پول از دوران پارینهسنگی تا به حال برای مردم یک مفهوم شگفتانگیز بوده است. پول، money، یا هر اسم دیگری که ما روی آن بگذاریم، در واقع یک شاخص برای تعیین قیمت و ارزش کالا و خدمات مختلف به شمار میرود. وقتی حرف از پول به میان میآید ذهنمان به سمت اسکناسها، سکهها و ارقام دیجیتالی در حساب بانکیمان میرود. همچنین هنگامی که حرف از ارز یا واحد پولی (currency) میشود به یاد پولهای خارجی مانند دلار و یوهان و یورو و. میافتیم. اما جالب است بدانید پول و ارز در عین دارای بودن ویژگیهای مشترک اما دو معنای متفاوت دارند. برای دانستن تفاوت پول با ارز مطلب زیر را دنبال کنید.
ارز فیات (fiat currency) چیست؟ مشخصه ها و قابلیت های این ارز
وقتی یک بسته چیپس از سوپر مارکت میخرید، ممکن است به صورت نقدی، با کارت اعتباری خود یا حتی با اسکن یک کد روی تلفن خود، پرداخت کنید. همه این تراکنشها، حتی آنهایی که کاملاً دیجیتالی هستند – هیچ اسکناس یا سکهای تغییر نمیکند – بر اساس ارز فیات است.
فقط چیزی را بخرید که حتی اگر بازار برای ۱۰ سال تعطیل شد کاملا از داشتن آن خوشحال باشید.
وارن بافت | Warren Buffett
ارز فیات چیست؟
ارز فیات مانند ریال، دلار، یورو، پوند یا ین، یک وسیله مبادله قابل اعتماد یا ارز قانونی است. این ارز توسط بانک های مرکزی یک دولت یا مقام رسمی صادر می شود. به عنوان مثال، دلارهای ایالات متحده توسط ایمان و اعتبار کامل دولت ایالات متحده پشتیبانی می شود.
نحوه ی واریز ارز فیات
ارز فیات از طریق سیستمی از واسطه ها، معمولاً بانک ها، کار می کند. وقتی چک می نویسید یا از کارت بانکی خود استفاده می کنید، مبلغی که مجاز کرده اید از حساب بانکی شما برداشت می شود. همین مبلغ به حساب شخص دریافت کننده چک یا فروشنده ای که از او خرید کرده اید، واریز می شود. این تراکنش توسط بانکها پردازش و تطبیق میشود که سابقه معامله را به خریدار و فروشنده ارائه میدهند.
محدودیت عرضه فیات
هیچ عرضه محدودی برای ارز فیات وجود ندارد. یک دولت می تواند به سادگی با انتشار واحدهای بیشتری از آن ارز، مقدار ارز در گردش را افزایش دهد. بر خلاف عقیده عمومی، مدتهاست که بانک های مرکزی بر اساس پشتوانه طلا ارز فیات منتشر نمی کنند و چاپ پول تنها بر اساس سیاستهای پولی انجام می شود. اگر اوضاع خراب شود، ارز اساساً بیارزش میشود. همانطور که در زیمبابوه در سال 2015 رخ داد. زمانی که یک اسکناس صد تریلیون دلاری حدود 40 سنت آمریکا ارزش داشت. اما این وضعیت به ندرت اتفاق میافتد، و اکثر دولتها رویهها و سیاستهایی را برای محافظت در برابر تورم سرسامآور در نظر گرفتهاند.
آیا ارز فیات پشتوانه قوی است؟
ارز فیات تقریباً پشتوانه هر تراکنش مالی است که از اواسط قرن بیستم انجام شده است. فیات به عنوان وسیله مبادله برای مشارکت در اقتصادها در هر مقیاسی، واحد اساسی بازارهای مالی مدرن است. در حالی که ارزش و مبادله مفاهیم اصلی در تمدن بشری هستند، ارز فیات فاقد ارزش ذاتی است. ارز فیات در عوض ارزش خود را به عنوان ارز قانونی صادر شده توسط دولت به دست می آورد. در حقیقت می توانیم بگوییم ارزش واقعی ارز فیات به نوعی قراردادی و نه حقیقی است. در حالی که مفهوم پول به قرن یازدهم چین برمی گردد، تنها در قرن بیستم بود که ارز فیات از منابع ارزش ملموس مانند طلا جدا شد.
در حالی که ممکن است دولت ها کنترل سیاست پولی را در دست داشته باشند، ارزش عملی ارز فیات نیز کاملاً به نحوه درک دارندگان ارزش و سودمندی آن بستگی دارد. برای اینکه فیات به عنوان پول عمل کند، مردم باید به اعتبار، ارزش و ارزش آینده آن ایمان داشته باشند. به عنوان مثال، یک مصرف کننده باید مطمئن باشد که می تواند از فیات برای خرید مواد غذایی، یک ماشین یا حتی یک خانه استفاده کند. اگر بخواهد روزی دوباره آن را معامله کند، همچنان ارزش خواهد داشت. این سیستم فقط تا جایی کار می کند که جمعی از افرادی که از آن استفاده می کنند آن ارزش را درک کرده و به آن اعتماد کنند.
