اگر تا کنون استراتژی معامله خود را مشخص نکردید، راهنمای زیر را در جهت ساخت اولین استراتژی معاملاتی مطالعه کنید: —> ساخت اولین استراتژی معاملاتی در ۱۰ گام
اشتباهات رایج در طراحی استراتژی معاملاتی در بورس
تابستان سال جاری با اصلاح شدیدی در بازار بورس همراه شد. افت قابل توجه قیمت سهام مختلف و کاهش شدید شاخص بورس، بسیاری از فعالان بازار سرمایه را متوجه اشتباهات خود کرد. اشتباهاتی که در روند صعودی و یکطرفه ماههای گذشته، قابل شناخت نبودند. روند صعودی و تمیزی که با پایان آن، تازه نوبت به دانش و استراتژی رسید. بسیاری از معاملهگران متوجه شدند که با پرهیز از بعضی اشتباهات، میتوانستند مانع از دست رفتن سود خود شده و یا حداقل استرس کمتری را تجربه کنند. در مقاله روانشناسی بازار بورس و تاثیر آن بر رفتار معاملهگران به اهمیت داشتن استراتژی معاملاتی در بورس اشاره کردیم. در این مقاله قصد داریم اشتباهات رایج در طراحی استراتژی معاملاتی را معرفی کنیم. اشتباهاتی که میتواند شما را تبدیل به یک معاملهگر بد کند. پس توصیه میکنیم که برای شناخت و پرهیز از این اشتباهات، در ادامه این مقاله با ماه همراه باشید.
1- نداشتن استراتژی معاملاتی در بورس
در مقدمه مقاله نیز به اهمیت طراحی استراتژی معاملاتی در بورس پرداختیم. در اهمیت استراتژی معاملاتی همین بس که شاید بتوان تمام 14 مورد بعدی را به نحوی زیر مجموعه این مورد قرار داد. نداشتن استراتژی معاملاتی در بورس را میتوان بزرگترین اشتباه و اصلیترین عامل زیان در بازار سرمایه دانست. عدم تعریف یک سیستم خرید و فروش مناسب، راه را برای ورود احساسات، شانس، عجله و جوسازیهای شبکههای اجتماعی به معاملات، باز میکند. تمام این موارد، همان گونه که در ادامه نیز به آنها اشاره خواهد شد، اشتباهات رایج معاملاتی هستند. طراحی استراتژی معاملاتی صحیح و متناسب با سیستم روانشناسی معاملهگری شما، زمانبر و نیازمند تجربه است. همچنین پایبندی به استراتژی طراحی شده نیز، نیاز به تمرین و تسلط بر هیجانات دارد. پس هر چه قدر زودتر اقدام به طرای سیستم معاملاتی کنید، بهتر است. چرا که امکان ندارد بدون داشتن استراتژی معاملاتی در بورس به سودآوری مطلوب برسید.
2- فعالیت در بورس بدون دانش کافی
در صورتی که آشنایی اولیه با مفاهیم بازار بورس نداشته باشید، انجام معامله به هر صورتی اشتباه است. دانستن مفاهیم تابلوی معاملات مانند قیمت پایانی، حجم، نسبت pe، eps سهام و … از اهمیت بالایی برخوردار هستند. آشنایی کلی با مفاهیم تحلیل تکنیکال و بنیادی نیز برای معاملهگری در بورس ضروری است. لذا گذراندن دورههای آموزش بورس و کسب تجربه از طریق خریدهای کم حجم در آغاز کار، میتواند استراتژی مناسبی برای آغاز فعالیت در بورس و کسب دانش ابتدایی باشد.
3- معاملات احساسی و هیجانی
یکی از بزرگترین و رایجترین اشتباهات معاملهگری، دخیل کردن احساسات و هیجانات در خرید و فروش است. معاملهای که به جای استراتژی بر احساس استوار باشد، در حقیقت قمار است. حتی سودآوری در چنین معاملهای را نمیتوان یک مزیت دانست. چرا که کسب سود از یک معامله اشتباه، قرار نیست تکرار شود. دخیل کردن احساسات در معاملات، عموما حاصل طمع و یا ترس از زیاندهی است. در هر دو حالت داشتن استراتژی معاملاتی در بورس را میتوان راهکار اصلی برای جلوگیری از معاملات احساسی و هیجانی دانست.
