز نشان داد بانک مرکزی عزم جدی برای آزاد سازی ارزهای بلوکه شده ایران در بانک‌های خارجی دارد. علاوه بر این عرضه حواله‌های ارزی نیز در سامانه نیما از روز دوشنبه تا پایان هفته، رشد قابل توجهی کرد.

مجموعه اقدامات بانک مرکزی از روز یکشنبه به بعد این انتظار را برای برخی از کارشناسان ایجاد کرد تا در روزهای باقی‌مانده هفته، بازار ارز شاهد شکسته شدن قیمت‌ها باشد. اما گذر روزها نشان داد این پیش‌بینی محقق نشد و هر چند روند صعودی بازار متوقف شد، اما از سقوط قیمت‌ها هم خبری نبود.

بر این اساس طی معاملات روزهای دوشنبه تا چهارشنبه به تدریج قیمت دلار در بازار آزاد به همان نرخ ۳۱ هزار و ۷۰۰ تومان صبح روز یکشنبه بازگشت و در صرافی‌های بانکی هم دلار با نرخ ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش رسید. البته در روز پنجشنبه و با توجه به ایام شهادت ۲۸ و ۲۹ صفر، بازار به روال معمول روزهای پیش از تعطیلی، شاهد افزایش مقطعی قیمت ارز بود و بدین ترتیب در آخرین روز هفته گذشته، قیمت دلار در بازار آزاد به کانال ۳۲ هزار تومان ورود کرد و در محدوده ۳۲ هزار و ۲۰۰ تومان معامله شد.

کارشناسان مالی مهم‌ترین دلیل عدم توجه جدی فعالان بازار به عرضه روزانه اسکناس توسط بازارساز را انتظار تورمی ایجاد شده در جامعه می‌دانند که در پی اعمال تحریم‌های بی‌سابقه دولت امریکا و البته بازی تبلیغاتی که از سوی ترامپ و متحدانش علیه ایران در ماه‌های اخیر ایجاد شده، شکل گرفته است.

این گروه‌ها با قطعی پنداشتن پیروزی ترامپ در انتخابات امریکا و ترسیم فشارهای اقتصادی بیشتر در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات، با همراهی سفته‌بازان و نوسان‌گیران بازار ارز به دنبال ایجاد التهاب و تقاضای کاذب در بازار هستند.

دلالان بازار در هفته‌های اخیر توانسته‌اند با سواستفاده از این انتظار تورمی ایجاد شده به نفع مقاصد خود استفاده کنند و بازار ارز را ملتهب سازند. «میثم رادپور» کارشناس پولی و بانکی، در همین خصوص توضیح داد: با وجود تلاش‌های انجام شده برای ایجاد التهاب در بازار، نباید فراموش کنیم که با توجه به نزدیک بودن انتخابات آمریکا و اینکه طبق نظرسنجی‌های انجام شده احتمال پیروزی بایدن بسیار بیشتر از پیروزی ترامپ است، به زودی انتظارات تورمی هم در بازار داخلی کاهش پیدا خواهد کرد.

بنابراین در این شرایط که قیمت ارز به قله قیمتی خود رسیده است، بانک مرکزی با انجام این عرضه روزانه می‌تواند فشار فروش را در بازار ایجاد کند. به اعتقاد بنده تجمیع این اقدامات در نهایت منجر به فروکش قیمت ارز خواهد شد.

پیش‌بینی کارشناسانی مانند رادپور بر پایه داده‌هایی از بازار است که نشان می‌دهد، تقاضای شدید برای خرید ارز، از میان رفته است. در همین راستا بانک مرکزی پس از عرضه به ترتیب ۸۵، ۷۳ و ۴۹ میلیون دلار در روزهای دوشنبه تا چهارشنبه در بازار، اعلام کرد درصد عمده‌ای از ارز ارائه شده، فاقد خریدار بودند. به عنوان مثال در روز سه‌شنبه تنها ۱.۵ میلیون دلا از ۷۳ میلیون عرضه شده، خریداری شد.