استاندارد طلا
ایالات متحده به طور رسمی استاندارد طلا را در سال 1879 پذیرفت و دلار خود را به قیمت طلا متصل کرد. این سیستم تا سال 1971 به طور کامل خاتمه یافت. در این مدت، عرضه پولی ایالات متحده به ذخایر طلا متکی بود و از چاپ بی رویه پول و نوسانات ارزش آن جلوگیری می کرد. با این حال، استاندارد طلا متحمل تعدادی شوک قیمتی کوتاه مدت شد و عدم همکاری جهانی باعث شکست این سیستم شد.
در سال 1971، ریچارد نیکسون، رئیس جمهور ایالات متحده، قانونی را معرفی کرد که تبدیل مستقیم دلار آمریکا به طلا را متوقف می کرد و عملاً به اتکا به استاندارد طلا در سراسر جهان پایان داد و دلار را به عنوان ارز ذخیره جهانی تعیین کرد. این تصمیم مهم یک کاتالیزور برای اقتصادهای جهانی و رشد مالی شدید. اما ناعادلانه بود که اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم را تعریف کرد.
با ظهور ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز که اولین جایگزین قانونی را برای ارزهای فیات ارائه میکنند، زمان خوبی است که اصول اولیه را بررسی کنید.
فیات یکی از انواع پول است
تا زمانی که پول به عنوان یک وسیله مبادله، ذخیره ارزش و واحد حساب به طور موثر عمل کند، می تواند عنوان پول را حفظ کند. دام هایی مانند گاو، بز، گوسفند و شتر از قدیمی ترین شکل های پول هستند. قبل از سکه های فلزی، پوسته های کاوری از اقیانوس آرام و اقیانوس هند پرمصرف ترین شکل پول در آن مناطق بود. قبل از سکه های فلزی، پوسته های کاوری از اقیانوس آرام و اقیانوس هند پرمصرف ترین شکل پول در آن مناطق بود.
ویژگی های ارز فیات
ارز فیات دارای ویژگی هایی پول فیات در مقابل پول کالایی است. از جمله این ویژگی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
وسیله مبادله
پول یک وسیله مبادله موثر است. مصرف کنندگان باید بدانند که می توانند به راحتی کالاها و خدمات مورد نیاز خود را خریداری کنند. به عنوان مثال، در مورد اینکه آیا یک کارمند فروشگاه مواد غذایی پول را به عنوان پرداخت برای مواد غذایی می پذیرد یا اینکه آیا بانک پول را به عنوان پرداخت رهن می پذیرد، نباید تردیدی وجود داشته باشد.
ذخیره ارزش
پول به عنوان ذخیره ارزش عمل می کند. برای اینکه پول کار کند، مصرف کنندگان باید بدانند که ارزش آن در یک دوره زمانی نسبتا طولانی حفظ می شود. به عنوان مثال، اگر شخصی در طول دو هفته 500 دلار درآمد کسب کند، باید بداند که ارزش آن تا روز پرداخت حفظ خواهد شد. تضمین ارزش پایدار برای ایجاد حس امنیت بسیار مهم است.
واحد حساب
پول یک واحد حساب است، به این معنی که روشی برای اندازه گیری ارزش هر معامله اقتصادی ارائه می دهد. مثلا، پول هزینه یک ماشین 50000 دلاری را در رابطه با یک تی شرت 20 دلاری بیان می کند. بدون واحد حساب، هیچ راهی برای تعیین ارزش ذاتی کالاها و خدمات وجود ندارد.
سخن پایانی
ارز فیات مانند ریال، دلار، یورو، پوند یا ین، یک وسیله مبادله قابل اعتماد یا ارز قانونی است. این ارز توسط بانک های مرکزی یک دولت یا مقام رسمی صادر می شود. در این مقاله سعی کردیم تمام نکات مربوط به این ارز را بگوییم. حتماً نظرات و سؤالات خود را در کامنت ها برای ما بنویسید. همچنین در دوره آموزش رایگان ارز دیجیتال، آموزشهای اولیه این بازار را آموزش دادهایم. اگر نیاز به مشاوره ی مالی یا اطلاعات بیشتر در خصوص بازارهای مالی یا سوالی در مورد دوره های حامی آکادمی دارید، با تیم ما در ارتباط باشید.
تفاوت پول با ارز + تعریفی جامع از ماهیت پول
پول از دوران پارینهسنگی تا به حال برای مردم یک مفهوم پول فیات در مقابل پول کالایی شگفتانگیز بوده است. پول، money، یا هر اسم دیگری که ما روی آن بگذاریم، در واقع یک شاخص برای تعیین قیمت و ارزش کالا و خدمات مختلف به شمار میرود. وقتی حرف از پول به میان میآید ذهنمان به سمت اسکناسها، سکهها و ارقام دیجیتالی در حساب بانکیمان میرود. همچنین هنگامی که حرف از ارز یا واحد پولی (currency) میشود به یاد پولهای خارجی مانند دلار و یوهان و یورو و. میافتیم. اما جالب است بدانید پول و ارز در عین دارای بودن ویژگیهای مشترک اما دو معنای متفاوت دارند. برای دانستن تفاوت پول با ارز مطلب زیر را دنبال کنید.
