انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری

بازار بورس به عنوان یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین انواع سرمایه گذاری در جهان

میزان ریسک و نرخ بازگشت در انواع سرمایه گذاری‌ها

همانطور که میدانید واژه سرمایه‌گذاری به معنی گذاشتن پول در چیزی با انتظار سود از آن است. در علم اقتصاد، سرمایه‌گذاری یعنی خرید کالایی که در حال حاضر مصرف نمی‌شود اما در آینده فرد به آن نیاز پیدا خواهد کرد و آن کالا برای او سودآور خواهد بود. در علم مالی، سرمایه‌گذاری به این معنی است که فرد یک دارایی مالی نظیر سهام را می‌خرد و پیش‌بینی می‌کند که آن دارایی مالی در آینده سودآور خواهد بود و قیمتش افزایش خواهد یافت لذا با فروش به قیمت بالاتر سود خوبی به دست خواهد آورد.

متأسفانه واژه سرمایه‌گذاری در طول دهه‌های گذشته آنچنان که باید تبیین و واکاوی نشده و بعضی افراد و گروه‌های سرمایه‌گذار در میان برخی از اقشار و افکار عمومی جامعه (عموما فرادستی) به کسانی اطلاق می‌شود که صرفا به سود خود و زیان دیگری می‌اندیشند در صورتی که برای اقتصادی که سودای پیشرفت، توسعه و شکوفایی را در سر می‌پروراند باید این واقعیت فهم شود که فرد سرمایه‌گذار در تسریع فرآیند حصول توسعه اقتصادی نقش بسزایی ایفا می‌کند و اینکه سرمایه‌گذار صرفا به سود خود بیاندیشد امری طبیعی است که با نفس و ماهیت سرمایه گذاری گره خورده است.

در این بین ریسک را نوعی عدم اطمینان و آگاهی در مورد نتیجه یک عمل می دانند، در ادبیات مالی ریسک را می‌توان به صورت رویدادهای غیرمنتظره که معمولاً به صورت تغییر در ارزش دارایی‌ها یا بدهی‌ها می‌باشد، تعریف کرد. بنگاه‌ها در معرض انواع مختلف ریسک قرار دارند که به‌طور کلی می‌توان به دو دسته ‘ریسک‌های تجاری’ و ‘ریسک‌های غیرتجاری’ تقسیم کرد. تقریباً همه کوشش‌های بشری دربردارنده ی درجاتی از ریسک است، با این همه برخی از آنها ریسک‌های بیشتری را به همراه دارند.

در ادامه مطلب با نرخ بازگشت سرمایه روبرو می شویم، همان‌طور که از نام آن مشخص است، نرخ بازگشت سرمایه یا [۱]ROI سود حاصل از هر سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار است. این شاخص به‌صورت درصدی محاسبه و بیان می‌شود. در این میان ROI برای سرمایه‌گذاران یک ابزار تحلیل و تصمیم‌گیری‌ است که مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به مطالب ذکر شده ، دنیای سرمایه گذاری ؛ دنیایی سرشار از فراز و نشیب، ریسک، سود و اتفاقات گاها غیر قابل پیش بینی است. دنیایی که با تحمل ریسک های بالاتر اتفاقات سود آورتر و یا شاید شکست های سنگین تر را برای ما به ارمغان می آورد.

در این بین هستند سرمایه‌گذارانی که صرفا به حفظ ارزش پول خویش به هر نحو ممکن نمی‌اندیشند و عموما عرصه و کارزار فعالیت آنها به بازار‌هایی همچون مسکن، سکه، طلا، ارز و سپرده‌های بانکی خلاصه نمی‌شود.

بیایید نگاهی به نمدار ریسک و بازگشت در سرمایه گذاری‌ها بیاندازیم:

همانطور که در نمودار ریسک و بازگشت می بینید در می یابیم که هر چه سود ها و بازگشت سرمایه بالاتر ریسک سرمایه گذاری نیز بیشتر است،

با نگاهی گذرا به نمودار فوق در می یابیم اقداماتی چون پس انداز در بانکها و یا حسابهای سپرده کوتاه مدت کمترین میزان ریسک و در نتیجه پایین ترین میزان سود را به همراه دارد.البته با کاهش نرخ سود بانکی، سپرده گذاری بانکی تا حدودی جذابیت خود را از دست داده است، اما برای بسیاری از اقشار سنتی و متوسط و حتی طبقه ثروتمند جامعه، به دلیل ضریب اطمینان بالای این نوع به اصطلاح سرمایه گذاری، همچنان تقاضا برای این نوع خاص از سرمایه گذاری قابل توجه به نظر می‌رسد.

در میانه این نمودار بازارهای نوظهور[۳] را مشاهده می کنیم این نوع بازارها از سوی سرمایه‌گذاران به‌عنوان یک فرصت کسب بازدهی بالا نگریسته می‌شوند، چرا که آنها اغلب از نرخ رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی سریع‌تر برخوردار هستند. این بازارها همچنین از روند صنعتی‌سازی بالایی برخوردار هستند. در عوض سرمایه‌گذاران در بازارهای نوظهور[۴]، با ریسک‌های بزرگتری نسبت به بانکها مواجه هستند، که از بی‌ثباتی اقتصادی، مسائل زیرساختی داخلی، نوسانات نرخ ارز و محدود بودن فرصت‌های منصفانه (زیرا اغلب بنگاه‌های بزرگ، توسط دولت، مدیریت می‌شود) ناشی می‌شود .

در بالاترین سطح از نمودار ریسک و بازگشت بالاترین میزان ریسک در بین انواع سرمایه گذاری ها برای سرمایه گذاران نیک اندیش به چشم می خورد و همچنین در مقابل آن بالاترین میزان نرخ بازگشت سرمایه نیز برای این گروه از سرمایه گذاری لحاظ می شود که می توان این میزان ریسک را با تعدد سرمایه گذاری و سرمایه گذاری های صحیح کاهش داد که در مقالات آینده به تفصیل به این مورد خواهیم پرداخت.

به هر ترتیب فارغ از معنای عام سرمایه‌گذاری، در طی سالیان اخیر، با بروز برخی نوسانات اقتصادی شاهد تعدد و تکثر هر چه بیشتری از افراد و گروه‌های سرمایه گذار در جامعه هستیم. سرمایه گذارانی خُرد و بعضا کلان که البته فعالیت آنها در برخی مواقع تنها به سود شخصی آنها منتهی می‌شود و به واقع دستاورد و موفقیت چندانی را برای اقتصاد کشور در پی ندارد و ما به آن موارد نپرداخته و بیشتر سخن از سرمایه‌گذارانی است که صرفا به حفظ ارزش پول خویش به هر نحو ممکن نمی‌اندیشند و عموما عرصه و کارزار فعالیت آنها به بازار‌هایی چون مسکن، سکه، طلا، ارز و سپرده‌های بانکی خلاصه نمی‌شود . امید داریم تا در مقالات آتی در خصوص سرمایه گذاران نیک اندیش بیشتر سخن به میان آوریم.

ریسک بازار سرمایه و بورس (معرفی و بررسی انواع ریسک در بازار)

بازار سرمایه جایی است که سرمایه‌گذاران برای کسب منفعت به خرید و فروش سهام می‌پردازند. همانطور که می‌دانید این سرمایه‌گذاری همیشه با موفقیت همراه نیست. ریسک هایی در بازار وجود دارد که سرمایه شما را تهدید می‌کند. چندان تفاوتی ندارد سرمایه‌گذار جسور باشید یا محافظه‌کار، در هر صورت با انواع مختلف ریسک در بازار بورس سروکار خواهید داشت. درواقع در بازارهای مالی همیشه ریسک وجود دارد و ریسک در این بازارها به ‌عنوان یک عامل اصلی بین سهام‌داران جاافتاده است. در بازار ریسک ‌هایی وجود دارد که اگر شما هوشمند نباشید به ‌راحتی می‌تواند سرمایه شما را از بین ببرد.

در این مقاله قصد داریم انواع این ریسک ها را برای شما بازگو کنیم و بیاموزیم که چطور می‌شود از سرمایه خود درمقابل این ریسک ها محافظت کنید.