این آمار در حالی که با تعیین سقف ۵۰۰ هزار دلاری برای هر صرافی یا کارگزاری بانکی، امکان خرید تمامی اسکناس‌های عرضه شده به راحتی فراهم است، نشان دهنده شکسته شدن فشار تقاضا در بازار ارز طی هفته گذشته است.

کاهش تقاضا در هفته گذشته، دلایل متعددی از افزایش اختلاف آرای میان بایدن و ترامپ در نظرسنجی‌های انجام شده تا رشد نجومی قیمت ارز در هفته‌های اخیر دارد.

در نتیجه همزمانی این دلایل با عرضه‌های روزانه بازارساز، باعث شده است کارشناسان پیش‌بینی کنند، به تدریج با کمرنگ شدن انتظار تورمی شکل گرفته در جامعه، شرایط کاملا برای سقوط قیمت ارز در بازار مهیا است.

در این میان البته سفته بازان و نوسان‌گیران بازار همچنان در حال مقاومت هستند و باید دید در هفته آینده نتیجه جدال میان میان بازارساز و دلالان بازار چه روندی را بر بازار از حاکم می‌سازد.

در هفته گذشته در سامانه سنا هم قیمت ارز روندی مشابه بازار آزاد داشت. در این بازار قیمت دلار در میانگین قیمت ۲۹ هزار و ۷۳۹ تومان کار خود را آغاز کرد، اما در ادامه به نزدیکی ۳۱ هزار تومان افزایش یافت و پس از کاهشی هزار تومانی مجددا در مسیر صعود قرار گرفت و در نهایت با قیمت ۳۱ هزار و ۱۵۸ تومان کار خود را به پایان برد.

در سامانه نیما نیز قیمت میانگین حواله دلاری که در روز ابتدایی هفته با قیمت ۲۳ هزار و ۲۰۸ تومان کار خود را آغاز کرده بود، کف قیمتی ۲۲ هزار و ۷۸ تومان را در روز دوشنبه و سقف قیمتی ۲۶ هزار و ۴۹۹ تومان را در روز سه‌شنبه تجربه کرد. اما در نهایت در روز آخر هفته، قیمت میانگین فروش حواله دلار در سامانه سنا با قیمت ۲۳ هزار و ۹۴۰ تومان ثبت شد.

ارزش ریال در ٤٠ سال اخیر | آنچه گذشت

ایسنا هم در گزارشی نوشت: متغیرهای متعددی در سالهای اخیر باعث به عقب رانده شدن ارزش ریال شده اند. در این گزارش روند کاهش ارزش پول ملی در سالهای بعد از پیروزی انقلاب و عوامل موثر بر آن بررسی شده و راهکارهای موجود برای تقویت آن نیز برشمرده شده است. تمایل شهروندان عادی به نگهداری دلار ممکن است در نگاه اول عجیب باشد اما توجه به روند بلندمدت، ما را به این نتیجه می رساند که ممکن است حق با آن ها باشد.

شوک های ارزی پس از انقلاب

به دنبال وقوع انقلاب در سال ۱۹۷۸ میلادی (١٣٥٧ خورشیدی) ارزش ریال که زمانی جزو ۱۶ ارز برتر جهانی توسط صدوق بین المللی پول معرفی شده بود در برابر دلار رو به کاهش رفت. ١٠ سال بعد در سال ۱۹۸۸ میلادی (سالی که جنگ بین ایران و عراق به پایان رسید) ارزش دلار با رشد ۲۰ درصدی نسبت به سال قبل آن به ۱۲۰۰ ریال رسید و پس از آن نیز روند کاهش ارزش پول ملی متوقف نشد.

تا جایی که در شوک ارزی مهم بعدی و در سال ۱۹۹۵ میلادی (١٣٧٤ خورشیدی) هر دلار با ۵۴ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ۴۰۳۰ ریال رسید. در سال ۲۰۰۹ میلادی (١٣٨٨ خورشیدی) ارزش دلار برای نخستین بار از ۱۰ هزار ریال نیز عبور کرد و تنها سه سال طول کشید تا دلار سه برابر شود و به ازای ۳۸۰۰۰ ریال مبادله شود.