پول چیست؟
پول ابزاری است برای مبادلات اقتصادی که تمام مردم جامعه بر سر ارزشدار بودن آن با یکدیگر توافق دارند. در مجموع، هر پولی دارای سه ویژگی اصلی است:
اول آنکه ابزاری است برای دادوستد (medium of exchange) ابزاری که برای همه قابل قبول و پذیرفته شده است.
دوم قابلیت تغییرپذیری دارد (fungible) یعنی معیاری برای محاسبه است و مقیاسی برای ارزشگذاری کالاها و خدمات است و میتوان آن را به اجزای کوچکتر خرد، یا آن را با پولهای دیگر معاوضه (چنج) کرد.
و سوم منبع ارزش (store of value) است یعنی ارزش خود را در طی زمان حفظ میکند و میتوان آن را برای آینده ذخیره کرد؛ مثل طلا. چون مقداری مشخصی از آن در جهان وجود دارد و فاسد شدنی نیز نیستند.
پیش از اختراع پول، مردم از طریق مبادلات کالابهکالا به خواستههای خود میرسیدند. یعنی هر کس کالای خود را در ازای کالا و یا خدمات دیگران معاوضه میکرد. اما به خاطر مشکلات فراوانی که این روش داشت مردم به فکر جایگزین افتادند. یعنی باید چیزی را اختراع میکردند که همه بر سر ارزشمند بودن آن با یکدیگر توافق داشته باشند. همچنین بتوان آن را به سادگی معامله، حمل و پسانداز کرد. ابتدا سکههای طلا، نقره، مس و. به عنوان پول مبادلاتی وارد جامعه شدند و به مدت طولانی مورد استفاده قرار میگرفتند. طلا و نقره پولهایی هستند که ارزش ذاتی دارند. یعنی همیشه ارزشمند هستند. اما رفتهرفته مردم به فکر ساخت پولی افتادند که حمل، خرد کردن و پسانداز آن آسانتر باشد؛ بنابراین پولهای کاغذی ظهور کردند. تعریف و مفهوم پول با ارز متفاوت هست. ابتدا توضیحات کامل کننده مرتبط با پول را میگوییم. سپس ارز را تعریف میکنیم.
تاریخچه پول کاغذی
تاریخچه اولین پول کاغذی به بیش از ۱۰۰۰ سال پیش در چین بازمیگردد. اولین بانکهای تاریخ در ازای دریافت طلا و نقرههای مردم به آنها اسناد بانکی میدادند که موجودیشان در آن درج شده بود. چون تمام مردم میدانستند که این اسناد ارزش مالی دارند آنها را به عنوان پول پذیرفته بودند. رفتهرفته با ظهور اولین بانکهای مرکزی تولید و اعتبار پول کاغذی سرعت گرفت.
استاندارد طلا
مفهوم استاندارد طلا کمی پیچیده است؛ اما به طور خلاصه به این دلیل بهوجود آمده بود تا پشتوانهای باشد برای کاغذهایی که بانکها به عنوان پول چاپ میکردند. یعنی در ازای سکهها و اسکناسهایی که در دست مردم بود، در بانکها طلا وجود داشت. با چاپ بیش از اندازه اسکناس، ارزش واحد پولی کشور پایین میآمد و تورم بالا میرفت. همچنین از میزان تبادلات تجاری با دیگر کشورها نیز کاسته میشد. حال اگر کاغذها را با پشتوانه طلا به دست مردم میرساندند، هر دوی این مشکلات پول فیات در مقابل پول کالایی حل میشد.
دولت آمریکا در جریان دو جنگ جهانی اول و دوم از نیاز کشورهای اروپایی سوءاستفاده کرد و در ازای گرفتن طلا از کشورهای در حال جنگ، به آنها مهمات و مواد غذایی موردنیازشان را صادر میکرد. کار به جایی رسید که تمام طلاهای دنیا در دست آمریکا افتاد (دو سوم طلای پول فیات در مقابل پول کالایی جهان).
در اواخر جنگ جهانی دوم کشورهای تحت حمایت متفقین برای حل مشکلات اقتصادیشان، توافق برتون وودز را ایجاد کردند. از آنجایی که آمریکا کنترل طلای جهان را در دست داشت، اصرار داشت که این سیستم مبتنی بر طلا و دلار آمریکا باشد. در نهایت سیستم برتون وودز، ارزش ارز ذخیره جهان یعنی دلار را به طلا گره زد. نتیجه این توافق این بود که این کشورها به جای طلا، دلار ذخیره کنند و آمریکا به میزان دلارهای صادر شده، طلا ذخیره کند. هر زمان که این کشورها اراده میکردند، میتوانستند ذخایر دلار خود را به آمریکا ببرند و در مقابل طلا دریافت کنند.
پول بدون پشتوانه (ارزهای فیات)
وجود مسائلی مثل جنگ جهانی، کمبود ذخایر طلا، احتکار توسط مردم، باعث نیاز آمریکا به چاپ پول شد و آمریکا دیگر نمیتوانست برای پولهای چاپ شده، پشتوانه طلا داشته باشد. در نتیجه پشتوانه طلا کنار گذاشته شد.