در یک طبقه‌بندی، ریسک در بازار بورس به دو قسمت کلی تقسیم می‌شود:

1. ریسک ‌های سیستماتیک
2. ریسک های غیر سیستماتیک

ریسک غیر سیستماتیک در بازار سرمایه :

ریسک‌های قابل ‌اجتناب یا غیرسیستماتیک آن دسته از ریسک‌هایی هستند که شاید بتوان با انجام برخی اقدامات از بروز آن جلوگیری کرد؛ مثلا در بازار سرمایه (بورس)، این ریسک‌ها معمولا به عوامل کلان اقتصادی وابسته نبوده و ناشی از خصوصیات خاص شرکت‌ها هستند.

برای مثال، اگر شرکتی که سهامش را خریده‌اید مدیریت ضعیفی داشته باشد یا توان رقابت با سایر شرکت‌ها را نداشته باشد، ریسک‌های حاصله ریسک غیر‌سیستماتیک است؛ همچنین اخباری که تاثیر بدی در یک صنعت خاص می‌گذارد.

این ریسک‌ها اغلب منشأ درونی دارند و علت بروز آن، به داخل شرکت‌ها مربوط است.

ریسک سیستماتیک در بازار سرمایه :

در مقابل، ریسک‌های سیستماتیک ریسک‌هایی هستند که غیرقابل کنترل هستند و وقوع آن در هر زمان دور از ذهن نیست.

نرخ تورم، بهره بانکی، سیاست‌های اقتصادی و سیاسی، نرخ ارز و … مواردی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در سودآوری شرکت و در نتیجه قیمت سهام آن تاثیرگذار باشند. توجه کنید که کنترل این ریسک‌ها در اختیار سرمایه‌گذار نبوده و به نوعی مربوط سیستم است.

همچنین اختلال انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری و هنگی سیستم هسته معاملات نیز این روزها تبدیل به یک ریسک غیرقابل ‌اجتناب شده است.

روش کاهش ریسک های غیرسیستماتیک:

یکی از خطراتی که همواره سرمایه سهامداران را تهدید می‌کند این ریسک‌ها هستند.

همواره متخصصان پیشنهاد می‌کنند که سرمایه‌گذاران از تنوع بخشی پرتفوی خود به عنوان بهترین راه برای تسهیل این مسیر استفاده کنند.

توصیه‌ای که احتمالاً آن را با عبارتی نظیر «همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نگذارید» شنیده‌اید.

تنوع بخشی پرتفوی به زبان ساده چیست؟

تنوع بخشی سبد سهام یک تکنیک برای مدیریت ریسک است. برای استفاده از این تکنیک شما باید انواع مختلفی از ابزارهای سرمایه‌گذاری را در یک پرتفوی با هم ترکیب کنید تا تأثیری را که هر یک از این ابزارها بر عملکرد کل پرتفوی خواهد داشت به حداقل برسانید.

احتمالاً می‌دانید که منظور از پرتفوی همان سبد سهام است و ابزارهای سرمایه‌گذاری نیز شامل متنوع سازی صنایع بورسی است.

تنوع بخشی ریسک پرتفوی شما را کاهش می‌دهد. فرمول‌های ریاضی و آمار وجود دارد که این جمله را اثبات می‌کند؛ اما از حوزه و حوصله این موضوع خارج است.

فرض کنید دو شرکت کشاورزی وجود دارد که یک زمان برداشت و فروش محصولش بهار و تابستان و دیگری زمان برداشت و فروشش زمان پائیز و زمستان است.

در بهار و تابستان شرکت اولی فروش قابل توجهی دارد و رونق دارد، ولی شرکت دومی از آنجا که فروشش در فصول دیگر است فروشی ندارد.

از طرف دیگر در فصول پائیز و زمستان در شرکت دومی زمان برداشت محصولات و فروش است و در این فصول به سوددهی می‌رسد و شرکت اولی در این فصول فروشی ندارد.

در اینگونه موارد ما می‌توانیم سهام هر دو شرکت را بخریم و ریسک را به طور قابل توجهی پوشش دهیم.

در این صورت در تمام فصول سال شرکت‌های ما فروش دارند و از این راه ریسک غیر‌سیستماتیک را کاهش دادیم.

ولی اگر آفات به مزارع هجوم بیاورند و محصولات آماده برداشت را از بین بروند، در این صورت راهی برای مقابله نداریم؛ این مثال ریسک سیستماتیک است.

راه‌حل این اتفاق چیست؟

راه‌حل این است که یک پرتفوی تشکیل دهید و ۵۰ درصد از سرمایه خود را به شرکت اول و ۵۰ درصد دیگر را در شرکت دیگر سرمایه‌گذاری کنید؛ چون شما پرتفوی خود را تنوع بخشی کرده‌اید، به ‌جای اینکه عملکردتان وابسته به یک فصل سال باشد در تمام فصول به عملکرد قابل قبولی رسیده‌اید.

در بحث تنوع بخشی نکته حائز اهمیت این است که تنوع‌بخشی مانند پوشش زرهی و ضدگلوله نیست که موجب شود شما از ضرر و زیان، جان سالم به در ببرید.

باید توجه کنید که فرقی نمی‌کند پرتفوی شما چقدر متنوع شده است؛ سرمایه‌گذاری در هر حال همیشه همراه با ریسک است و تمام هدف ما از تنوع بخشی پرتفوی این است که در سطح مشخصی از ریسک، بیشترین بازده را به دست آوریم.

سوال دیگری که معمولا ذهن سرمایه گذاران را به خود مشغول می‌کند این است که باید چه تعداد سهام برای رسیدن به تنوع‌بخشی مطلوب خرید؟

در نظریه‌های علمی مطرح شده است که یک پرتفوی متنوع از چیزی حدود ۲۰ سهم شرکت‌های مختلف از صنایع گوناگون و اندازه‌های متفاوت تشکیل شده است؛ اما شاید مدیریت این تعداد شرکت برای ما کار دشوار و خسته ‌کننده‌ای باشد.

بسیاری از متخصصان معتقدند اضافه کردن حداقل ۵ سهم برای تشکیل یک پرتفوی متنوع ضروری است.

همین‌طور انتخاب بیشتر از ۱۰ تا ۱۲ شرکت ممکن است سر شما را بیش ‌از حد شلوغ کند و بعد از مدتی به خوبی نتوانید همه این شرکت‌ها را مورد بررسی دقیق قرار داده و در صورت نیاز پرتفوی خود را تعدیل کنید.

وارن بافت، محترم‌ترین چهره دنیای سرمایه‌گذاری می‌گوید: «سرمایه‌گذاری یعنی انتخاب سهام یک شرکت خوب در زمانی مناسب و نگه‌داشتن آن سهم تا هر وقتی‌که شرکت عملکرد خوبی دارد.»

پس لازم است بعد از تشکیل پرتفوی، گه گاه آن را مورد بازبینی قرار دهید و سرمایه گذاری ‌هایی که دیگر ارزش ماندن در پرتفوی شما را ندارند، با گزینه‌های بهتر جایگزین کنید.

ریسک های دیگری در بازار سرمایه و بورس وجود دارد، در این بخش به تعریف آن‌ها می‌پردازیم:

ریسک مالی (Financial Risk)

اگر در بازار سرمایه سهام شرکتی را خریدید که مبلغ زیادی وام از بانک دریافت کرده، طبیعتا شرکت مذکور باید اصل و سود وام دریافتی را در یک دوره مشخص پرداخت کند؛ بنابراین با تعهدات زیادی در آینده روبروست. این هزینه‌ها قطعا بر سوددهی شرکت نیز اثرگذار است. هر چقدر این تعهدات و به طور کلی تعهدات مالی یک شرکت بیشتر باشد، ریسک مالی نیز بیشتر خواهد بود.

ریسک نقدشوندگی (Liquidity Risk)

یکی از ویژگی‌های مهم یک دارایی خوب، این است که به سرعت به پول نقد تبدیل شود، مثلا از ویژگی‌های بازار مسکن نقدشوندگی کم‌تر آن نسبت به بازارهایی مثل سهام یا سکه است. بعد از سرمایه‌گذاری اگر بخواهید به هر دلیلی دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنید، اما خریدار مناسبی برای دارایی شما وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذاری شما با ریسک نقدشوندگی همراه است.