دوران طلایی (۲۰۱۳-۲۰۱۶)

روند مثبت مذاکرات هسته ای و بازگشت امید به جامعه در خصوص آینده کمک زیادی به آرام شدن فضای بازارها کرد. طی این سال ها اقتصاد ایران نرخ های رشد بالا، تورم کم و بازار ارز باثباتی را تجربه کرد. شکی نیست که برجام در این دوره نقشی کلیدی را ایفا کرد و نه تنها ارزش دلار در مجموع این سال ها بالا نرفت که در برابر ریال کاهش نیز پیدا کرد. ( نرخ دلار از ۳۶۰۰۰ ریال در سال ۲۰۱۳ به ۳۴۲۵۰ ریال در سال ۲۰۱۶ کاهش پیدا کرد)

آن طور که داده های بانک جهانی نشان می دهد، اقتصاد ایران درسال ۲۰۱۶ میلادی (١٣٩٥ خورشیدی) به نرخ رشد ۱۳.۳۹۶ درصدی دست یافت و تورم تا ۷.۲۴۵ درصد پایین آمد. در مقام مقایسه، در سال ۲۰۱۹ میلادی (١٣٩٨ خورشیدی) اقتصاد ایران ۱۰.۹ درصد کوچک شد و تورم ۳۰.۹۰۷ درصدی به ثبت رسید.

سالهای اخیر

در ۱۴ ژوییه ۲۰۱۵ پس از دو سال مذاکره، ایران و قدرت های جهانی توافق جدیدی را امضا کردند. مزیت اصلی توافق برای ایران، رها شدن اقتصاد این بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه کشور از فشار سنگین تحریمی بود. خبر برجام آثار (مثبت) خود را روی بازارها گذاشت اما در سال ۲۰۱۸ و به دنبال خروج آمریکا از توافق، ریال کاهش دیگری را تجربه کرد.

به دنبال انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا و اتخاذ رویکرد موسوم به فشار حداکثری توسط دونالد ترامپ، ارزش ریال مجددا رو به کاهش رفت. در سال ۲۰۱۸ نرخ هر دلار (در بازار غیررسمی) به ۱۵۰ هزار ریال رسید. علاوه بر کارزار فشار حداکثری آمریکا، تصمیم کارگروه ویژه اقدام مالی یا FATF در بر گرداندن ایران به فهرست اقدامات متقابل، پیامدهای ویروس کرونا روی کسب و کارها و روش های تامین مالی کسری بودجه دولت به کاهش بیشتر ارزش ریال منجر شد.

عملکرد ریال و ارزهای همسایه (بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰)

سیستم شناور ارزی یا نرخ ثابت: کدام بهتر است؟

همان طور که در بالا نشان داده شد، عربستان و امارات در سال های اخیر نوسان بسیار کمی را در بازار ارز خود تجربه کرده اند. چرا؟ یک دلیل اصلی این است که این کشورها ارزش پول خود را به دلار پیوند زده اند و در نتیجه می توانند نسبت به داشتن یک ارز نیرومند مطمئن باشند.

در جهان امروز، دو سیستم ارزی عمده وجود دارد: سیستم نرخ شناور و نرخ ثابت. در سیستم ثابت، بانک مرکزی ارزش پول خود را به یک ارز یا دارایی خارجی دیگر متکی می کند ( معمولا به دلار آمریکا) و این نرخ برابری را به عنوان نرخ رسمی ارز حفظ می کند. از سوی دیگر در سیستم شناور، نرخ ارز توسط مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار ارز تعیین می شود.

دلیل اصلی انتخاب سیستم نرخ ارز ثابت، ثبات در آن است. با این شیوه اقتصاد پیش بینی پذیرتر است و سرمایه گذاران سرمایه بیشتری را روانه اقتصاد می کنند. هم چنین به سیاست گذار این امکان داده می شود تا دستیابی به نرخ پایین تری از تورم را هدف گذاری کند.

