کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟

سرعت‌گیر بورس در مرز 80 هزار واحد

دنیای اقتصاد: پس از یک دوره صعودی قیمت‌ سهام در بورس تهران به ویژه در شرکت‌های کوچک، دیروز نشانه‌هایی از ضعف تقاضا در بازار مشاهده شد. امری که از شتاب رشد شاخص نسبت به روزهای اخیر کاست.

معامله‌گران بازار سهام کشور در جریان معاملات دیروز تمایل بیشتری به فروش سهام داشتند. این موضوع منجر به ضعف عمومی داد‌‌و‌‌ستد سهام شد. نشانه این ضعف عمومی بازار را می‌توان به خوبی در وضعیت شاخص کل هم‌وزن مشاهده کرد. در جریان معاملات دیروز، شاخص کل بورس تهران رشد اندک 04/ 0 درصدی را تجربه کرد و در ارتفاع 79 هزار و 785 واحدی آرام گرفت تا چالش عبور از مقاومت 80 هزار واحدی همچنان پیش روی شاخص قرار گرفته باشد. شاخص کل هم‌وزن اما بر خلاف روند اغلب روزهای معاملاتی سال جدید، افت 06/ 0 درصدی را در کارنامه خود ثبت کرد (شاخص هم‌وزن از ابتدای سال جاری تقریبا در تمامی روزها جلوتر از شاخص کل حرکت کرد). این موضوع نشان می‌دهد که بیشتر نمادهای کوچک که اخیرا مقصد بخش اعظمی از پول‌های وارد شده به بورس تهران بودند، پس از رشدهای قیمتی حالا به مسیر نزولی افتاده‌اند. برای تشریح این موضوع، بررسی روند آنچه بر معاملات بورس تهران از ابتدای سال تا کنون گذشت، خالی از لطف نیست.

بورس تهران در سال جاری 28 روز معاملاتی را پشت سر گذاشته و در این بازه زمانی تنها یک روز شاهد افت شاخص سهام بوده است. تفاوت بین بازدهی شاخص کل و شاخص هم‌وزن نشان می‌دهد که در غالب روزهای معاملاتی هفته‌های اخیر، این نمادهای کوچک بازار سهام بوده‌اند که رشد داشته‌اند. حالا اما پس از یک دوره رشد نسبتا بی‌وقفه قیمت، عمده سهامداران این نمادها راه خروج را پیش گرفته‌اند.

بخش عمده رشد عمومی قیمت سهام در بورس تهران، مرهون سرازیر شدن بی‌محابای نقدینگی به سمت بازار و به خصوص در نمادهای کوچک بوده است (البته در مقاطعی این نقدینگی راه سهام گروه خودرویی و پالایشی را پیش گرفته بود). این نقدینگی که به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از آن به دلیل نزدیک شدن به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری وارد بورس شد، رشد تقاضا و حجم معاملات سهام را به دنبال داشت. تقاضایی که به سودای کسب سودهای یک‌شبه بیشتر راه نمادهای کوچک (عمدتا بدون پشتوانه بنیادی خاصی) را پیش گرفتند. در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» نیز به کرات گفته شد، ورود نقدینگی به سهام شرکت‌های بدون پشتوانه بنیادی نمی‌تواند در بلندمدت در بورس باقی بماند.

از همین منظر انتظار می‌رفت که با پایان یافتن ورود این جریان نقدینگی یا کند شدن آن، رشد عمومی قیمت‌ها در بازار با مشکل مواجه شود. حال به نظر می‌رسد با رشد‌های غیرمترقبه برخی سهم‌ها طی معاملات حدود 6 هفته اخیر عملا این اتفاق روی داده است. به‌طوری که نه تنها ورود نقدینگی جدید کند شد بلکه بخشی از معامله‌گران عمدتا حقیقی، در‌صدد خروج از بازار برآمدند. نتیجه این شرایط متوقف شدن رشد قیمت سهام در جریان معاملات روز گذشته در بسیاری از نمادهای بورسی بود. البته احتمال ادامه چرخش نقدینگی و جابه‌جایی نقدینگی میان صنایع مختلف وجود دارد. توقف مسیر رشد قیمت‌ها در جریان روز گذشته در شرایطی رخ داد که پیش‌بینی ادامه این روند با توجه به وضعیت کنونی پیرامون در بازار سهام چندان ساده نیست. کمتر از سه هفته به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری باقیمانده است. این موضوع می‌تواند طبق سنت اخیر معاملات سهام پیش از برگزاری انتخابات معامله‌گران را برای ورود به بازار سهام تشویق کند. ضمن آنکه قیمت سهام برخی شرکت‌ها از منظر تکنیکال به سطوحی رسیده است که احتمال ایجاد تقاضا در این سهم‌ها و به دنبال آن رشد قیمت سهام نیز دور از انتظار نیست. با این حال احتمال تشدید فشار فروش سهامداران حقوقی نیز در ادامه مسیر بازار سهام عاملی برای افت نسبی قیمت سهام به شمار می‌رود.