ریسک نرخ ارز (Currency Risk)

یکی از مسائلی که به صورت مستقیم بر وضعیت و سودآوری سرمایه‌گذاری شما تأثیر می‌گذارد، نرخ ارز است. برای مثال با افزایش قیمت ارز قیمت سکه در بازار داخلی نیز افزایش می‌یابد؛ همچنین در بورس اوراق بهادار نیز سودآوری شرکت‌هایی که درآمدهای صادراتی و ارزی دارند افزایش یافته و لذا قیمت سهام آن‌ها نیز بسیار بیشتر می‌شود. اما نکته این جا است که همه‌ی شرکت‌ها صادراتی نیستند! همیشه هم تغییرات ارز اثر مثبتی بر سرمایه‌ گذاری ما نخواهد داشت! بنابراین، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

ریسک تورم (Inflation Risk)

اگر تورم سالیانه کشور حدود ۲۰ درصد باشد و شما در سرمایه‌گذاری خود بتوانید ۶۰ درصد بازدهی کسب کنید، بازدهی شما مطلوب است زیرا که ۴۰ درصد بیشتر از تورم به دست آورده‌اید و در واقع قدرت خرید شما به اندازه ۴۰ درصد بیشتر شده است. حال اگر تورم به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان عدد ۶۰ درصد باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟! آیا باز هم این سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود؟! به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم کشور است، ریسک تورم می‌گویند.

ریسک سیاسی (Political Risk)

عدم ثبات در اوضاع سیاسی که به مسائل اقتصادی یک کشور آسیب بزند، به طور مستقیم بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی فعال در آن کشور تأثیر می‌گذارد. هر اندازه بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی افزایش یابد، عملکرد بنگاه‌های اقتصادی بیشتر با مشکل روبرو می‌شود. به این ریسک، ریسک سیاسی یا اصطلاحا ریسک کشور نیز می‌گویند؛ البته توجه کنید که تحلیل شرایط و این که رویدادهای سیاسی چه تاثیری بر شرایط اقتصادی و بازارهای مالی می‌توانند داشته باشند، بر عهده‌ی سرمایه‌گذار یعنی شما است!

ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

فرض کنید که می‌خواهید بین سپرده‌گذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهام با بازده مورد انتظار ۴۰ درصد یکی را انتخاب کنید. اگر تمایل به پذیرش ریسک داشته باشید، به دلیل اختلاف ۲۲ درصدی که خودتان پیش‌بینی کرده‌اید، سهام را انتخاب می‌کنید. حالا اگر بانک مرکزی تصمیم بگیرد نرخ سود سپرده‌گذاری را از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد افزایش دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالا این سوال را از خودتان بپرسید که “آیا ۱۶ درصد سود بیشتر ارزش ریسک را دارد؟”

نوسانات نرخ سود سپرده یا اوراق مشارکت می‌تواند بر تمامی بازارهای مالی و حتی فیزیکی اثرگذار باشد. پس ریسک نرخ سود یا در واقع تغییرات نرخ سود را به یاد داشته باشید.

ریسک تجاری (Business Risk)

تصور کنید سهام یک شرکت خودروسازی داخلی را خریداری کرده‌اید و پس از مدتی دولت تعرفه واردات خودروهای خارجی را کاهش دهد. در این صورت رقابت برای خودروسازان داخلی سخت تر شده و احتمالا کاهش فروش محصولات آن‌ها باعث کاهش سودآوری این شرکت‌ها نیز خواهد شد. به این نوع ریسک که در واقع متوجه صنعت خاصی است و برای هر صنعت می‌تواند متفاوت باشد، ریسک تجاری می‌گویند.

در این ریسک های بازار سرمایه و بورس را معرفی کرده و مورد بررسی قرار دادیم.

ریسک سیاسی چیست و چه تاثیری بر بورس دارد؟

گاهی پیش می‌آید که رشد یک بازار ناشی از تصمیمات یک کشور باشد. ممکن است همین تصمیمات، بازار دیگری را تضعیف کند. همچنین برخی مواقع ممکن است یک رویداد منجر به روند نزولی یا صعودی بازارها شود. در نتیجه با وقوع هر اتفاقی در یک بازار، می‌توان بازتاب آن را در سایر بازارها ملاحظه کرد.

گاهی پیش می‌آید که رشد یک بازار ناشی از تصمیمات یک کشور باشد. ممکن است همین تصمیمات، بازار دیگری را تضعیف کند. همچنین برخی مواقع ممکن است یک رویداد منجر به روند نزولی یا صعودی بازارها شود. در نتیجه با وقوع هر اتفاقی در یک بازار، می‌توان بازتاب آن را در سایر بازارها ملاحظه کرد. در این مطلب کوشیده‌ایم انواع ریسک را مورد مطالعه قرار دهیم و سپس تاثیرات ریسک سیاسی را در بازارهای داخلی و خارجی بررسی کنیم.

چرا بازارها تحت تاثیر ریسک سیاسی و سایر ریسک‌ها قرار می‌گیرند؟

برای اینکه موضوع این بحث بهتر برایتان جا بیفتد، مطلب را با ارائه‌ی یک مثال ادامه می‌دهیم. فرض کنید نرخ بهره در یک کشور افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه افراد تمایل بیشتری به تهیه‌ی ارز آن کشور و سرمایه‌گذاری نشان می‌دهند. این اتفاق منجر به خروج سرمایه از بازارهای دیگر و تزریق آن به بازار ارز خواهد شد. اگر افراد زیادی اقدام به خروج سرمایه از بازارها کنند و این عمل توسط قشر وسیعی از مردم صورت گیرد، سایر بازارهای مالی با روند نزولی مواجه خواهند شد. اما در سوی دیگر بازار ارز رونقی چشم‌گیر را به خود خواهد دید.

در مثالی که ارائه کردیم یک تصمیم اقتصادی منجر به وقوع چنین اتفاقی شد. اما ممکن است این روند نزولی و یا صعودی، ناشی از تصمیمات سیاسی باشد. پس ریسک سیاسی نیز می‌تواند همواره در کمین بازار بورس باشد. هر چند میزان اثرگذاری رویدادهای مختلف بر هر بازار، به عمق آن بازار هم وابسته است.

همچنین بخوانید: یک روش برای کاهش ریسک در بورس

اگر تغییرات دلار در کشور ایران را در نظر بگیریم اثر آن را بر بازار بورس درمی‌یابیم. به این ترتیب در مدتی که قیمت دلار روند صعودی دارد، خروج مقداری سرمایه را از بورس شاهد هستیم. نتیجه‌ی این امر نزولی شدن روند بازار بورس است. چنین اتفاقی نشان‌دهنده‌ی عمق کم بورس ایران است. سرعت حرکت نزولی و صعودی بازار با عمق آن نسبتی معکوس دارد. یعنی بازاری عمق بیشتری دارد که سرعت نزول و یا صعود در آن کمتر باشد. در ادامه‌ انواع ریسک در بازار سرمایه و اثر ریسک سیاسی در این بازارها را بررسی خواهیم کرد.

انواع ریسک در بازار سرمایه

به طور کلی ریسک در بازارهای مالی شامل دو دسته‌ی سیستماتیک و غیرسیستماتیک است. ریسک‌های سیستماتیک دربردارنده‌ی موارد کلی هستند و قابل حذف نیستند. این ریسک‌ها اجتناب‌ناپذیرند و نمی‌توان به کمک تحلیل و پیش‌بینی آن‌ها را از بین برد. تنها شیوه‌ی معقول و مرسوم در مواجهه با چنین ریسک‌هایی، سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف است. هر چند این اقدام نیز منجر به کاهش ریسک سیستماتیک نخواهد شد؛ بلکه تنها مدیریت آسان‌تر دارایی را (با در نظر گرفتن ریسک) در پی دارد. با این تعریف درمی‌یابیم که ریسک‌ سیاسی دردسته‌ی ریسک‌های سیستماتیک قرار می‌گیرد.

این طور در نظر بگیرید که جنگی در یک کشور رخ می‌دهد. رویدادی مانند جنگ از نوع ریسک‌های سیستماتیک به شمار می‌رود. چنین واقعه‌ای تاثیر منفی بر بازارهای کشورهای درگیر جنگ خواهد داشت. فارغ از این که افراد در کدام یک از بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اثر منفی جنگ بر دارایی آن‌ها نیز نمایان خواهد شد. اما در نظر بگیرید که فرد دارایی خود را در بازارهای مختلفی نظیر بورس، طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کرده باشد. به این صورت هنگام وقوع رویدادی غیرمنتظره مانند جنگ، راحت‌تر می‌تواند بخشی از دارایی خود را نقد کند.