پس از گذشت چند سال و بازیابی کشورهای اروپایی از جنگ، سران این پول فیات در مقابل پول کالایی کشورها تصمیم گرفتند که پولهای خود را به آمریکا ببرند و به جای آن طلا بگیرند. این امر در کنار جنگهای پیدرپی آمریکا با دیگر نقاط جهان باعث شد که ارزش دلار آمریکا پایین بیاید؛ کار به جایی رسید که ریچارد نیکسون اعلام کرد دلار آمریکا نیازی به پشتوانه طلا ندارد؛ باقی کشورها نیز رفتهرفته از این روش پیروی کردند و بالاخره در کمتر از هفتاد سال پیش، پول به حالت امروزی خود درآمد. بنابراین منظور از پولهای بدون پشتوانه همان پولهایی هستند که پشتوانه طلا را ندارند.
پول بدون پشتوانه، ارزشش را از دولتی میگیرد که آن را صادر کرده است و اعتبارش توسط یک دولت و مردمش پذیرفته میشود. این اعتباربخشی جمیع مردم به واحد پولی، به معنای حقیقی بودن آن نیست؛ ولی دست سیاستمداران را برای افزایش نرخ تورم باز میگذارد. زیرا وظیفه چاپ پول بر عهده سازمانهای دولتی است و آنها با افزایش تیراژ چاپ پولهای کاغذی (که معمولا در زمان جنگ و یا تحریم اتفاق میافتد) میتوانند کمبود بودجه خود را جبران کند. اما با افزایش یکباره چاپ پول بدون پشتوانه، ارزش ارز چیزی بیش از تکهای کاغذ نمیشود.
پس از آنکه مردم به این نتیجه برسند که واحد پولی یا ارز کشورشان در حال از دست دادن ارزش خود است به سراغ جایگزینهای دیگر برای تبادلات پولیشان میروند. برای مثال در دوران پس از جنگ جهانی دوم در آلمان ارزش سیگار و کنیاک را از ارزش پولشان بیشتر قبول داشتند. این مثال نشانگر یکی از سه ویژگی ذاتی پول یعنی «ابزار دادوستد» بودن آن نیز هست.
ارز چیست؟
ارز ها، همان اسکناسهایی هستند که در کیف پول شما هستند. همانطور که توضیح دادیم یکی از مشکلات مربوط به سکههای قدیمی در حملشان بود. بنابراین اسناد کاغذی که توسط اولین بانکهای آن زمان چاپ میشد و به دست مردم میرسید، جهت مبادلات پولی ظهور کردند. این اسناد اولین ارزهای تاریخ به شمار میروند.
برای انتقال پول به دیگران میبایست سندی مانند اسکناس، رسید بانکی و. ارائه دهیم. به این اسناد ارز یا واحد پولی (currency) گفته میشود که بر خلاف پول، ارزش معین و ثابتی ندارد و قیمت آن در هر زمان، از نظر هر شخص و هر کشور و جامعهای متفاوت است.
ارزها به خودی خود چیزی فراتر از یک تکه کاغذ نیستند و این ماهیت پول است که به آنها ارزش میبخشد. اینطور میتوان گفت که مفهوم پول برای تعیین ارزش کالاها به شمار میرود اما ارزها در واقع شکلی از پول هستند که تنها برای سهولت بیشتر در معاملات ساخته شدهاند.
پول فیات در مقابل پول کالایی
تحلیل طلا
تحلیل طلا
تحلیل یورودلار
تحلیل یورودلار
تحلیل دلار
اخبار روز 26/07/2021
سیستم ارزی شناور آزاد ممکن است مزایا و معایب خود را داشته باشد. با این حال، اساسا نگاه ما به ارزها را تغییر داده و با این وجود، یک مانع بزرگ ایجاد کرده است. اکنون ارزها را با یکدیگر مقایسه می کنیم تا بررسی کنیم که آیا ارزش آنها افزایش یافته است یا کاهش. این روش اندازه گیری، بدون اغراق عجیب است!
قرار است ارزها با کالا مبادله شوند. بنابراین، ارزش آنها باید با مقدار کالایی که می توانند خریداری کنند اندازه گیری شود. مقایسه آنها با یکدیگر، تصویری بسیار گمراه کننده، به ویژه زمانی که ارزش همه ارزها در حال کاهش است، ارائه می دهد. این دقیقا همان چیزی است که در دنیای مدرن اتفاق می افتد. در این مقاله، بحث خواهیم کرد که چگونه مقایسه ارزها در برابر یکدیگر، تصویری کاملا متفاوت در مقایسه با واقعیت ارائه می دهد.
در قرن گذشته، همه ارزها ارزش خود را از دست داده اند
تحت این، به اصطلاح، رژیم های ارزی شناور، تقریبا همه ارزها ارزش خود را از دست داده اند. افراد عادی ممکن است متوجه نباشند که پول آنها در حالی که در جیبشان می ماند، ارزش خود را از دست می دهد. در واقع، این پول، حتی وقتی در بانک باشد و سود بگیرد هم، ارزشش را از دست می دهد! سود به دست آمده، به اندازه ای نیست که بتواند در برابر تورم در حال افزایش محافظت کند. سود واقعی، به ندرت به دست می آید. در واقع، اکثر مردم، زمانی که ارزهای خود را در بانک ها پس انداز می کنند، به طور واقعی پول از دست می دهند.