همان‌طور که اشاره شد 28 روز معاملاتی از ابتدای سال جاری سپری شده است. در این بازه زمانی بورس تهران با یک رونق نسبی مواجه بود و تنها یک روز افت نماگر اصلی بازار سهام را به خود دید. با این حال طی معاملات این روزها همچنان اقدامی در جهت عمق بخشیدن به معاملات بازار سهام از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران انجام نشده است. از ابتدای اسفندماه سال گذشته عرضه‌های اولیه و انتشار اوراق جدید بدهی متوقف شد و حالا که بیش از یک ماه از ابتدای سال جاری نیز می‌گذرد، اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.

بارها دیده شده است که مسوولان سازمان بورس دلیل تعویق عرضه‌های اولیه خود را تحت تاثیر شرایط بی‌رمق بازار عنوان کرده‌اند. با این حال در شرایط فعلی که بازار در یک دوره نسبی رونق به سر می‌برد، همچنان خبری از انجام عرضه‌های اولیه و استفاده از فضای مناسب بازار نشده است. این نقد البته به شیوه انجام عرضه‌ها در بازار نیز بر‌می‌گردد. هر چند سازمان بورس تهران با اتخاذ تصمیم عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ تا حدی روش منصفانه‌تری برای عرضه‌های اولیه در پیش گرفت، با این حال اعمال دامنه محدود در سطوح نامناسب قیمت در این روش از عرضه اولیه تجربه تلخی در عرضه گروه دارویی برکت به‌عنوان اولین عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ را به دنبال داشت.

در جریان معاملات روز گذشته سهام گروه‌ پالایشی پس از روند صعودی روزهای اخیر به خصوص در جریان معاملات اولین روز از هفته جاری، تحت تاثیر فشار عرضه‌ها، وضعیت نسبتا ضعیفی به نمایش گذاشت. شرکت‌های زیر‌مجموعه گروه پالایشی دیروز عمدتا در یک روند نزولی حرکت کردند. به جز دو نماد «شبندر» و «شسپا» دیگر نمادهای فعال در بورس و فرابورس معاملات روز یکشنبه را با افت قیمت‌ها پشت سر گذاشتند.

به‌رغم روند ضعیف معاملات در جریان معاملات دیروز، نمادهای زیر‌مجموعه گروه قند و شکر رشد‌های قیمتی مناسبی را تجربه کردند. شاخص این گروه با رشد نزدیک به 8/ 2 درصدی در صدر جدول بازدهی صنایع مختلف بورسی قرار گرفت. شاخص گروه قند و شکر پس از وقفه‌ای کوتاه‌مدت مجددا با افزایش تقاضای نمادها به مسیر صعودی بازگشت. مسیر افزایش قیمت‌ها در نمادهای این گروه از انتهای اسفند سال گذشته آغاز شد (شاخص گروه قند و شکر در این بازه زمانی رشد بیش از 40 درصدی را ثبت کرد). افزایش قیمت‌ سهام شرکت‌های زیر‌مجموعه این گروه به عبور شاخص از سقف تاریخی آن در معاملات اخیر منجر شد.

در معاملات روز گذشته شاخص کل بورس 29 واحد بالا رفت و به عدد 79 هزار و 785 رسید. همچنین دیروز سهامداران بیش از 984 میلیون برگه سهم و حق تقدم را به ارزش 197 میلیارد تومان در حدود 80 هزار نوبت معاملاتی دست به دست کردند که از این میزان سهم معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی تقریبا 188 میلیارد تومان بود. نمادهای بانک ملت، پالایش نفت بندرعباس، فولاد خوزستان، بانک تجارت، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و ملی مس بیشترین تاثیر مثبت را در محاسبه شاخص کل داشتند. این در حالی بود که نماد پالایش نفت اصفهان با بیشترین تاثیر منفی در محاسبه شاخص کل مانع رشد بیشتر این متغیر شد. بیشترین رشد قیمت متعلق به نماد معاملاتی شرکت‌های سیمان هگمتان، سرما آفرین، قند اصفهان، شهد، موتورسازان تراکتورسازی ایران، پلی اکریل و داروسازی دکتر عبیدی بود. در مقابل نمادهای حمل و نقل پتروشیمی، گسترش صنایع و خدمات کشاورزی، سیمان فارس نو، تولیدی کاشی تکسرام، ماشین‌سازی نیرو محرکه، سیمان دورود و آلومراد با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات قرار گرفتند. دیروز همچنین اوراق مشارکت شهرداری سبزوار، سهام قند اصفهان، ایران ارقام، افست، اوراق سلف بنزین ستاره خلیج فارس، بانک تجارت و شهد خوی بیشترین تقاضای خرید را ثبت کردند. این در حالی بود که اوراق سلف بنزین ستاره خلیج فارس، واحدهای صندوق پارند پایدار سپهر، سلف موازی برق سنندج مپنا، سلف موازی برق ماهتاب گستر، فولاد خراسان و صکوک ساخت توسعه ملی سنگین‌ترین صفوف فروش را ثبت کردند.

کوچ نقدینگی از تولید به بازارهای مالی

اگر بخواهیم عملکرد بازارهای مختلف در هفت ماهه نخست سال را مورد بررسی قرار دهیم، بازده بازار هایی مانند ارز و طلا و بورس آنچنان جذاب بود که کسی رقبتی برای اندیشیدن به تولید و پروسه های آن نداشت.