از دیگر ریسک‌های سیستماتیک می‌توان به وقایع اقتصادی و سیاسی، تورم و تحریم اشاره کرد. در مقابل، ریسک‌های غیرسیستماتیک قابل پیش‌بینی و کنترل و اصطلاحا حذف‌شدنی هستند. رویدادها و اتفاقات درون‌سازمانی یک مجموعه و یا شرکت که سقوط سهام آن شرکت را در پی دارد، ریسک‌هایی غیرسیستماتیک هستند. در کل ریسک‌های مربوط به یک صنعت یا سهام خاص و مواردی از این دست، در دسته‌ ریسک‌های غیرسیستماتیک قرار می‌گیرند. این ریسک‌ها با پیگیری اخبار سهام و بر اساس تحلیل‌ها، قابل پیش‌بینی و مدیریت هستند. فردی که چنین توانایی و مهارتی را برای مدیریت این قبیل ریسک‌ها نداشته باشد، یک فرد مبتدی در بازارهای مالی است.

اثرات ریسک سیاسی بر بازارهای جهانی بورس

تغییرات سیاسی که ممکن است بهبود شرایط یک کشور را در پی داشته باشد به مرور زمان اتفاق می‌افتد. اگر این تغییرات به سرعت رخ دهد، پای ریسک سیاسی به میان می‌آید. تغییرات تدریجی تاثیر فراوانی در مسائل اقتصادی دارند اما چون به مرور رخ می‌دهند، قابل پیش‌بینی هستند. به همین جهت نمی‌توان چنین تغییراتی را ریسک نامید.

تصمیمات ناگهانی دولت‌ها، دخالت دولت در امور اقتصادی و‌ وقایع ناخواسته سیاسی انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری در زمره ریسک سیاسی قرار می‌گیرد. این ریسک‌های ناخواسته و غیرقابل پیش‌بینی را ریسک‌های حاکمیتی نیز می‌نامند.

در بازارهای مالی جهان، زمانی که سرمایه‌گذاران قصد سرمایه‌گذاری در بازارهای خارجی را دارند، به برخی مسائل توجه می‌کنند. آن‌ها در مسیر سرمایه‌گذاری رتبه کشور و درجه شفافیت اطلاعاتی و قوانین حاکم بر آن کشور را مدنظر قرار می‌دهند. هرچه قوانین یک کشور قابل‌درک‌تر و روان‌تر باشد و فساد مالی نیز در آن کمتر باشد، آن کشور می‌تواند از نظر سرمایه‌گذاری برای معامله‌گران خارجی جذاب‌تر باشد.

کدام کشور‌ها برای سرمایه‌گذاری مناسب نیستند؟

در نقطه مقابل کشورهایی وجود دارند که برای سرمایه‌گذاری مطلوب نیستند. این کشورها نمی‌توانند سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را به بازارهای مالی خود جذب کنند. دلایل این امر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• احتمال وقوع انقلاب یا سایر تحولات حکومتی
• محدودیت تبدیل پول در قوانین آن کشور
• تحریم‌ و مشکلات و موانع بر سر راه واردات
• سلب مالکیت دولت از املاک
• اقدامات مرتبط با کوچک شدن یا حذف بخش خصوصی

کشورهایی که از ثبات سیاسی و ثبات اقتصادی کمی برخوردارند، برای سرمایه‌گذاری مناسب نیستند. این کشورها در جذب سرمایه‌گذاران (چه خارجی و چه داخلی) عاجزند. سرمایه‌گذاران داخلی این کشورها دارایی‌های خود را در بازارهای خارجی سرمایه‌گذاری می‌کنند. در پی این اتفاق، ارزش اوراق بهادار در آن کشور افت می‌کند. پس از آن سیر نزولی اتفاق می‌افتد و شاهد ریسک سیاسی خواهیم بود.

بیمه‌نامه ریسک سیاسی

برخی شرکت‌های بین‌المللی اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورها را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند. آن‌ها بر اساس ارزیابی‌های خود کشورها را رتبه‌بندی می‌کند. مجله معروف یورومانی (Euromoney) این رتبه‌بندی را دو بار در سال منتشر می‌کند. این مجله این اطلاعات را با تکیه بر دانش مدیران ارشد اتحادیه‌های صنفی بازارهای اروپایی و بیمه‌گران ریسک سیاسی جمع‌آوری می‌کند. این رده‌بندی از چندین منظر صورت می‌گیرد. اعتبار بین‌المللی کشورها، پیشینه سیاسی و تامین مالی تجاری و حسن سابقه از جمله فاکتورهایی هستند که این رتبه‌بندی با توجه به آن‌ها انجام می‌شود.

کشورهایی که در این رده‌بندی در رتبه‌های بالا قرار دارند، بیمه‌نامه‌هایی برای مدیریت ریسک سیاسی دارند. یکی از شرکت‌های معروف در این زمینه، شرکت سهامی سرمایه‌گذاری خصوصی خارجی اوپیک (OPIC) است. فعالیت این شرکت در ایالات متحده آمریکا است و اغلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی انجام شده در این کشور را تحت پوشش بیمه‌ای قرار می‌دهد.

همچنین بخوانید: بعد از ضرر بزرگ در بورس چه باید کرد؟

سرمایه‌گذاران خارجی در کشورهای دیگر نیز بیمه می‌شوند. سه نهاد مرتبط با این امر در سه کشور انگلستان، آلمان و کانادا عبارتند از:

• سازمان انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری تضمین اعتبار صادرات (ECGD) در انگلستان
• نهاد هرمس (Hermes) در آلمان
• شورای توسعه صادرات کانادا (EDC)

اما در کشورهای آسیایی خبری از چنین نهادهایی نیست و اصلا بیمه‌نامه ریسک سیاسی وجود ندارد. البته کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی که اقتصاد قوی‌تری دارند، چنین کاری را از طریق اوراق تضمین برای سرمایه‌گذاران انجام می‌دهند.

اثرات ریسک سیاسی بر بازار بورس ایران

ایران اکنون در برهه‌ای از زمان قرار دارد که تحریم‌های فراوانی علیه آن صورت گرفته است. به همین دلیل بازارهای مالی در ایران شرایط متزلزلی دارند. هر رویدادی می‌تواند منجر به نوسان بازار بورس شود. عده‌ای این میزان اثرپذیری را به دلیل عمق کم بازار ایران می‌دانند. اما متخصصان تحلیل بنیادی عقیده‌ای دیگر دارند. این تحلیل‌گران با دید بلندمدت و نگاهی عمیق به مسائل می‌نگرند. آن‌ها چنین نوساناتی را زودگذر می‌دانند. به عقیده آن‌ها به رغم اثرگذاری ریسک‌های سیستماتیک بر بازار، ارزش ذاتی سهام در طی زمان نمایان خواهد شد.

همچنین بخوانید: چرا پی‌درپی ضرر می‌کنیم؟

البته نوسانات زودگذر مسئله‌ای است که به کرات شاهد آن بوده‌ایم. افزایش قیمت دلار یکی از بهترین مثال‌هاست. هنگام افزایش قیمت دلار، برخی افراد مخصوصا سفته‌بازان برای مدت کوتاهی از بازار بورس خارج می‌شوند. آن‌ها با این سرمایه به خرید و فروش دلار می‌پردازند و از نوسان‌گیری کسب سود می‌کنند. در طی این مدت بازار بورس روندی نزولی را تجربه می‌کند.

کارشناسان چنین شرایطی را سطحی و زودگذر می‌دانند. پس از گذشت زمان، تثبیت قیمت دلار تاثیر خود را بر قیمت کالاهای دیگر می‌گذارد. در نتیجه شاهد سیر صعودی قیمت در تمام صنایع خواهیم بود. در پی این امر احتمالا سود شرکت‌ها نیز زیاد می‌شود و بازارهای مالی نظیر بازار بورس مثبت می‌شوند. هر چند ممکن است در این مسیر شاهد نوسان باشیم اما نهایتا ثبات نسبی بر بازار حکم‌فرما خواهد شد. کارشناسان این شرایط با ثبات را با دید طولانی‌مدت و عمیق خود پیش‌بینی می‌کنند.