دلار، در قرن گذشته، بیش از 94% از ارزش خود را از دست داده است. به طور مشابه، سایر ارزهای اصلی مانند پوند نیز با کاهش عمده روبرو بوده اند. با توجه به این واقعیت که ارزش دلار در یک قرن قبل از آن تقریبا بدون تغییر باقی مانده بود، این کاهش مداوم ارزش بی سابقه است! آن پول فیات در مقابل پول کالایی دوره زمانی بود که طلا و نقره، پشتوانه دلار بودند، یعنی دلار با ارزش واقعی و پول فیات (پول بی پشتوانه)، نظام پولی غالب جهان نبود.
مورد کاهش سریع ارزش دلار، منحصر به فرد نیست. بلکه همه ارزها در چند سال گذشته ارزش زیادی را از دست داده اند. این را می توان تا حد زیادی به ظهور سیستم ارزهای فیات در سرتاسر جهان و این واقعیت نسبت داد که یک سیستم مبادله نرخ شناور، این تصور نادرست را ایجاد می کند که برخی ارزها در حال افزایش ارزش هستند در حالی که برخی ارزها ارزش خود را از دست می دهند؛ در حالی که در واقعیت، همه با کاهش مواجه هستند. این اندازه گیری نسبی است که این تصور تحریف شده را ایجاد می کند. کشورهایی که به نظر می رسد در حال صعود هستند، کشورهایی هستند که کمترین کاهش ارزش را تجربه می کنند. با این حال ارزش آنها در حال کاهش است و افزایش نمی یابد!
تغییر استاندارد اندازه گیری
سیستم ارزی مدرن، ارزش یک ارز را با ارزش سایر ارزها مقایسه می کند. بنابراین، ارزش دلار در برابر پوند، یا هر ارز دیگر مقایسه می شود. از این رو، حرکات دلار، به حرکت پوند وابسته است. در این نوع اندازه گیری، هر دو واحد ارز متغیر هستند و از این رو، مبنای ثابتی برای مقایسه وجود ندارد.
بنابراین، دلار ممکن است در دنیای واقعی به دلیل تورم، ارزش خود را از دست بدهد و این مورد می تواند برای پوند نیز به همین منوال باشد. با این حال، اگر تورم دلار کمتر از پوند باشد، به نظر می رسد که در برابر پوند در حال صعود است! بنابراین، ارزهای شناور آزاد، در نهایت، به ارزهایی تبدیل می شوند که سقوط آزاد می کنند. آنها در مقایسه با یکدیگر ارزش به دست می آورند یا از دست می دهند، در حالی که هنگام خرید کالاها و خدمات در دنیای واقعی، همه آنها به طور قابل توجهی قدرت خرید خود را از دست داده اند.
این را می توان با استاندارد طلا مقایسه کرد. ارزش طلا ثابت بود و ارزش ارزها در برابر طلا بالا و پایین می رفت. بنابراین، زمانی که ارز در برابر طلا صعود داشت، در دنیای واقعی نیز سعود داشت، یعنی برای خرید مقادیر فزاینده ای کالا و خدمات، ارز کمتری مورد نیاز بود. این استاندارد طلا بود. همانطور که می بینیم، این سیستم جایگزین، تمام ارزهای دیگر را به سقوط آزاد سوق داده است!
تاثیر بر اقتصادهای زیربنایی
سیستم ارزی سقوط آزاد، به شدت بر اقتصادهای زیربنایی نیز تاثیر می گذارد. تورم، تبدیل به یک روش زندگی در دنیای پول فیات شده است! کارگران، انتظار دارند دستمزد آنها بیشتر از بهره وری آنها افزایش یابد. از دست دادن ارزشی که ارزها با آن مواجه می شوند، ارزش زمانی پول در نظر گرفته می شود! همچنین، از آنجایی که ارزش ارزهای شناور در هر دقیقه تغییر می کند، مقدار زیادی از منابع، صرف پیش بینی ارزش آتی آن می شود. سفته بازانی که هیچ ارزشی به دنیای واقعی نمی افزایند، در نهایت ثروتمند می شوند!
بنابراین، از دیدگاه محافظه کارانه، استاندارد طلا احتمالا بهترین روشی بود که نظام پولی جهان را می توان و باید بر اساس آن سازماندهی کرد. در پول فیات در مقابل پول کالایی دوران استاندارد طلا، ارزها ذخیره ای از ارزش بودند، در حالی که در دوران نرخ های ارز شناور، به ارزهایی تبدیل شده اند که در حال سقوط آزاد هستند!