میثم رضایی، پژوهشگر اقتصاد و مدرس بازارهای مالی در گفتگو با جهان اقتصاد، با کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ اشاره به مطلب فوق گفت: این شرایط شاخص بسیار نگران کننده ای در مسیر فعالیت اقتصادی یک کشور را نمایان می‌کند. اساس توسعه و بنیادی ترین عامل جهت بخشی به فعالیت های یک جامعه از جایگاه تولید کالا و خدمات، متاثر می شود. در این مسیر همیشه دولت ها بر آن بوده اند کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ که مامنی برای جذب نقدینگی ایجاد کنند تا منجر به توسعه ارزش‌های بخش تولید یعنی اشتغال، دسترسی همگان به کالا و خدمات با افزایش درآمد ملی، کاهش بزهکاری ها با توجه به همبستگی آن با میزان بیکاری، و دیگر اثرات بنیادی آن شوند.

رضایی گفت: تولید در کشورهایی که دولتمردان اهمیت آن بر شاخص‌های کلان مانند نرخ بیکاری، تورم، درآمد ملی و . را به خوبی درک کرده اند، به نوعی دارای قداستی است که همیشه کانون عنایت بوده و اولویت های توجه را به خود اختصاص داده اند.

اما در کشور ما به خصوص در دو سال اخیر شرایط بازدهی تولید کالا و خدمات و کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ مهجور ماندن فعالین این بخش به گونه ای پیش رفته است که نه تنها در مقایسه با بازده بقیه بازارها عددش ناچیز است، بلکه با محاسبه بهروری و بازدهی نسبت به عوامل تولید داخلی آن صنعت نیز، بازدهش کمتر از میزان تورم است.
پژوهشگر اقتصاد بیان داشت: در بسیاری از کشورها برای سوق دادن نقدینگی و فعالیت‌های خلاقانه به سمت تولید، چنان مشوق هایی مانند عدم پرداخت مالیات توسط تولیدکننده و دسترسی آسان به بازارهای منطقه ای جهت توزیع وجود دارد که همچنان بخش قابل توجهی از جامعه مشتاق به فعالیت در این بخش از بازارند.

وی افزود: در کشور ما مسیر تولید چنان به سمت کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ تاریکی می رود که نه تنها هیچ قدمی در مسیر بهبود و رفع موانع تولید برداشته نمی شود، بلکه با کاهش بازارهای منطقه ای، تقاضای کل و عدم بازده داخلی به سمت افول در حرکت است.

**چرا اینقدر تولید مهم است. ؟

این مدرس بازارهای مالی گفت: ریشه شاخص های مهم اقتصادی کشورها مانند تورم، اشتغال، ارزش پول ملی، درآمد سرانه، تراز تجاری و . همه در تولید خلاصه می شود. این شاخص ها بزرگترین دغدغه های کشور است که با توجه به تولید، می توان مسیر بهبود آنها را تسریع نمود. به عنوان مثال افزایش ارزش پول ملی در گرو تولید با کیفیت، نفوذ در بازارهای منطقه ای و جهانی(صادرات) و نهایتا ارزآوری است که منتج به کاهش قیمت ارز خارجی و افزایش ارزش پول ملی می شود.

**اما مسیر نقدینگی در ادامه سال جاری به کدام سو خواهد رفت؟

رضایی تاکید کرد: بازار ارز یکی از بازارهائیست که نقش بسیار مهمی در تورم وارداتی کشور و اثر سایه ای بر قیمت کلیه کالا و خدمات در یک کشور دارد. ابتدا اگر بخواهیم عامل بنیادی در تعیین قیمت ارز خارجی و یا ارزش پول ملی یک کشور را محاسبه کنیم، ناگزیر باید به تراز پرداخت های یک کشور نیم نگاهی داشته باشیم.

وی افزود: اگر در مقدمه از تولید، صادرات و ارز آوری سخن به میان آمد، این روند نهایتا به چگونگی تراز تجاری یک کشور اشاره دارد. معمولا کشورهایی که نخست ازتولید با کیفیت و قابل رقابت برخوردارند و در مرحله دوم صادراتشان دستخوش روابط گسترده با شرکای تجاری است، ارز آوری شان بیشتر از خروج ارز خارجی است. در مبانی ابتدایی علم اقتصاد اگر کالایی مقدارش در یک جامعه افزایش یابد این موضوع منجر به کاهش ارزش آن کالا می شود. اگر به ارز نیز به عنوان یک کالا نگاه کنیم، این کالا نیز از این قاعده مستثنی نیست.

این مدرس بازارهای مالی بیان داشت: اما در شرایط کنونی و 5 ماهه باقی مانده اگر بخواهیم بازار ارز را پیش بینی کنیم در دو سناریو باید به دنبال پاسخ آن باشیم. ابتدا اینکه اگر شرایطی مبنی بر مذاکره مهیا شود و منابع درآمد ارزی ایران به قبل از تحریم ها برگردد، در آن صورت با توجه به محاسبات فرمول نرخ برابری ارزها که به شدت و ضعف حجم درآمد ارزی وابسته است، می تواند کاهش قابل توجهی داشته باشد. اما اگر منازعات اقتصادی و سیاسی بین ایران و امریکا با همین روند و یا شدت بیشتری ادامه یابد، افزایش قیمت ارز نسبت به میزان اصطحکاکات می تواند بیشتر و یا به تعبیری تکاثری باشد.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: طلا نیز با توجه به همبستگی قابل توجهش با دلار، مسیر رشد همسویی دارد. اما نکته قابل توجه در پیش بینی طلا در ایران، تاثیر روند آتی انس است که با توجه به شرایط سیاسی و اقتصای و همچنین سایه سنگین ویروس کرونا بر کسب و کارها ، کماکان صعودی خواهد بود.