روان‌شناسی رفتار سهام‌داران در بورس ایران حاکی از آن است که رویدادهای سیاسی تصمیمات دو گروه را تحت تاثیر قرار می‌دهد:

1. نوسان‌گیران
2. افراد غیر حرفه‌ای که بر اساس احساسات و شایعات معامله می‌کنند

سرمایه‌گذاری افراد خارجی در ایران

دو نکته مثبت و منفی در خصوص سرمایه‌گذاری افراد خارجی در ایران وجود دارد. موسسه کردندو (Credendo) در سال 2019 ایران را در دسته پرریسک‌ترین مناطق برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرد. طبق این رده‌بندی، ایران در جایگاه هفتم مناطق پرریسک دنیا برای سرمایه‌گذاری قرار گرفت. در این رده‌بندی هیچ کشور دیگری پس از ایران در رتبه هشتم قرار نگرفته است. این موضوع اثری بسیار منفی در جذب سرمایه‌گذاران خارجی دارد.

از سوی دیگر افراد خارجی برای سرمایه‌گذاری در ایران، معمولا به سراغ ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی می‌روند. چرا که این ادوات به آسانی به پول نقد تبدیل نمی‌شوند. به همین دلیل خروج سرمایه خارجی‌ از بازار ایران امر دشواری خواهد بود.

در این میان تحمیل تحریم‌های بانکی علیه ایران، شرایط نقل‌وانتقال ارز را در سطوح بین‌المللی با مشکل مواجه کرده است. هر چند این امر نکته‌ای منفی است اما تا حدودی مانع خروج سرمایه خواهد شد و می‌توان آن را نکته‌ای مثبت تلقی کرد.

تاثیر ریسک سیاسی بر بورس در یک نگاه

سرمایه‌گذاری در هیچ یک از بازارهای مالی بدون ریسک نخواهد بود. این نکته‌ای است که باید همیشه آویزه‌ی گوش سهام‌داران و سرمایه‌گذاران باشد. حتی وجود ضمانت‌نامه‌ها و بیمه‌نامه‌هایی برای پوشش ریسک سیاسی نیز در این میان منجر به عدم وجود ریسک نخواهد شد. این گمان که سرمایه‌گذاری در کشورهای خارجی بدون ریسک است، از پایه و اساس اشتباه است.

گفتیم که ریسک سیاسی از انواع ریسک‌های سیستماتیک به شمار می‌رود؛ یعنی ریسکی که اجتناب‌ناپذیر است. در این میان سرمایه‌گذاری در چند بازار مختلف و پرهیز از رفتارهای هیجانی می‌تواند اقدام صحیحی باشد. مدیریت ریسک مهارت و دانشی است که در پی ارتقای دانش مالی، یادگیری روش‌های تحلیلی (مانند تحلیل تکنیکال و بنیادی) و هم‌چنین برگزیدن استراتژی معاملاتی صحیح به دست می‌آید.

نمی‌توان به دلیل وجود ریسک، فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مالی را متوقف کرد. چرا که چشم‌پوشی از سود سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی امری منطقی نیست. بهتر است مهارت‌های سرمایه‌گذاری را در خود تقویت کنیم و با کسب دانش مالی به فعالیت‌ خود در بازار بورس و سایر بازارها ادامه دهیم.

مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

اصطلاح ریسک بسته به زمینه ای که در آن به کار می رود معانی متفاوتی دارد. با این حال، رایج ترین معنی آن عدم قطعیت و نتیجه نامطلوب است. ریسک ها به طور کلی دو دسته هستند. دسته اول ریسک های واقعی یا خالص هستند. این ریسک ها فقط ضرر ایجاد می کنند و نمی توان آنها را کنترل کرد. برای مثال، آتش سوزی، تصادف، زلزله یا سیل از این ریسک ها هستند. دسته دوم ریسک های پویا هستند که می توان آنها را کنترل کرد و ممکن است سود یا ضرر ایجاد کنند. این ریسک ها معمولا در زمینه مالی، سرمایه گذاری و اقتصاد هستند.

هر فردی در برابر ریسک واکنش متفاوتی دارد، ولی به طور کلی افراد از لحاظ پذیرش ریسک به سه دسته تقسیم می شوند:

• ریسک گریز: این دسته از افراد محافظه کار هستند و ترجیح می دهند از شرایط مطمئن باشند.
• ریسک پذیر: این دسته از افراد جسور و بی پروا هستند و تمایل دارند ریسک کنند تا سود بیشتر بدست بیاورند.
• خنثی: این دسته در حقیقت حد وسط دو دسته بالا هستند.

ریسک یکی از مولفه های مهم در ارزیابی چشم اندازهای یک سرمایه گذاری است. بیشتر سرمایه گذاران ریسک کمتر را یک ویژگی مطلوب در نظر می گیرند. با این حال، قاعده کلی این است که هر چقدر ریسک یک سرمایه گذاری بیشتر باشد، بازده آن بهتر خواهد بود.

ریسک در حوزه اقتصاد و سرمایه گذاری به دو نوع اصلی تقسیم می شود:

• ریسک سیستماتیک (غیرقابل اجتناب)

این نوع ریسک قابل کنترل نبوده و مرتبط با شرایط سیاسی و اقتصادی کشور است. این ریسک به صورت سیستماتیک کل بازار و تمامی شرکت ها و صنایع آن را تحت تاثیر قرار می دهد، برای مثال جنگ، تحریم، نرخ بهره،‌ تورم و غیره.

• ریسک غیرسیستماتیک (قابل اجتناب)

این ریسک با استفاده از روش های خاص قابل اندازه گیری و تا حدودی قابل اجتناب است. این ریسک مرتبط با یک شرکت یا صنعت خاص بوده و تاثیرات آن را با استفاده از روش تنوع بخشی سبد سهام می توان کاهش داد.

انواع ریسک سرمایه گذاری

ریسک معمولا یک اصطلاح منفی در نظر گرفته می شود، با این حال در دنیای سرمایه گذاری ضروری بوده و نمی توان آن را نادیده گرفت.

یکی از تعریف های رایج ریسک سرمایه گذاری انحراف از نتیجه مورد انتظار است. این انحراف را می توان به صورت مطلق یا نسبت به یک معیار بیان کرد. به عبارت دیگر، ریسک سرمایه گذاری اختلاف بین بازده مورد انتظار و بازده بدست آمده است.

ریسک هر سرمایه گذاری متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه چند مورد از ریسک هایی که سرمایه گذاران با آنها روبرو می شوند را بررسی می کنیم.

ریسک کسب و کار

وقتی سهام می خرید، در حقیقت بخشی از مالکیت یک شرکت را بدست می آورید. در مقابل، خرید اوراق بهادار به معنای پول قرض دادن به یک شرکت است. بازده این دو نوع سرمایه گذاری مستلزم این است که شرکت کسب و کار خود را ادامه دهد. اگر شرکت ورشکست شود و دارایی های خود از دست بدهد، سهامداران عادی آخرین کسانی هستند که سرمایه گذاری خود را پس می گیرند.

ریسک بازار

این ریسک مرتبط با کاهش ارزش سرمایه گذاری به دلیل توسعه های اقتصادی یا سایر رویدادهایی است که روی کل بازار تاثیر می گذارند.

این ریسک به سطح عرضه و تقاضا در بازار نیز اشاره می کند. به عبارت دیگر، وقتی تعداد زیادی از سرمایه گذاران تصمیم به خرید یک سهام خاص بگیرند، تقاضای آن افزایش پیدا می کند. اگر عرضه این سهام کم باشد،‌ قیمت آن افزایش پیدا می کند. عکس این قضیه نیز ممکن است رخ دهد. این نوسانات همیشه در بازار وجود دارند و ریسک بازار را ایجاد می کنند.

ریسک سیاسی

این ریسک سیستماتیک که ژئوپولیک نیز نامیده می شود قابل کنترل نبوده و ناشی از رویدادها سیاسی، جنگ، تغییر قوانین و عوامل دیگر است. وضعیت سیاسی یک کشور می تواند تاثیرات مخربی روی اقتصاد و بازار داشته باشد. هر چقدر سرمایه گذاری طولانی مدت تر باشد، میزان این ریسک افزایش پیدا می کند.