4- امید داشتن به شانس
در اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی ماههای پایانی سال 98 و آغازین سال 99 که روندهای صعودی شدید در بازار وجود داشت، یک توصیه در میان کانالهای تلگرامی بورسی بسیار رایج شده بود: “به دنبال تحلیل و سیگنال نباشید، یک سهم را شانسی بخرید تا بالا برود”
نکته عجیب آن است که این توصیه در آن روزها به سودآوری نیز منجر میشد. اما در یک بازار عادی و نوسانی، سپردن معاملات به شانس و اما و اگر، همان رویکرد قمار است. مطمئن باشید با سپردن سرنوشت معاملات به شانس، نمیتوان در بازار سرمایه موفق شد. حتی در بازار صعودی مثل ماههای گذشته هم، معاملات شانسی باعث سودآوری کمتر در قیاس با معاملات مبتنی بر تحلیل و استراتژی میشود. دانش، تجربه و استراتژی معاملاتی در بورس هستند که سودآوری را در پی خواهند داشت.
5- تاثیرپذیری از شبکههای اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی اجتماعی
شتاب مردم برای ورود به بازار سرمایه، فرصت آموزش و کسب تجربه را از ایشان گرفته است. در چنین شرایطی، سرمایهگذاران جدید برای پیدا کردن سهم جذاب سردرگم میشوند. به همین دلیل، مانند دیگر عرصههای زندگی امروز، سر و کله شبکههای اجتماعی در بازار بورس هم پیدا شده است. تلگرام سردمداری را در دست گرفته و تحلیلگران با راهاندازی کانالهای شخصی خود، شروع به سیگنالدهی کردهاند. استقبال سهامداران کمتجربه از این کانالها در حدی بوده است که حالا سرمایهگذاران به جز پیدا کردن سهام مناسب برای خرید و فروش، با چالش یافتن کانال و تحلیلگر معتبر برای یافتن سیگنال هم مواجه شده اند!
مشکل آنجاست که مشخص نیست چه افرادی با چه سابقه و تخصصی و البته با چه اهدافی، مشغول تبلیغ و جوسازی برای سهام گوناگون هستند. تصور کنید اعتماد به سیگنالهای این کانالهای ناشناخته، چه اشتباه زیانآوری میتواند باشد. به خصوص این که در تمام این مدت مرجعی برای اعتبارسنجی این سیگنالها نیز وجود نداشته است (اینجاست که میتوان از خدمات سهم تو استفاده کرد). انجام معامله بر اساس نظرات گل و بلبلی که منبع آن یک کانال تلگرامی و یا حتی یک شخص است، اشتباهی است که خصوصا در میان تازهواردان بورسی بسیار اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی شایع است.
6- نگذاشتن زمان و تمرکز کافی برای فعالیت در بورس
جمله مشهوری در باب تشویق مردم برای سرمایهگذاری در بورس وجود دارد:
“بورس میتواند شغل دوم و درآمد اول شما باشد”
علی رغم این که جمله بالا درست است، اما میتواند دچار سوء برداشت شود. بدین ترتیب که بسیاری تصور میکنند که صرفا با خریدن و رها کردن سهمی در بورس به درآمدی بالا در کنار شغل اصلی خود خواهند رسید. پس با این توجیه به کلی در آموزش و تحلیل را تخته میکنند! این رویکرد درست است، البته فقط زمانی که بخواهید مبلغی را وارد بورس کرده و 20 سال دیگر با سودی فوقالعاده آن را برداشت کنید.
در غیر این صورت، اگر میخواهید از پساندازتان به درآمدزایی کوتاهمدت و بلندمدت رسیده و از سود آن استفاده کنید، باید زمان و تمرکز کافی را معطوف داشته باشید. آموزشهای مناسب، تحلیل سهام مختلف، سر و کله زدن با تابلوی معاملات و مطالعه گزارشهای کدال، همگی ضامن موفقیت در بورس هستند. افرادی که با عجله و بدون صرف زمان و تمرکز کافی، فقط خرید و فروش میکنند، محکوم به زیان هستند.
7- معاملات بیش از اندازه
طمع عاملی است که باعث میشود بعضی افراد بخواهند از تمام صعودهای بازار، کسب سود کنند. این افراد معمولا دچار اشتباه معاملات بیش از اندازه یا over trading میشوند. این حالت معمولا به این دلیل پیش میآید که معاملهگر میخواهد تمام حرکتهای مثبت بازار را بی کم و کاست شکار کند. امری که تقریبا محال بوده و توسط هیچ معاملهگر موفق و بزرگی توصیه نمیشود. این افراد پرداختکنندگان حرفهای کارمزد به کارگزاریها هستند. در بسیاری از مواقع، چنین سرمایهگذارانی با دلسردی از بورس خارج میشوند. البته در حالت بهتر میتوانند اشتباه خود را پذیرفته و به طراحی درست استراتژی معاملاتی در بورس بپردازند.