در عین حال هر زمان که سرمایه گذاران احساس کنند ارزش پول ملی اشباع شده است ( نرخ برابری ارز کمتر از چیزی است که باید باشد) تا حد امکان خواهان خرید ارز می شوند. این اتفاق در ایران نیز افتاد. از نظر سرمایه گذاران نرخ ارز ثابت ۴۲۰۰۰ ریالی ( ارز ۴۲۰۰ تومانی) غیرمنطقی بود و در نتیجه تقاضای شدید برای تبدیل ریال به دلار، شکاف نرخ ارز در بازار رسمی و غیررسمی (آزاد) را روز به روز بیشتر کرد.

در طرف مقابل اما، سیستم ارز شناور به دولت ها این امکان را می دهد تا به طور متناوب و در شرایط خاص در نرخ ارز بازنگری کنند. طرفداران و مخالفان زیادی برای هر دو نظام ارزی وجود دارد اما در مجموع می توان گفت کشورها به صورت کلی نرخ ارز ثابت را ترجیح می دهند (البته نه همیشه).

با توجه به این مساله که در سیستم نرخ ارز ثابت نیاز به داشتن ذخایر ارزی بالایی است، خیلی از کشورها قابلیت اتخاذ این روش را ندارند. سیستم ثابت هم چنین انگیزه صادرکنندگان را در بلندمدت کاهش می دهد و در نتیجه می تواند در یک افق طولانی به کاهش رشد اقتصادی دامن بزند.

مساله دیگر اینکه لازمه اجرای یک نظام ارزی پیوندشده، داشتن یک بازار باز توسعه یافته است؛ در نتیجه برای کشوری مثل ایران، توسعه بازار باز باید اولویت قبل از روی آوردن به سیستم نرخ ارز ثابت باشد. تحریم ها نیز کار مقامات را برای پیوند پول ملی به ارزهای معتبر نظیر دلار یا یورو دشوار کرده است.* حال سال اینجاست که لنگرگاه امن برای ریال چه می تواند باشد؟

*یک نمونه موفق استفاده از ارزی دیگر برای ایجاد ثبات در پول ملی مربوط به تجربه بلغارستان در پیوند پول ملی به مارک آلمان است. این مساله در گفتگو با پروفسور استیو هانکه- مشاور اقتصادی وقت نخست وزیر این کشور (لینک) بحث شده است.

چه کاری می توان کرد؟

در حالی که پیوند زدن ارزش ریال به ارزهایی همچون یورو و دلار برای ایران مقدور نیست، بهتر است سراغ دارایی های معتبر دیگری همچون طلا یا ارزهای دیجیتالی رفت. در این بین طلا به دلیل مقبولیت بیشتر جهانی و ذخایر مطلوب طلای ایران گزینه بهتری به نظر می رسد. این راه توسط شماری از متخصصان مشهور حوزه پولی نیز توصیه شده است. استقرار یک ارز متکی به طلا نیازمند ایجاد یک هیات ارزی است که با وظیفه صدور اسکناس می تواند مستقل یاهم راستا با بانک مرکزی فعالیت کند.

استقلال هیات ارزی و اختیار آن در سیاست گذاری از لازمه های موفقیت آن است. همان طور که در کتاب هیات های ارزی کورت شولر و استیو هانکه نیز بدان اشاره شده است، هیات ارزی باید دارای ذخایر ارزی کافی برای دفاع از ارزش پول ملی باشد ( حداقل ۱۰۰ درصد یا بیشتر از مقدار پول موجود در چرخه) و نیز متعهد به تبدیل پول ملی به ارز تکیه گاه.