ریسک شخصی

منشاء ریسک همیشه بیرونی نیست و گاهی اوقات ناشی از رفتارهای سرمایه گذار است. عجله کردن، طمع یا تصمیم گیری از روی احساسات یکی از منابع ایجاد ریسک در سرمایه گذاری است.

ریسک نوسان

حتی اگر یک شرکت در معرض ورشکستگی نباشد، قیمت سهام آن ممکن است نوسان پیدا کند. قیمت سهام ممکن است تحت تاثیر عوامل داخلی شرکت، مثل محصولات معیوب، یا عوامل بیرونی، مثل رویدادهای سیاسی یا اقتصادی قرار بگیرد.

ریسک تورم

تورم به معنی کاهش ارزش پول کشور است. تورم باعث می شود پول بیشتری برای یک کالا یا خدمات پرداخت انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری کنیم و در نتیجه قدرت خرید را کاهش می دهد. ریسک تورم تاثیر مستقیم روی سودآوری سرمایه گذاری ها دارد، زیرا سود خالص با کم کردن میزان تورم از سود حاصل از سرمایه گذاری محاسبه می شود.

ریسک تمرکز

این ریسک مرتبط با از دست دادن پول به دلیل متمرکز کردن آن روی یک سرمایه گذاری است. وقتی سرمایه گذاری هایتان را تنوع بخشی می کنید، ریسک بین سرمایه گذاری ها و صنایع مختلف تقسیم شده و در نتیجه احتمال کمتری دارد یک باره کل سرمایه تان را از دست بدهید.

ریسک اعتبار

ریسک اعتبار مرتبط با زمانی است که نهاد دولتی یا شرکت صادر کننده اوراق دچار مشکلات مالی شود و نتواند اصل پول یا سود آن را پرداخت کند.

ریسک استرداد

این ریسک در رابطه با اوراق قرضه و استرداد آن قبل از موعد سررسید است. احتمال استرداد زودهنگام اوراق زمانی بیشتر است که نرخ تورم رو به کاهش باشد، زیرا شرکت ها تلاش می کنند اوراق قبلی خود را جمع کرده و اوراق جدید با نرخ بهره کمتر منتشر کنند.

ریسک نرخ بهره

وقتی چند گزینه برای سرمایه گذاری وجود داشته باشد با ریسک نرخ بهره یا سود روبرو می شویم. تغییرات نرخ بهره می تواند روی ارزش اوراق بهادار تاثیر بگذارد. افزایش نرخ بهره باعث می شود اوراق جدید برای سرمایه گذاران جذاب تر باشند، زیرا بهره آنها بیشتر از اوراقی است که قبلا صادر شده اند. برای فروش اوراقی که نرخ بهره پایین تر دارند، شاید لازم باشد آنها را با تخفیف بفروشید.

ریسک نرخ ارز

نوسانات دائمی نرخ ارزی که برای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار گرفته باعث می شود ارزش دارایی در معرض کاهش باشد. وقتی واحد پول یک کشور به شدت افت کند، افرادی که سرمایه گذاری خارجی انجام داده اند با افت ارزش دارایی های خود مواجه می شوند. این ریسک در سرمایه گذاری های کوتاه مدت بیشتر است، زیرا فرصت زیادی برای جبران زیان وجود ندارد.

نوسان نرخ ارز و ریسک مرتبط با آن به توان مالی دولت، قوانین صادرات و واردات، تحریم ها، محدودیت های ارزی و موقعیت سیاسی و اقتصادی کلی کشور بستگی دارد.

ریسک نقدینگی

این ریسک مرتبط با عدم توانایی خرید یا فروش در زمان دلخواه به دلیل محدودیت فرصت ها است. اوراق بهادار دولتی معمولا نقدینگی بالا دارند، در مقابل املاک و مستغلات معمولا به سرعت به فروش نمی رسند.

به عبارت دیگر، نقدینگی به معنی سهولت تبدیل شدن دارایی به وجه نقد است. هر چقدر یک دارایی سریع تر و راحت تر به پول نقد تبدیل شود، ریسک نقدینگی آن کمتر است.

چطور ریسک را ارزیابی کنیم

برای مدیریت درست ریسک ابتدا باید آن را به طور کامل ارزیابی کنیم. ارزیابی ریسک سه مرحله دارد:

１.شناسایی

هدف از شناسایی ریسک این است که مشخص کنیم آیا ریسک اجتناب ناپذیر است یا نه. برای مثال، ریسک های بیرونی مثل رویدادهای اقتصادی و حوادث پیشبینی نشده خارج از کنترل کسب و کار هستند و نمی توان از آنها اجتناب کرد.

２.بررسی تاثیر

وقتی ریسک ها را شناسایی کردید باید احتمال و اهمیت آنها را ارزیابی کنید. ریسک های پیشبینی شده باید بر اساس میزان احتمال رتبه بندی شوند.

３.توسعه استراتژی

وقتی ریسک ها را بر اساس احتمال رتبه بندی کردید، باید استراتژی هایی برای مدیریت آنها توسعه دهید.

مدیریت ریسک در حوزه سرمایه گذاری یکی از مهم ترین مولفه ها بوده و شامل شناسایی، ارزیابی، پیگیری و کاهش دادن پیامد ریسک ها در محیط کسب و کار است. این کار یکی از مولفه های مهم ثبات در سرمایه گذاری است و نادیده گرفتن آن ضررهای زیادی به همراه خواهد داشت. مدیریت ریسک در اصل زمانی رخ می دهد که یک سرمایه گذار یا مدیر صندوق سرمایه گذاری پتانسیل ضرر در یک سرمایه گذاری را تحلیل کرده و سپس با توجه به اهداف سرمایه گذاری و میزان تحمل ریسک اقدامات لازم را اجرا کند.

استراتژی های مختلف مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

مدیریت ریسک در زمینه اقتصادی قانون خاصی نداشته و به شرایط و روحیات سرمایه گذار بستگی دارد. هر سرمایه گذاری برای موفقیت و رسیدن به سود باید یک استراتژی مدیریت ریسک برای استفاده از فرصت ها داشته باشد. استراتژی های مدیریت ریسک در سرمایه گذاری شامل بررسی ریسک های بالقوه، تحلیل این ریسک ها و تلاش برای از بین بردن یا محدود کردن تاثیرات آنها است. در ادامه چند استراتژی مهم برای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری را بررسی می کنیم.

１.دارایی تان را به درستی تخصیص دهید

مطالعات نشان می دهد ۹۰ درصد از سودهای سرمایه گذاری بر اساس تخصیص دارایی هستند. تخصیص سرمایه گذاری به معنای نحوه تقسیم کردن دارایی ها بین گروه های سرمایه گذاری است. تخصیص تاکتیکی یک استراتژی پویا برای سرمایه گذار فراهم می کند و ابزاری کارآمد برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری است.

اگر تمام پول تان را وارد یک سرمایه گذاری کنید احتمال زیادی وجود دارد که ضرر کنید. هنگام سرمایه گذاری باید از اصل تنوع بخشی استفاده کنید و به اصطلاح تمام تخم مرغ هایتان را در یک سبد نگذارید. علاوه بر این، یادتان باشد که روندهای بازار مدام در حال تغییر هستند. این یعنی بهتر است چند نوع سرمایه گذاری داشته باشید تا در صورتی که یکی از آنها شکست خورد، بتوانید ضرر آن را با سود یک سرمایه گذاری دیگر جبران کنید.

２.یک برنامه برای ضرر حداکثر احتمالی داشته باشید

تنظیم یک برنامه ضرر حداکثر احتمالی اولین گام در اجتناب از ضررهای بزرگ است. این برنامه باعث می شود محافظه کارانه تر عمل کنید و فقط ریسک هایی را قبول کنید که متناسب با برنامه طولانی مدت تان هستند.

این یعنی تعیین ارزش باید یکی از ملاحظات اصلی در تخصیص دارایی باشد. تخصیص دارایی ثابت بدون در نظر گرفتن ارزش دارایی ها منطقی نیست.

３.یک حاشیه امنیت داشته باشید

هر سرمایه گذاری باید یک حاشیه امنیت داشته باشد. حاشیه امنیت تفاوت بین ارزش ذاتی یا بنیادی و قیمت سرمایه گذاری است. به گفته وارن بافت، سرمایه گذاری معروف، قیمت چیزی است که پرداخت می کنید و ارزش چیزی است که بدست می آورید.