وی تاکید کرد: بازار مسکن با توجه به بازده کاهنده در کوتاه مدت (سودی که معمولا در نیمه دوم سال هر ماه از ماه قبل کمی کمتر است) به نظر میرسد نقدینگی جامعه در 5 ماهه باقی مانده کمتر به سوی سفته بازی مسکن هدایت شود. اما کماکان خرید زمین در مناطقی که با توجه به آمایش سرزمین و امکانات جانبی، پتانسیل رشد دارند توجیه عقلایی دارد. در این مورد با بررسی حجم های نقدینگی که عموما در جامعه کمتر از بهای تمام شده حداقل یک واحد زمین و یا مسکن هستند، به نظر می رسد این نقدینگی های خرد که فراوانی شان بیشتر است، توان سرمایه گذاری کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ در بخش مسکن از آنان سلب شود.

این پژوهشگر اقتصاد بیان داشت: بازار دیگری که حجم قابل توجهی از نقدینگی جامعه را به خود اختصاص می دهد ، بازار سپرده های بانکی است که با توجه به سیاست های پولی انبساطی اعمال شده توسط بانک مرکزی کماکان فاقد جذابیت برای ورود نقدینگی می باشد. دلیلی که جذابیت ورود نقدینگی به این بازار را سلب می کند، نرخ بهره واقعی است که از تفاضل نرخ بهره اسمی و تورم به دست می آید.

این تحلیل گر بازار سرمایه افزود: و اما بازار بورس که این روزها بسیار از آن نقد و بررسی به میان می آید، در 7 ماهه گذشته متاثر از دو نوع عامل، رشد قابل توجهی قبل از شهریور داشت. مهمترین عامل رشد بازار بورس، عدم بازدهی سایر بازارهای مالی و فشار تقاضا برای خرید سهام از سوی سرمایه گذاران جدید بود. به طوری که در بسیاری از تصمیمات اکثر فعالین کمتر آگاه به این بازار، سیستم تقلیدی حاکم بود. این رویکرد منجر به رشد لجام گسیخته بسیاری از شرکت ها شد که برخی از آنها رشدشان چندان استدلال بنیادی نداشت.

رضایی در پایان گفت: عامل هجوم نقدینگی به واسطه فشار تقاضا عامل تعیین کننده ای است که در ادامه با توجه به رکود بازار کالا و خدمات در بخش حقیقی و عدم جذابیت مقاصد بزرگ برای جذب نقدینگی مانند بانکها و بخش مسکن، می تواند بازار بورس را دوبار متورم سازد. از طرف دیگر اصلاح بسیاری از شکرکت ها در 2 ماهه اخیر به گونه ای بوده است که قیمت ابتدایی سهامشان حتی با تورم 7 ماهه تعدیل نشده است و با توجه به اثر سایه ای نرخ ارز، کماکان این بازار می تواند مامنی برای جذب نقدینگی باشد.

کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟

توسعه صادرات درباره ارتباط نقدینگی با افزایش سرمایه بانک ها. اظهار داشت افزایش سرمایه و افزایش حجم نقدینگی کشور ارتباطی. اسکناس که اثر پایه پولی و افزایش نقدینگی داشته باشد.

وجود حجم نقدینگی قابل توجه در سطح کلان در مقایسه. تناقض و معمای نقدینگی در اقتصاد ایران را شکل داده. هزینه های بالاتری هستند انحراف نقدینگی از سرمایه گذاری در.

پایه پولی نقدینگی و ضریب فزاینده نقدینگی و عوامل مؤثر. در تغییر پایه پولی تصریح کرد حجم نقدینگی در پایان.

بسته تحریک رشد اقتصادی و انبساط هدفمند و موثر نقدینگی . مجموع شرایط بهتری برای مدیریت نقدینگی در بانکها فراهم شد. محترم پول و اعتبار رسید تحولات حجم نقدینگی و اجزای. نقدینگی در سال گذشته خاطرنشان کرد حجم نقدینگی در پایان.

های مختلف به دنبال حل مشکل نقدینگی واحدهای تولیدی کوچک. کارگروه بررسی مشکلات واحدهای تولیدی این واحدها بتوانند کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ مشکلات نقدینگی . سازوکارهای مطلوبی برای تامین نقدینگی رفع جرایم مالیاتی و دریافت.

که این موضوع به افزایش رشد نقدینگی از 23 درصد. تزریق نقدینگی در اقتصاد و ایجاد مطالبات معوق برای شرکت. نقدینگی مشکلات بدهی بانکی که قابل وصول نیستند را حل. نقدینگی موجود را به صورت بهینه در قالب تسهیلات در.

که این موضوع به افزایش رشد نقدینگی از 23 درصد. تزریق نقدینگی در اقتصاد و ایجاد مطالبات معوق برای شرکت. نقدینگی مشکلات بدهی بانکی که قابل وصول نیستند را حل. نقدینگی موجود را به صورت بهینه در قالب تسهیلات در.