به آکادمی آموزشی فارکس (Persian FX Academy) خوش آمدید. بازار فارکس به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مالی جهان، امروزه علاقهمندان و سرمایهگذاران زیادی را به خود جذب کرده است اما شرایط این بازار به آن سادگی که اغلب افراد تصور میکنند نیست. حجم بالای سرمایه، پیچیدگی بازار و سهولت دسترسی به این بازار از عواملی است که به ضرر بسیاری از افرادی که در این بازار فعالیت میکنند، منجر میشود. در این میان جای خالی آموزش و دانشاندوزی به وضوح احساس میشود. شرایط خاص آموزش در ایران به همراه عدم وجود منابع جامع و کامل (به خصوص به زبان فارسی)، عدم امکان برگزاری کلاس حضوری در داخل ایران و شرکت در کلاسهای خارج از ایران، ما را بر آن داشت تا اقدام به ایجاد یک آکادمی آموزشی نماییم. هدف بلندمدت از ایجاد این آکادمی، تبدیل شدن آن به یک مرجع اطلاعات و دانش مربوط به فارکس است. برای رسیدن به این هدف، آکادمی سعی نموده با کمک اساتید مجرب شرایطی ایجاد کند تا افراد به هر آنچه در مورد بازار نیاز دارند دسترسی داشته باشند. از کلاسهای مالتی مدیا گرفته، تا دورههای عمومی و تخصصی منسجم و پیوسته که دانشجویان پا به پای اساتید شرایط تحلیل و معامله را فرا بگیرند. ابزارهای معاملاتی، کتابخانه و تحلیلهای روزانه و هفتگی از دیگر ابزارهای ارائه شده در این آکادمی است.
درمان با نسخه تعامل
نیما نامداری* به نظر میرسد دولت ایران، استفاده از رمزارزها در تجارت خارجی را جدی گرفته است. اینکه دولت تلاش میکند، با استفاده از چنین شیوههایی، تحریمها را دور بزند و محدودیتهای تجاری کشور را کم کند، کار خوبی است؛ اما نباید در امید بستن به چنین کارهایی اغراق کرد.
هفته گذشته، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه نخستین ثبتسفارش برای واردات با استفاده از رمزارز به ارزش ۱۰میلیون دلار انجام شده است. احتمالا یکی از واردکنندگان کالا توانسته است با تامینکننده همان کالا در کشور دیگری توافق کند که بهجای ارزهای رسمی رایج یا اصطلاحا پول فیات (دلار، یورو و. ) رمزارز دریافت کند. میتوان حدس زد که این رمزارز از نوع رمزارزهای باثبات (Stablecoin) مثل تتر است؛ چون فقط این دسته از رمزارزها ثبات نسبی قیمتی دارند. منطقی نیست که طرفین معامله، براساس پولی توافق کنند که ارزش آن نوسان زیادی دارد. فرض کنید کالایی را به قیمت مشخصی بفروشید و قرار باشد بعد از تحویل کالا مبلغ معامله را دریافت کنید. اگر مطمئن نباشید، پولی که مثلا یکماه بعد دریافت میکنید، ارزشی معادل ارزش امروز و زمان توافق برای معامله ندارد، چگونه میتوانید از سود خود مطمئن باشید؟
یکی از دلایلی که موجب میشود، بخش عمده تجارت بینالملل با دلار آمریکا و یورو انجام شود، اطمینان از ثبات ارزش این پولها در بازههای زمانی متعارف است. همه بازیگران تجارت جهانی میدانند که فدرالرزرو و بانکمرکزی اروپا مراقب ارزش این دو ارز هستند و سابقه عملکرد آنها باعث میشود به آنها اعتماد کنند. اما چه کسی میتواند ثبات ارزش مثلا بیتکوین را حتی در فاصله یکروز تضمین کند؟ خلاصه اینکه نوسان قیمت، یکی از موانع مهم استفاده از رمزارزهای جهانروا در تجارت بینالملل است. البته ایدههایی برای استفاده از رمزارزهای بسته (Closed loop) در زنجیره تامین جهانی بعضی شرکتهای بزرگ مطرح است. مثلا یک خودروساز بزرگ میتواند در کل زنجیره تامین خود از قطعهساز تا نماینده فروش، از رمزارز اختصاصی برای تهاتر و تسویه استفاده کند تا هم سرعت تسویه بالا برود و هم مدیریت جریان نقدینگی را برای هزاران شرکتی که در زنجیره تامین او فعال هستند تسهیل کند؛ اما همین ایده هم فعلا جایی عملیاتی نشده و در سطح آزمایشگاهی است.
در ایران، مشکل دیگری هم وجود دارد. به دلایل مختلف، استخراج رمزارزهای باثبات در ایران رایج نیست و مزرعههای قانونی استخراج در ایران بیشتر روی رمزارزهایی مثل بیتکوین، دوجکوین و اتریوم متمرکز هستند که نوسان قیمت شدیدی دارند و نوسانگیری روی آنها سود زیادی دارد. از طرف دیگر، ظاهرا دولت به استخراجکنندگان رمزارز در صورتی مجوز میدهد که رمزارز تولیدی آنها در اختیار واردکنندگان یا بانکمرکزی قرار داده شود. احتمالا بانکمرکزی در حال توسعه سامانهای شبیه سامانه نیماست که برای تخصیص رمزارز به تجار و بازرگانان استفاده شود. حال سوال مهم اینجاست، رمزارزی که قرار است در اختیار واردکنندگان قرار بگیرد، از کجا تامین خواهد شد و آیا استخراج رمزارزهای باثبات به صورت قانونی در ایران در حدی هست که ارزش جدی گرفتن داشته باشد یا دولت میخواهد مستقیما وارد خرید و فروش چنین رمزارزهایی پول فیات در مقابل پول کالایی در بازارهای جهانی شود؟ مجددا تاکید میکنم، استفاده از رمزارزهایی که نوسان شدید قیمتی دارند، عملا در تجارت ممکن نیست، به همین دلیل، چارهای جز استفاده از رمزارزهای باثبات وجود ندارد.