هر چقدر حاشیه امنیت بزرگ تر باشد، ریسک سرمایه گذاری کمتر و پتانسیل دستیابی به سود بیشتر است. حاشیه امنیت باعث می شود فضایی برای خطای قضاوت، اشتباهات یا رویدادهای پیشبینی نشده داشته باشید.

４.سرمایه گذاری های بلند مدت داشته باشید

دلیل شکست خوردن بسیاری از سرمایه گذاران این است که سعی می کنند در زمان کوتاهی به سود زیاد دست پیدا کنند. در حقیقت، سرمایه گذاری های کوتاه مدت بیشتر از سرمایه گذاری های بلند مدت شکست می خورند. بنابراین، بیشتر روی استراتژی هایی تمرکز کنید که در بلند مدت ثروت ایجاد می کنند.

５.از ریسک رقابتی اجتناب کنید

اگر روی محصولات سرمایه گذاری کرده اید، باید توجه خاصی به ریسک رقابت داشته باشید. اگر می خواهید این ریسک را به حداقل برسانید بهتر است در بازارهایی که بیش از حد اشباع شده اند سرمایه گذاری نکنید. همچنین، بهتر است روی کالایی سرمایه گذاری کنید که حق ثبت اختراع یا حق مالکیت فکری دارد تا از ریسک کپی شدن آن توسط رقبا اجتناب کنید.

６.بین ریسک و سود تعادل ایجاد کنید

برای ایجاد تعادل بین ریسک و سود باید بررسی کنید که برای درصد مشخصی از سود حاضر هستید چند درصد از سرمایه تان را به خطر بیندازید.

سخن آخر

مدیریت ریسک در سرمایه گذاری یکی از مهم ترین اصول فعالیت اقتصادی است و باعث می شود از فرصت ها استفاده کنید. هدف از مدیریت ریسک سرمایه گذاری این است که اطمینان حاصل کنید ضرر سرمایه گذاری تان هیچ وقت از یک حد مشخص بیشتر نمی شود. به عبارت دیگر، مدیریت ریسک سرمایه گذاری کلید دستیابی به سود پایدار و امن در هر شرایط بازار است.

در نهایت، اگر می خواهید در سرمایه گذاری موفق شوید باید ریسک را یک مولفه مثبت در نظر بگیرید و از آن نترسید. ریسک بخشی جدایی ناپذیر از هر سرمایه گذاری بوده و نحوه مدیریت آن است که فرق بین سرمایه گذار موفق و شکست خورده را مشخص می کند.

انواع سرمایه گذاری در جهان: ۷ نوع رایج سرمایه گذاری

انواع سرمایه‌گذاری در جهان: سرمایه‌گذاری برای بیشتر افراد ترسناک است. چرا که همواره تشخیص بهترین گزینه ممکن برای سرمایه‌گذاری نیاز به مهارت و تخصص دارد.

در این مقاله آموزشی قصد داریم شما را با ۷ مورد از رایج‌ترین انواع سرمایه‌گذاری آشنا کنیم و توضیح دهیم که چرا افراد، اغلب از این گزینه‌ها در سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.

همچنین در این مقاله با سه پارامتر بسیار مهم ریسک، بازدهی و نقدشوندگی آشنا خواهید شد که دانستن آنها برای داشتن یک سرمایه‌گذاری مطمئن ضروری است.

اگر تصمیم جدی برای سرمایه‌گذاری دارید، بهتر است از یک مشاور مالی کمک بگیرید. چرا که او چراغ راهی است که شما را در تاریکی‌های پیش رو همراهی می‌کند.

فهرست مطالب و عناوین

بازار بورس سهام

ریسک: خیلی بالا
بازدهی: زیاد
نقدشوندگی: متوسط

سرمایه‌گذاری در بازار بورس، همه ما دست‌کم یک‌بار نام بازار بورس را شنیده‌ایم. سرمایه‌گذاری در این بازار به معنای خرید سهام شرکت‌ها است. بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان مانند جنرال موتورز، اپل و فیس‌بوک به‌صورت عمومی معامله (در بورس جهانی) می‌شوند و سرمایه‌گذاران در سراسر دنیا می‌توانند سهام این شرکت‌ها را خریداری کنند.

چگونه می‌توانید از بازار بورس سهام درآمد کسب کنید؟

سهامی را در قیمت مناسب می‌خرید و پس از رسیدن به قیمت مدنظرتان، برای کسب سود می‌فروشید. البته این امکان هم وجود دارد که نمودار سهم خلاف پیش‌بینی شما حرکت کند و قیمت آن کاهش یابد. همه چیز به تحلیل شما بستگی دارد. اما باید توجه داشته‌باشید که ریسک این سرمایه‌گذاری بسیار بالا است.

برای معامله در بورس، باید در ابتدا در یک کارگزاری آنلاین ثبت نام کنید یا اگر با معاملات آنلاین ارتباط خوبی ندارید، می‌توانید به دفتر کارگزاری مدنظرتان مراجعه‌ کنید و به شکل حضوری معاملات خود را به انجام برسانید.

بازار بورس به عنوان یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین انواع سرمایه گذاری در جهان

اوراق قرضه

ریسک: پایین
بازدهی: کم
نقدشوندگی: خوب

با خرید اوراق قرضه، در واقع به یک نهاد بانکی یا دولتی وام می‌دهید. گاهی اوقات، برخی شرکت‌های وابسته به دولت نیز در مواقع ضروری، دست به انتشار اوراق قرضه می‌زنند.

اوراق قرضه، محدود به نهادهای دولتی و شرکت‌ها نیست. حتی خزانه‌داری کشوری مانند ایالات متحده نیز، اوراق و اسکناس‌های خزانه‌داری منتشر می‌کند و سرمایه‌گذاران با خرید بخشی از این اوراق، به این نهاد وام می‌دهند تا او بتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند.

چگونه می‌توانید از اوراق قرضه کسب کنید؟

شما به‌عنوان وام‌دهنده، پس از سررسید اوراق (مدت‌زمان تعیین شده‌ای که شما آن را طبق قرارداد نگه داشته‌اید) اصل پول خود را همراه سود آن دریافت خواهید کرد.

نرخ بازده اوراق قرضه معمولاً بسیار کمتر از سهام است. اما در مقابل، اوراق قرضه ریسک کمتری دارد. البته باید گفت خطراتی نیز به همراه دارد، به‌عنوان‌مثال فسخ شرکتی که از آن اوراق قرضه می‌خرید. بااین‌حال، ریسک این نوع سرمایه‌گذاری در مقایسه با خرید سهام شرکت‌ها، چندان قابل‌توجه نیست و برای افرادی که سرمایه‌گذاری با ریسک کمتر را انتخاب می‌کنند، گزینه بسیار مطمئنی است.

اوراق قرضه ابزار مهمی در دست دولت‌ها و بانک‌های مرکزی جهت اعمال سیاست‌های پولی و بانکی به شمار می‌رود.

نکته مهم: در ایران به دلیل ربوی بودن اوراق قرضه، جایگزین دیگری به نام اوراق مشارکت، از طرف دولت یا بانک جهت تأمین مالی به فروش می‌رسد.

صندوق سرمایه گذاری مشترک

ریسک: متوسط تا پایین
بازدهی: متوسط تا کم
نقدشوندگی: خوب

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک یا (Mutual Fund)، سبدی متشکل از پول همه سرمایه‌گذاران است که به طور گسترده در تعدادی از شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود. نحوه مدیریت این نوع صندوق‌ها به دو شکل فعال یا غیرفعال است. هدف این صندوق‌ها این است که اوراقی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند که عملکرد بهتری را نسبت به شاخص‌های بازار دارند. به‌عبارت‌دیگر هدف اصلی این است که با انتخاب بهترین گزینه‌ها بتوانند ز شاخص‌های بازار عبور کنند. اصطلاح عبور کردن به این معناست که: از شاخص موردنظر که نشانگر میانگین بازار است، عملکرد بهتری داشته باشند.

یک صندوق با مدیریت غیرفعال که با نام «صندوق شاخص» نیز شناخته می‌شود که در واقع پیرو شاخص کل بازار سهام (چیزی شبیه به میانگین صنعتی داوجونز یا S&P 500) است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک می‌توانند در طیف گسترده‌ای از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند: سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها و مشتقات.