تامین اجتماعی با این وضعیت نقدینگی فعلی می تواند تعهدات. و در شرایطی که با مشکل نقدینگی مواجه می شود. شده و علتش این است که وضعیت منابع و نقدینگی .

آور نقدینگی تا رقم هزار هزار میلیارد تومان هم باشد. میزان نقدینگی را بر ملا کند محمدرضا جهان بیگلری رئیس.

به سایر بانک ها با هدف مدیریت نقدینگی در محدوده. کفایت سرمایه نقدینگی طبقه بندی دارایی ها ذخیره گیری دارایی.

نقدینگی مراکز تولیدی و سود بانک ها یکی از مسائل. نقدینگی بسیار زیاد داریم و حتی اخیراً بانک مرکزی اعلام. این نقدینگی بسیار عجیب با سرعت رشد عجیبی است خب. این همه نقدینگی داریم ولی مشکل ما این است که.

گام آرام بورس در مسیر صعودی

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی پیش بینی کرد، بازدهی بازارسرمایه در نیمه دوم سال نیز بالاتر از بازارهای موازی باشد.

امیر تقی خان تجریشی، در گفت و گو با پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: بازارسرمایه در شش ماه اول سال ۱۳۹۹ با فراز و نشیب های زیادی روبرو بوده است، اما انتظار می رود باوجود نوسانات، شش ماه آتی شاهد بهبود در بازار باشیم؛ به طوری که بازدهی بازارسرمایه بالاتر از بقیه بازارها خواهد بود .

وی توضیح داد: برای بررسی شرایط بورس تهران، باید ابتدا دلایل رشد بازارسرمایه و اصلاح قیمتی آن بررسی شود تا بتوان محرک های روند آتی بازارسرمایه را شناسایی کرد و بر مبنای آن به تعیین استراتژی معاملاتی پرداخت.

تجریشی در ادامه افزود: روند صعودی بازارسرمایه زمانی اتفاق افتاد که بر اثر جهش ارزی و رشد نقدینگی، نرخ بهره حقیقی منفی شده و باعث کوچ نقدینگی به سمت بازار سرمایه شد. البته تبلیغات همه جانبه و حمایت های گسترده هم سبب شد که سیل ورود نقدینگی به بازارسرمایه شدت پیدا کند.

وی اظهار داشت: گرچه بهترین بازار برای جذب نقدینگی بازارسرمایه است، با این حال میزان زیادی از نقدینگی از طریق صندوق ها و نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان بورس یعنی به صورت غیرمستقیم وارد بازارسرمایه نشد و افراد بدون آموزش و دانش اندک و البته به صورت مستقیم وارد بازار سرمایه شدند. همچنین این موضوع بر هیجانات بازار سرمایه افزود و اثرات آن باعث تصمیم گیری های غیر منطقی شد که عملا ما دوره اصلاح طولانی تری را نسبت به قبل در بازار سرمایه شاهد بودیم.

تجریشی عنوان کرد: البته طی این دوران، وضعیت بنیادی شرکت ها نسبت به قبل تغییر محسوسی نداشت و با آماده شدن گزارش های ۶ ماهه شرکت ها اثرات دلار بالای ۲۰ هزار تومانی نمایان شده است. حال آن که امروز نرخ دلار با افزایش روز افزون نیز مواجه است و تحلیلگران باید نسبت به این نرخ دلار و افزایش آن در نیمه دوم سال و سایر عوامل بنیادی دیگر، وضعیت شرکت ها را در آینده تحلیل کنند.

مدیرعامل سرمایه گذاری گروه توسعه ملی در خصوص روند کلی بازار هم گفت: بازارسرمایه در هر مقطعی با مجموعه ای از متغیرهای بنیادی مواجه شده و از اسفند گذشته مساله اپیدمی کرونا و اثر گذاری آن بر اقتصاد مهم بوده است.

وی در ادامه در خصوص تاثیر انتخابات امریکا بر بازار سرمایه اظهار داشت: این روزها نیز تحلیلگران بازارهای مالی در محاسبات خود به عوامل خارجی، همچون انتخابات آمریکا وزن مهمی می دهند. با این حال باید به موضوع انتخابات و اثرات آن در نرخ دلار به دید کوتاه مدت نگاه کنیم و سرمایه گذاری در بورس را بلند مدت در نظر بگیریم؛ چرا که بازارسرمایه همواره بازدهی بالاتری نسبت به بقیه بازارهای موازی در بلندمدت داشته است.

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی افزود: روند صعودی قیمت‌های جهانی کالاها ، وضعیت شرکت هایی با فروش ارزی و کامودیتی محور را در شرایط خوبی قرار داده که با ارزندگی این سهام به‌خصوص در گروه پتروشیمی و فلزات اساسی می‌توان به اتمام اصلاح و برگشت روند صعودی، اما منطقی و آرام بورس امیدوار بود.

این کارشناس بازار سرمایه همچنین با بیان اینکه گروه بانکی به دلیل رعایت دستورالعمل های بانک مرکزی مبنی بر کنترل سود پرداختی به سپرده گذاران و فروش اموال مازاد در وضعیت بنیادی خوبی قرار دارند، افزود: با بهبود جو کلی بازار در کنار فعالیت بازارگردان ها می توان شاهد بهبود معاملات در سهام شرکت‌های کوچک و متوسط ارزنده که شرایط بنیادی خوبی دارند و در روند صعودی بازار رشد کم تری را تجربه کرده‌اند، باشیم.

کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟

به این ترتیب برای ۶ روز متوالی شاهد صعود نماگر اصلی سهام به میزان ۱۱ درصد بودیم تا ماه منفی بورس پایانی سبز را تجربه کند. به این ترتیب افت دماسنج تالار شیشه‌ای در آبان‌ماه به ۷/ ۴ درصد محدود شد. در این میان روز چهارشنبه شاهد جابه‌جایی چند رکورد در این بازار بودیم. از یک طرف رشد ۷/ ۳ درصدی شاخص کل بیشترین رشد روزانه از ۵ شهریورماه بود و از طرف دیگر ۶ روز صعود متوالی با رشد بیش از ۱۱ درصدی در دوره اصلاحی بازار سهام بی‌سابقه بود. ضمن آنکه در هفته جاری تمام روزهای معاملاتی سبز بودند که بعد از ۱۸ تیرماه نظیری برای آن یافت نمی‌شود. در شرایط فعلی تداوم ورود پول‌های حقیقی به گردونه معاملات سهام در کنار رشد ارزش دادوستدها سبب شده است تا امید به تداوم روند صعودی سهام افزایش یابد.

پس از اصلاح بیش از ۴۱ درصدی نماگر اصلی بورس تهران در سه ماه گذشته حال شاخص کل ۶ روز کاری است که مسیر صعودی را برگزیده و تا پایان معاملات روز چهارشنبه به‌عنوان آخرین روز کاری آبان‌ماه ۱۱درصد ارتفاع گرفته است. از زمان آغاز اصلاح سهام یعنی از ۲۰ مردادماه تاکنون هیچ‌گاه شاخص سهام برای ۶ روز متوالی صعودی نبوده است و در روزهای صعودی خود نیز هیچ‌گاه رشد در این بازه را تجربه نکرده بود. اما آیا این روند صعودی ادامه خواهد یافت؟ آیا اصلاح بازار سهام به اتمام رسیده است؟ هر چند صعود قیمت‌ها در ۶ روز کاری گذشته تا حدودی با نوسانات مثبت اما موقت شاخص‌ها در سه ماه گذشته متفاوت بوده اما به نظر می‌رسد همچنان نمی‌توان پاسخی روشن به سوالات مطرح شده داد.

جابه‌جایی چهار رکورد در هفته جاری

روز چهارشنبه شاخص کل بورس تهران رشد ۷/ ۳ درصدی را تجربه کرد که بیشترین رشد روزانه از ۵ شهریورماه بود. ضمن اینکه در هفته جاری تمامی روزهای معاملاتی سبز بودند که بعد از ۱۸ تیرماه سابقه‌ای برای آن یافت نمی‌شود. در عین حال همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد شاخص سهام برای ۶ روز متوالی صعودی شد و در این مدت رشد ۱۱درصدی را ثبت کرد که از زمان اصلاح شاخص سهام (۱۹ مرداد) تاکنون نظیری برای آن یافت نمی‌شود و هم از نظر تعداد روزهای مثبت و هم درصد رشد، رکوردی چهار ماهه جابه‌جا کرده است.

کوچ سرمایه حقیقی به سهام دلاری

در حالی طی ۶۳ روز معاملاتی که شاخص کل بورس تهران در مسیر نزولی قرار گرفته بود شاهد خروج ۳۳ هزار و ۲۷۰ میلیارد تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام بودیم که بازگشت این گروه از بازیگران سهام سبب شده خالص خرید سهامداران خرد طی روزهای اخیر به ۲ هزار و ۵۴۰ میلیارد تومان برسد. در این میان در دوره اصلاح بازار، میانگین روزانه سهامی به ارزش ۵۲۸ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی جابه‌جا شده بود و حال طی روزهای گذشته حقیقی‌ها میانگین روزانه ۵۰۸ میلیارد تومان پول جدید وارد تالار شیشه‌ای کرده‌اند. بررسی صنایع ۳۸گانه بورسی نشان می‌دهد در این روزها بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها در گروه‌های کالامحور بازار رقم خورده است. جایی که ضمن انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای مناسب از سوی این شرکت‌ها و جذابیت قیمت سهام مذکور پس از اصلاح اخیر، بهبود روند قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز مزید بر علت شده تا شاهد ورود سرمایه حقیقی به گروه‌های دلاری بورس تهران باشیم. در این میان بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین خالص خرید حقیقی به میزان ۵۵۴ میلیارد تومان در زیرمجموعه‌های گروه فرآورده‌های نفتی رقم خورده است. گروه چندرشته‌ای صنعتی نیز که بیش از دو ماه در غیاب «شستا» به معاملات روزانه خود ادامه داد در پنج روز معاملاتی اخیر، شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۴۶۴ میلیارد و ۵۷۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بوده است. فلزی‌ها نیز در این بازه زمانی با خالص خرید ۳۲۷ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومانی حقیقی‌ها همراه شدند. این روند در معدنی‌ها به جابه‌جایی سهامی به ارزش ۲۵۹ میلیارد و ۶۹۰میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی دنبال شد. پتروشیمی‌ها نیز وضعیت مشابهی را تجربه کردند و خالص خرید ۲۴۹ میلیارد تومان از سوی سهامداران خرد را تجربه کردند. در آن‌سوی بازار صنایع کوچک بورسی همچون انبوه‌سازی و سیمان در اولویت نخست سهامداران خرد جهت خروج قرار گرفتند. به نظر می‌رسد به سبب بهبود شرایط بازار جهانی و البته تثبیت نسبی دلار شاهد کوچ نقدینگی از گروه‌های کوچک به سمت بزرگان کالایی هستیم.