حتی اگر مشکل نوسان قیمت و تامین رمزارز مناسب هم حل شود، مشکل بزرگتری باقی میماند. وقتی دو نفر توافق میکنند که یکی کالایی را به دیگری بفروشد، یک «معامله» انجام شده است؛ اما برای اینکه «تجارت» آن کالا شکل بگیرد، لازم است هزاران نفر بتوانند با هم معاملات متعدد روی آن کالا انجام دهند؛ بدون آنکه نیاز باشد در هر معاملهای فرد به فرد با هم جزئیات را توافق کنند. نظام بانکی با ارائه ابزارهای متعددی مانند انواع خدمات اعتباری و نقل و انتقال پول و. بخش کلیدی این سازوکار است. همچنین شرکتهای واسطهگری، کارگزاران و حقالعملکاران، شرکتهای حملونقل، بیمهها، اتاقهای بازرگانی و نهادهای داوری، دادگستریها و دهها نهاد و شخص دیگر در یک شبکه پیچیده و بههم پیوسته کار میکنند تا تجارت کالاهای مختلف، به صورت روزمره در اقصینقاط دنیا انجام شود. بهمنظور تسهیل این تجارت، هزاران صفحه استاندارد و ابزار ارتباطی ایجاد شده که نیاز به توافقهای مورد به مورد را از بین برده است.
مشکل اینجاست که ارز مورد استفاده در معاملات، یکی از کانونیترین عناصر این استانداردها و ابزارهاست و هنوز هیچیک از نهادها و موسسات درگیر در این شبکه جهانی، استفاده از رمزارزها را در این معاملات به رسمیت نشناخته است. حتی بانکمرکزی بعضی کشورها (از جمله چین و روسیه) استفاده از رمزارزها در تجارت را صریحا منع کردهاند. وقتی ابزارها و خدمات بانکی به پول فیات گره خورده، طبعا بیمهها و شرکتهای حملونقل و بقیه بازیگران هم با پول فیات کار خواهند کرد و همه استانداردها هم براساس منطق پول فیات تعریف میشود. واضح است که در چنین شرایطی، شاید بتوان یک یا چند معامله را با رمزارز انجام داد؛ اما نمیتوان تجارت خارجی کشور را متکی به رمزارز کرد.
کشوری مثل ایران که سهم کوچکی در تجارت جهانی پول فیات در مقابل پول کالایی دارد، نمیتواند بهتنهایی تصمیم بگیرد که در تجارتش از رمزارز استفاده کند؛ چون بقیه هم باید بپذیرند و فعلا نپذیرفتهاند. البته در آینده ممکن است در تجارت بینالملل از رمزارزها استفاده شود؛ ولی شروعکننده این تصمیم نمیتواند کشوری باشد که سهمش از تجارت جهانی حدود ۱/ ۰درصد است که آن هم عمدتا فروش نفت و خرید چند قلم کالای اساسی است؛ این تغییر باید از کشورهایی آغاز شود که بازیگران مهم تجارت جهانی هستند. شاید گفته شود، همین الان هم ما به دلیل تحریم و عضو نبودن در کنوانسیونهای جهانی پولی و تجاری عملا از استفاده از این ابزارها و نهادها محروم هستیم، پس با استفاده از رمزارز چیزی را از دست نمیدهیم. این حرف درستی است؛ اما باید توجه کرد که با چنین شیوههایی شاید بتوان در حد چند ده میلیون دلار کالاهای متفرقه وارد کرد؛ اما مشکل تجارت کشور به هیچ وجه حل نخواهد شد، به همین دلیل نباید در اثربخشی این شیوهها اغراق کرد.
مشکل پول فیات در مقابل پول کالایی اصلی ما نداشتن رابطه اقتصادی با جهان است. تا زمانی که جزیره جداافتادهای در تعارض با جهان هستیم، تجارت خارجی ما در ابعاد فعلی باقی خواهد ماند و رمزارزها تاثیر مهمی در تغییر شرایط ما نخواهند داشت. تجارت، مستلزم توافق و تعامل بین طرفین است و پولی که برای انجام آن استفاده میشود، صرفا یک ابزار است. در عالم تجارت، اگر بین طرفین توافق شود، ابزار خودش پیدا میشود؛ ولی اگر هزار ابزار داشته باشیم و توافق نشود، کاری از پیش نخواهد رفت. نکته جانبی دیگر که نباید از نظر دور داشت، این است که در چند سال اخیر، اشخاص حقیقی و حقوقی زیادی در استخراج رمزارز سرمایهگذاری کردهاند.