نکته مهم: ازآنجایی‌که این صندوق‌ها در حوزه‌های متنوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند، اغلب ریسک کمتری نسبت به سهام و اوراق قرضه دارند.

چگونه می‌توانید از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک درآمد کسب کنید؟

وقتی ارزش سهام، اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار سبدی که صندوق در آنها سرمایه‌گذاری می‌کند، افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران سود می‌کنند. اگر متقاضی خرید این نوع صندوق‌ها هستید، می‌توانید آن‌ها را به شکل مستقیم، از طریق کارگزاری‌ها خریداری کنید. اما توجه داشته باشید که معمولاً، ً برای خرید این صندوق‌ها مبلغی تحت عنوان «حداقل سرمایه» تعیین شده است، پس بهتر است برای آگاهی از شرایط آنها تحقیقات لازم را داشته باشید.

صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)

ریسک: متوسط تا بالا
بازدهی: متوسط تا زیاد
نقدشوندگی: خوب

صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند و اساس آنها پیروی از شاخص کل بازار است. سهام ETFها بر خلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که از طریق شرکت‌ها خریداری می‌شوند، در بازارهای سهام خریدوفروش می‌شوند و قیمت آن‌ها در طی یک روز معاملاتی در نوسان است. درحالی‌که ارزش صندوق‌ها صرفاً ارزش خالص دارایی‌های سرمایه‌گذاری‌های شما و سایر سرمایه‌گذاران است که در پایان هر جلسه معاملاتی محاسبه می‌شود.

چگونه می‌توانید از صندوق‌های قابل معامله در بورس درآمد کسب کنید؟

صندوق‌های ETF اغلب به سرمایه‌گذاران جدید توصیه می‌شود. چرا که تنوع سهام بیشتری دارند. شما می‌توانید با انتخاب یک صندوق ETF که پیرو شاخص کل بازار است (تا از آن عبور کند) ریسک سرمایه‌گذاری خود را به حداقل برسانید.

یکی از انواع سرمایه گذاری در جهان، صندوق قابل معامله در بورس یا ETF است.

سپرده بانکی

ریسک: خیلی پایین و کاملا مطمئن
بازدهی: خیلی کم
نقدشوندگی: بد (مشمول جریمه‌های برگشت سود و کارمزد)

یکی دیگر از روش‌های سرمایه‌گذاری که ریسک بسیار کمی دارد،سپرده بانکی است.. شما مقدار مشخصی پول را برای یک دوره از پیش تعیین شده به بانک می‌دهید. وقتی این دوره تمام شد، سرمایه خود را به‌اضافه مقداری سود از پیش تعیین شده پس می‌گیرید. هر چه مدت آن طولانی‌تر باشد، نرخ سود شما بیشتر می‌شود.

نکته: در بانک‌های جمهوری اسلامی ایران، سودها تقسیم شده و ماهیانه پرداخت می‌شود. برای مثال سپرده دو‌ساله بلندمدت با نرخ سود ۱۸ درصد ارائه می‌شود و با ضریب ۱۸ انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری درصد از کل سرمایه، سود محاسبه شده و بین ۱۲ ماه تقسیم و واریز می‌گردد.

چگونه می توانید از گواهی سپرده درآمد کسب کنید؟

سپرده سرمایه‌گذاری‌ بلندمدت بانکی، گزینه خوبی برای پس‌انداز پول است. هیچ ریسک قابل توجهی ندارند. چون هم بیمه شده‌اند و هم مالیات چندانی از آن‌ها برداشت نمی‌شود. حتی در صورت ورشکستگی بانک، پول شما بازگردانده می شود. بااین‌حال، باید مطمئن شوید که در طول مدت سرمایه‌گذاری به پول نیاز ندارید، زیرا جریمه‌های قابل‌توجهی برای برداشت زودهنگام وجود دارد.

ارزهای دیجیتال

ریسک: بسیار بالا و نامطمئن
بازدهی: بسیار بالا
نقدشوندگی: عالی

ارزهای دیجیتال یک گزینه سرمایه‌گذاری نسبتاً جدید است. بیت‌کوین شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال است، اما تعداد بی‌شماری از ارزهای دیگر مانند لایت‌کوین و اتریوم وجود دارد. این نوع ارزها هیچ حمایت دولتی ندارند. از این رو، ریسک قابل توجهی شامل آنها می شود.
جالب است بدانید که برخی از بروکر‌ها حتی این اجازه را به شما می‌دهند تا از ارزهای آنها برای مبادلات خود استفاده کنید.

چگونه می توانيد از ارزهای دیجیتال درآمد کسب کنید؟

ارزهای دیجیتال یا کریپتوها (Crypto currencies) به‌عنوان جدیدترین انواع سرمایه‌گذاری در جهان، اغلب دارای نوسانات بسیار زیادی هستند، به همین دلیل نسبت به روش‌های سرمایه‌گذاری پیشین، ریسک قابل‌توجهی دارند. بااین‌حال، برخی از سرمایه‌گذاران از این ارزها به‌عنوان سرمایه‌گذاری‌های جایگزین استفاده می‌کنند. اگر متقاضی خرید این ارزها هستید، می‌توانید آنها را در صرافی‌های ارزهای دیجیتال خریداری کنید.

ارزهای دیجیتال یا کریپتوکارنسی‌ها، به عنوان جدیدترین ابزار سرمایه‌گذاری در جهان به شمار می‌روند که بسیار پر ریسک هستند.

ریسک: بسته به نوع کالا متفاوت
بازدهی: بسته به نوع کالا متفاوت
نقدشوندگی: بسته به نوع کالا متفاوت

یکی دیگر از انواع سرمایه‌گذاری در جهان، کالاها هستند. کالاها، محصولات فیزیکی هستند که می‌توانید بر روی آنها سرمایه‌گذاری کنید. آنها در بازارهای آتی (بازاری شبیه به بازار سهام) رایج هستند که در آن تولیدکنندگان و خریداران تجاری (حرفه‌ای‌های بازار) به دنبال خرید کالاها برای سبدهای مالی خود هستند. سرمایه‌گذاران خرد باید قراردادهای بازارهای آتی را پیش از سرمایه‌گذاری، مطالعه کنند. به این خاطر که احتمال تغییر ناگهانی قیمت‌ها به دلیل رویدادهای سیاسی و اقتصادی و حتی آب‌وهوایی وجود دارد.

به‌عنوان‌مثال، اقدامات سیاسی می‌تواند به طور چشمگیری ارزش کالاهایی مثل نفت را تغییر دهد. از طرفی، شرایط آب‌وهوایی نیز می‌تواند بر ارزش محصولات کشاورزی تأثیر بگذارد.

در اینجا به بررسی چهار نوع اصلی محصول که به آن‌ها در اصطلاح کامودیتی (Commodity) گفته می‌شود می‌پردازیم:

فلزات: فلزات گرانبها (طلا و نقره) و فلزات دارای کاربرد صنعتی (آهن و مس)

کشاورزی: ​​گندم، ذرت، سویا و … .

دام: انواع گاو و گوسفند و … .

حامل‌های انرژی: نفت خام، فرآورده‌های نفتی و گاز طبیعی

چگونه می‌توانید از کالا درآمد کسب کنید؟

سرمایه‌گذاران در طول تورم، تدابیر خاصی را برای سبد دارایی‌های خود در نظر می‌گیرند. از جمله خرید کالاها به‌عنوان پوششی برای پرتفوی سرمایه‌گذاری خود. شما می‌توانید کالاها را به طور غیرمستقیم از طریق سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یا ETF و یا معاملات آتی خریداری کنید.

انواع کالاهای فیزیکی یا Commodity‌ها

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

انواع مختلفی انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری از سرمایه‌گذاری برای انتخاب وجود دارد. برخی از آن‌ها برای سرمایه‌گذاران مبتدی عالی هستند، و بقیه به تجربه بیشتری نیاز دارند.

هر نوع سرمایه‌گذاری، درصد به خصوصی از ریسک و بازده را ارائه می‌دهد و سرمایه‌گذاران باید پیش از اینکه دارایی خود را به یکی از این روش‌ها اختصاص دهند، باید تحقیق و بررسی لازم را پیرامون تمام موارد ضروری داشته باشند.

در این مقاله درباره انواع سرمایه گذاری در جهان مطالبی آموختیم. سپاس از ابن که همراه ما بودید.