در آخرین روز آبان چه گذشت؟

آخرین روز معاملاتی هفته و آبان ماه در حالی به پایان رسید که شاخص‌ها برای ۶ روز متوالی سبزپوش‌اند. در ابتدای معاملات روز چهارشنبه شاهد افزایش تقاضا در بسیاری از نمادها به ویژه نمادهای شرکت‌های بزرگ بودیم. این روند تا پایان معاملات تداوم یافت و در نهایت شاخص کل بورس با رشد ۴۸ هزار و ۳۵۴ واحدی (معادل ۷/ ۳درصد) به عدد یک میلیون و ۳۴۵ هزار واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز در این روز رشد ۷/ ۱ درصدی را تجربه کرد. در فرابورس نیز به‌رغم افزایش فشار فروش در بسیاری از نمادهای بازار پایه اما شاهد سبزپوشی شاخص کل و رشد ۲۹۸ واحدی بودیم. سه نماد بورسی «فارس»، «فولاد» و «فملی» و فرابورسی«ذوب»، «صبا» و «هرمز» بیشترین اثر مثبت را بر دو شاخص کل ‌بورس و فرابورس داشتند.

سبزپوش شدن و افزایش نرخ‌ها در بازارهای جهانی (پس از انتشار خبر پیدایش واکسن‌ کرونا)، کاهش نگرانی از افزایش نرخ سود بین بانکی در پی یادداشت روز سه‌شنبه رئیس کل بانک مرکزی، مصوبات جدید شورای عالی بورس و بازگشت معاملات روزانه به روال گذشته، بهبود عملکرد شرکت‌ها در پی انتشار گزارش‌های ماهانه و فصلی و جذابیت قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها، بازگشایی و بهبود نقدشوندگی در نمادهای بزرگ متوقف شده و از همه مهم‌تر افزایش قابل توجه ارزش معاملات و ورود سرمایه‌های حقیقی به گردونه معاملات سهام از جمله مهم‌ترین عوامل بازگشت اعتماد مجدد به بازار سهام و سبزپوش شدن شاخص‌هاست.

در جریان دادوستدهای روز گذشته بورس تهران شاهد تشکیل صف خرید به ارزش ۳۳۶۱ میلیارد تومانی ۵/ ۵۴ درصد از نمادهای بورسی هستیم. دو نماد خودرویی «خساپا» و «خودرو» و نماد «شپنا» بیشترین حجم صف خرید را دارند. همچنین ۷/ ۱۳ درصد از نمادهای بورسی صف فروش به ارزش ۹۸۵ میلیارد تومان را تشکیل دادند. در معاملات فرابورس (تابلوی اصلی فرابورس و بازار پایه) نیز شاهد تشکیل صف خرید ۲۸ درصد از نمادهای فرابورسی به ارزش ۲۶۸ میلیارد تومان بودیم، اما صف فروش در این بازار سنگین‌تر بود که عمدتا به معاملات سهام بازار پایه بازمی‌گشت. به این ترتیب روز چهارشنبه ۸/ ۵۲ درصد از نمادهای فرابورسی با صف فروشی به ارزش ۱۲۱۹ میلیارد تومان مواجه شدند. دو نماد «فبستم» بیشترین حجم صف خرید و «وملت» بیشترین حجم صف فروش را در این بازار دارا بودند. در مجموع معاملات دیروز بورس و فرابورس ۶۴ درصد نمادها در محدوده مثبت و ۷/ ۳۰ درصد از نمادها در محدوده منفی معامله شدند.

در پنج روز اخیر شاهد افزایش قابل توجه تقاضا برای خرید سهام از سوی سهامداران خرد هستیم. این امر می‌تواند بیانگر بازگشت اعتماد مجدد به بورس برای سهامداران باشد، البته همچنان باید در انتظار روزهای آتی معاملات و ثبات بیشتر در بازار سهام بود. روز چهارشنبه نیز سهامداران حقیقی در جبهه خریداران تحرکات بسیار مثبتی داشتند، به این ترتیب سهامی به ارزش ۱۰۸۲ میلیارد تومان از سبد حقوقی‌ها به پرتفوی حقیقی‌ها انتقال پیدا کرد.