بانکهای خصوصی و برخی هلدینگهای خصولتی از مهمترینها هستند. داستان زیرزمین شرکت بورس تهران را همه به خاطر داریم. واقعیت این است که استخراج رمزارز، از نظر دانش و فناوری ارزشی ندارد و صرفا نیازمند خرید تعداد دستگاه چینی و دسترسی به شبکه برق ارزان است. شاید پشت سر و صدایی که به بهانه دور زدن تحریمها با رمزارز راه افتاده، نگرانی این گروه استخراجکنندگان از افت بازار جهانی رمزارزها باشد. وقتی بازار جهانی در افت است؛ چرا این رمزارزها را به بانک مرکزی و وزارت صمت نفروشند و بر سر مردم منت نگذارند که دارند تحریمها را دور میزنند؟
فرق بیت کوین با پول معمولی چیست؟
بسیاری از کاربران بیت کوین را یک ارز می دانند در حالی که بیت کوین فراتر از یک ارز معمولی است. با استفاده از شبکه بیت کوین یعنی بلاک چین بسیاری از کاربران می توانند مبادلات کم کارمزد و به نسبت سریعی را داشته باشند. این ارز دیجیتالی همچنین دارای سیستم نظارت و کنترل مانند بانک مرکزی نیست. در حالی که پول های معمولی همواره مورد نظارت می باشند و پشتوانه آن ها اقتصاد یک کشور است. جهت اطلاع بیشتر در مورد فرق بیت کوین با پول معمولی لطفا با ارزنگار همراه باشید.
ارز فیات یا پول بدون پشتوانه چیست؟
ارز فیات نوعی ارز است که توسط دولت صادر شده و توسط یک مقام مرکزی مانند یک بانک مرکزی تنظیم می شود. این ارزها مانند مناقصه قانونی عمل می کنند و لزوماً مورد حمایت کالای فیزیکی قرار نمی گیرند. در عوض، براساس اعتبار اقتصاد یک کشور کاهش یا افزایش می یابند. ارزهای فیات مانند دلار آمریکا، پوند یا یورو ارزش خود را از نیروهای عرضه و تقاضا در بازار به دست می آورند. اینگونه ارزها به دلیل تورم شدید در معرض بی ارزش شدن قرار می گیرند زیرا به هیچ گونه ذخایر فیزیکی مانند کالاها مرتبط نمی شوند.
ارز فیات ابتدا در حدود سال ۱۰۰۰ میلادی در چین قبل از گسترش به سایر نقاط جهان به وجود آمد. در ابتدا ارزها براساس کالاهای فیزیکی همچون طلا بودند. در قرن بیستم رئیس جمهور ریچارد نیکسون تبدیل دلار آمریكا به طلا را متوقف كرد.
مزایای ارز فیات
ارز فیات تا حدودی در بیشتر کشورها مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا آنها بسیار پایدار و کنترل پول فیات در مقابل پول کالایی شده اند. برخلاف دیگر اشکال پول، مانند ارزهای رمزنگاری و ارزهای مبتنی بر کالاها، ارزهای فیات نسبتاً پایدار می باشند. این نوع ارزها به تنظیم کنندگان و دولت ها اجازه می دهد تا اقتصاد را در برابر رکود و تورم هدایت کنند.
پایداری و ثبات در ارزهای فیات اجازه می دهد تا این ارزها به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش و تسهیل مبادله عمل کنند. کنترل و نظارت درست بر بانک های مرکزی امکان می دهد متغیرهای مختلف اقتصادی از جمله نقدینگی، نرخ بهره و کلید تأمین اعتبار را برای اطمینان از یک اقتصاد مقاوم و پایدار مدیریت کنند.
معایب فیات پول
گرچه پول فیات یک ارز پایدار محسوب می شود، اما همیشه اینگونه نیست. رکود اقتصادی طی این سال ها برخی از نواقص مربوط به پول فیات را نشان می دهد. این واقعیت که کنترل بیشتر بانک مرکزی در بعضی مواقع باعث می شود تا تورم یا رکود اقتصادی متوقف نشود، باعث شده که بیشتر مردم فکر کنند که پول فیات در مقابل پول کالایی طلا یک ارز نسبتا پایدارتری است. مفهوم کنترل بانک های مرکزی بر اقتصاد و افزایش مداوم قیمتهای جهانی، نیاز به ارزهای دیجیتالی را ایجاد می کند.
معاملات بیت کوین
ساتوشی ناکاموتو ، مخترع بیت کوین ، کاغذ سفید اصلی خود را با عنوان “یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا” به عنوان خود منتشر کرد. این توضیحات به تفاوتهای اصلی بین معاملات بیت کوین و کارت اعتباری اشاره دارد.
پرداخت بیت کوین شبیه به انتقالات wire یا معاملات نقدی است. پردازش پرداخت از طریق شبکه خصوصی رایانه ها انجام می شود و هر تراکنش در یک بلاکچین عمومی ثبت می شود. از نظر ماهیت مجازی، بیت کوین از تکنولوژی رمزنگاری برای پردازش، ایمن سازی و تأیید تراکنش ها استفاده می کند. بر خلاف ارزهای فیات، ارزهای دیجیتالی نظیر بیت کوین توسط هیچ مرجع مرکزی مانند بانک مرکزی کنترل نمی شوند. درعوض، آنها ورود محدود به یک پایگاه داده مانند بلاکچین را دارند که هیچ کس قادر به تغییر یا دستکاری آن نیست.
دیدگاه شما