درست است که هیات های ارزی دارای معایبی نیز هستند؛ از جمله محدود شدن سیاست گذار در تعیین نرخ بهره اما در شرایط فعلی به نظر می رسد یکی از بهترین گزینه های ممکن باشند. علاوه بر آن لازم است که دولت و بانک مرکزی، دست به اصلاحات ساختاری دردناکی بزنند. این اصلاحات شامل موارد زیر هستند؛ هرچند که محدود به این موارد نیز نیستند:

التهاب در بازار طلا در ایران؛ «معاملات فردایی» ممنوع شد، اختیارات بانک مرکزی افزایش یافت

در پی افزایش تقاضا برای خرید سکه و طلا در ایران، شورای سران قوای سه‌گانه با اعطای اختیارات جدید به بانک مرکزی، «معاملات فردایی» طلا و سکه را ممنوع کرده و اختیارات بانک مرکزی را برای دخالت در بازار ارز افزایش داده است.

احمد لواسانی، رئیس کل کانون صرافان ایران روز پنج‌شنبه ۱۲ خرداد به ایسنا گفت معاملات فردایی ارز «به‌شدت» ممنوع شده و با معامله‌گران «برخورد جدی» خواهد شد.

همچنین خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با اعلام این که «معامله‌گران در بازار فردایی طلا به جرم اخلال در نظام اقتصادی تحت پیگرد قرار می‌گیرند»، به نقل از «منبع آگاه» از بازداشت دو فرد به عنوان «دلال‌های بزرگ طلا و ارز» به اتهام «معاملات غیرقانونی و گسترده» خبر داد و نام یکی از آنها را به اختصار «م. ش.» اعلام کرد.

این تصمیمات هنوز اثر چندانی بر بازار ارز نگذاشته و بهای یک دلار آمریکا در بازار ارز ایران که نرخ فروش آن در وب‌سایت «بن‌بست» روز چهارشنبه ۳۱ هزار و ۸۵۰ تومان اعلام شده بود، روز پنج‌شنبه تنها با ۲۰۰ تومان کاهش به ۳۱ هزار و ۶۵۰ تومان رسید.

بر اساس اعلام این وب‌سایت، قیمت فروش هر سکه طلای بهار آزادی در بازار ایران ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و نرخ هر گرم طلا معادل یک میلیون و ۴۲۹ هزار و ۱۹۷ تومان برآورد شده است.

علی بازار ارز و تاثیر آن بر بازار سکه صالح‌آبادی، رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران روز چهارشنبه ۱۱ خرداد گفت این بانک «برنامه مفصلی در حوزه مدیریت بازار ارز دارد» و وضعیت منابع ارزی را نسبت به سال گذشته «در تمام حوزه‌ها به مراتب بهتر» ارزیابی کرد.

وب‌سایت اقتصادنیوز با استناد به نظرات تحلیل‌گران، از تأثیر نگرانی‌های تورمی بر بازار طلا خبر داده و نوشته است که این موضوع «کف محکمی برای قیمت طلا درست کرده است و همچنین سبب افزایش علاقه برای خرید طلا شده است.»

در این گزارش تأکید شده است: «طلا همواره در مواقعی که نرخ تورم بالا است به عنوان پوشش دهنده ریسک با افزایش تقاضا مواجه می‌شود.»

همچنین سیامک قاسمی، تحلیلگر اقتصادی، معتقد است که مردم «به دلیل ناامیدی به توافق و مذاکرات» انتظار دارند بهای دلار افزایش یابد، اما به علت ممنوعیت خرید دلار در ایران، به خرید «کالای معادل» یعنی طلا روی آورده‌اند.

روز چهارشنبه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، گفت که این نهاد به دنبال کاهش تورم و گرانی است و با تصویب صدور کالابرگ الکترونیکی برای تأمین کالاهای اساسی، یارانه‌بگیران در دو ماه آینده به عنوان «کمک معیشتی» کوپن دریافت می‌کنند.

صدای پای کوپن و دلار ۳۲ هزار تومانی؛ قالیباف: مجلس به دنبال کاهش تورم و گرانی است

سیاست جدید اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی علاوه بر این که در هفته‌های اخیر اعتراضات عمومی گسترده‌ای را در پی داشت، از سوی برخی وابستگان جمهوری اسلامی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است.