بازخوانی دو دوره بورسی بازار خرسی

در اوایل روزهای اصلاحی سال جاری و ورود بازار به فاز خرسی فعالان بورسی آن را با نیمه دوم سال 97 مقایسه می‌کردند. یعنی درست دوره پیشین ورود بازار سهام به فاز خرسی. جایی که بورس تهران برای ۵۵ روز معاملاتی (از ۹ مهر تا پایان آذر۹۷) در مسیر کاهشی پیش رفت و سرانجام با ثبت افت ۱۵/ ۲۰ درصدی به فاز خرسی فرورفت. پس از آن اما برای ۴۱ روز کاری (از ابتدای دی تا 30 بهمن ۹۷) شاهد نوسان‌ کم‌مقدار این نماگر در محدوده ۱۵۴ کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ تا ۱۶۶ هزار واحدی بودیم. این دوره کم‌نوسان اما با رشد 8/ 0 درصدی شاخص کل سپری شد. پس از آن فعالان بازار شاهد بازگشت پرقدرت سهام به مسیر صعودی بودند. پول‌های حقیقی مجددا به گردونه معاملات سهام بازگشتند و در ۲۱ روز کاری باقی‌مانده از سال ۹۷، نماگر اصلی بورس تهران با صعود ۱۴ درصدی همراه شد و سال ۹۸ را نیز با رشد ۱۸۶ درصدی به پایان رساند. در نخستین روزهای پاییز سال ۹۷، نرخ دلار در روندی صعودی تا کانال ۱۸ هزار تومان نیز پیشروی کرد، اما به یکباره شاهد ریزش دلار در بازار آزاد بودیم. این وضعیت به بورس تهران نیز تسری پیدا کرد و فعالان تالار شیشه‌ای که همواره نیم نگاهی نیز به خیابان فردوسی دارند، در سمت فروش سهام فعال شدند و ماحصل آن سقوط شاخص سهام از ارتفاع ۱۹۵ هزار واحدی به ۱۵۴ هزار واحد بود.

از ابتدای سال جاری نیز در ادامه روند صعودی سال ۹۸، ورود بی‌وقفه نقدینگی به گردونه معاملات سهام سبب شد تا فقط در ۹۱ روز کاری، شاخص کل بورس تهران با رشد ۳۰۵ درصدی همراه شود. در این مدت همه عوامل مثبت همچون ورود سراسیمه پول‌های سرگردان، افزایش انتظارات تورمی، رشد نرخ دلار و سخنان حمایت‌گونه مقامات دولتی دست به دست هم دادند تا صعود قیمت سهام به روندی بی‌وقفه تبدیل شود. در این مدت تنها مرزهای تکنیکال، روانی و اعداد رند بودند که بعضا افزایش فشار فروش را در پی داشتند که آن نیز با ورود سریع متقاضیان خرید سهام خنثی می‌شد. به‌طوری که تقریبا تمام سهام موجود در بازار از محدوده ارزندگی خارج شده بودند، اما قصد افت نداشتند. هر چند پس از رشدهای افسارگسیخته در یک سال گذشته، اصلاح قیمتی امری طبیعی محسوب می‌شد، اما با عبور دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای از مرز 2 میلیون واحد این نماگر چرخشی جدی کرد. در این شرایط محدودیت‌های خودساخته همچون دامنه نوسان قیمت و حجم مبنا، آتش هیجانات منفی را افروخته‌تر کردند تا جایی که فقط در ۱۰ روز کاری، شاهد ریزش بیش از ۲۰ درصدی شاخص کل و ورود بازار سهام بعد از حدود دو سال به فاز خرسی بودیم. این شرایط در سایه انفعال مقام سیاست‌گذار رقم خورد و هنوز نیز راهکاری برای دماسنج اقتصاد ایران اندیشیده نشده است. پس از آن برای 33 روز کاری شاخص کل کم‌نوسان ظاهر شد و افت 9/ 3 درصدی را ثبت کرد. اما روند سال 97 تکرار نشد و نماگر سهام این بار با شتابی بیشتر به حرکت در مسیر نزولی ادامه داد و در 19 روز کاری 12/ 24 درصد دیگر از ارتفاع دماسنج بازار کاسته شد تا در مجموع میزان افت شاخص کل بورس از 41 درصد فراتر رود. در این دوره حتی رشد دلار نیز نتوانست مانع افت بیشتر قیمت سهام شود. بازار راه خود را رفت تا حباب شکل گرفته در این بازار کوچک و کوچک‌تر شود. در این مسیر نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر که در برخی گروه‌ها 32 واحد را نیز تجربه کرده بود تعدیل شد و بر آخرین آمارها برای کل بازار به کمتر از 10 واحد رسیده است. عوامل که بر جذابیت بازار سهام افزوده و می‌تواند کورسوی امیدی برای بازگشت تقاضا به این بازار باشد.

سهام عدالت؛ ۱۱ میلیون تومان

در معاملات دیروز بورس، ارزش روز ۳۶ شرکت موجود در پرتفوی سهام عدالت برای دارندگان سهام ۵۰۰ هزار تومانی به ۱۱ میلیون و ۸۳ هزار تومان رسید. از ۱۹ مرداد ماه، ۶۰ درصد سهام عدالت و همچنین سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس قابل معامله شد.

دارایکم؛ ۹/ ۳ میلیون تومان

بیش از ۳ ماه از ثبت تقاضا برای خرید بخشی از باقیمانده سهام دولت در بورس در قالب صندوق‌های قابل معامله (ETF) می‌گذرد. بررسی‌ها حکایت از بازده ۴/ ۱۵۴ درصدی ارزش خالص دارایی‌های دارایکم و افزایش NAV این صندوق به ۵ میلیون و ۸۷ هزار تومان دارد. ارزش سهام دارایکم در بورس تهران به ۳ میلیون و ۸۵۹ هزار تومان رسیده است.