8- نداشتن حد ضرر یا عدم پایبندی به آن
بخشی مهم از طراحی یک استراتژی معاملاتی در بورس، تعیین حد ضرر یا stop loss است. نداشتن حد ضرر به معنی این است که معاملهگر احتمال اشتباه بودن تحلیل خود را صفر در نظر گرفته است. غلط بودن این تصور، نیازی به توضیح و استدلال ندارد. هر تحلیل بورسی میتواند اشتباه باشد، حتی بزرگترین معاملهگران دنیا هم تحلیل اشتباه دارند.
حد ضرر امکانی است که شما به کمک آن میتوانید از تبدیل ضرر جزئی به نابودی سرمایه جلوگیری کنید. عدم پایبندی به حد ضرر یا کاهش آن در هنگام افت قیمت سهام، تنها تلاشی است برای نپذیرفتن اشتباه. در حالی که اشتباه واقعی عدم خروج از سهمی است که حد ضرر آن بر اساس استراتژی معاملاتی شما فعال شده است.
9- عجله برای کسب سود
افرادی که به دنبال کسب سود نجومی و کوتاهمدت هستند، پتانسیل ارتکاب 14 اشتباه دیگر لیست شده در این مقاله را دارند. داشتن استراتژی معاملاتی در بورس به شما کمک میکند که پتانسیل سودآوری سرمایه خود را تخمین اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی بزنید. اگر شما مسلح به دانش تحلیل باشید، متوجه خواهید بود که تبدیل سرمایه 50 میلیون تومانی به یک میلیارد تومان، در کوتاهمدت و میانمدت میسر نیست. رویای یک شبه پولدار شدن، میتواند منطق معاملات را از بین برده و تصمیمات احساسی را وارد سیستم معاملاتی کند. اتفاقی که درباره اشتباه بودن آن به کفایت صحبت کردهایم.
10- نپذیرفتن اشتباهات
نپذیرفتن اشتباه و مسئولیت ضرر و زیان، قرار نیست جبران کننده آن باشد. انداختن مسئولیت معاملات ناموفق به گردن دولت، حقوقیها، کارگزاری، سیگنالهای اشتباه دیگران و … نمیتواند پول از دست رفته شما بازگرداند. هر معاملهگر باید اشتباهات خود را شناخته و آنها را بپذیرد. اشتباهات پذیرفته شده، کلید اصلاح استراتژی معاملاتی در بورس هستند. سیکل اشتباه و اصلاح در نهایت شما را به سیستم معاملاتی بهینه خواهد رساند.
11- عدم ثبت جزئیات معاملات
ثبت جزئیات هر معامله از طریق یادداشتبرداری یا نتگذاری در سیستمهای آنلاین کارگزاریها، کمک بزرگی به شما خواهد کرد. اگر شما از سابقه معاملات، تحلیل پشت هر معامله، سود و زیان کسب شده و … یادداشتبرداری نکنید، عملا امکان اصلاح و بهینهسازی استراتژی معاملاتی خود را از دست خواهید داد. با این کار شما از تکرار اشتباهات جلوگیری کرده و عوامل سودآوری خود را شناسایی میکنید.
12- نتیجهگیریهای دلخواه
بسیاری از معاملهگران سعی دارند با ساخت زوری تحلیل مورد نظر، معامله دلخواه خود را انجام دهند. در حالی که اگر تعصب و عجله را کنار بگذارند، هیچ توجیهی برای انجام آن معامله از منظر تحلیل بورس وجود ندارد. این رویکرد با معاملات بیش از حد تفاوت دارد. در over trading فرد معاملات منطقی و تحلیل انجام میدهد، اما بیش از حد! اما در این حالت افراد سعی میکنند با تحلیلهای پر تعداد و پیچیده و اغلب با نظرخواهی از دیگران، توجیهی برای انجام معامله پیدا کنند. منشاء اصلی این رویکرد، طمع و عجله در کسب سود است.
13- بیش از حد فکر کردن
یکی از متداولترین اشتباهات در میان فعالان بورسی، بیش از حد فکر کردن یا over think است. باید بدانید که معاملهگری درست به اندازه کافی اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی دشواری دارد، این کار فقط آن را سختتر از آن چه که هست میکند. تفکر و وسواس بیش از اندازه، روانشناسی معاملات شما را بر هم خواهد زد. استرس زیان و شکست معامله، شما را برای خرید و فروش بیش از حد محتاط خواهد کرد. در حالی که اگر بر اساس آموزش یک استراتژی معاملاتی مناسب طراحی کرده و با کسب تجربه آن را بهینه کنید، نیازی به تفکر بیش از حد نخواهد بود.
14- خوشبینی و اعتماد به نفس کاذب
انجام چندین معامله موفق و سودآور، ضمانتی برای سودآوری معامله بعدی نیست. حتی اگر شما استراتژی معاملاتی خوبی هم دارید، باید در آن حد ضرر تعریف کرده باشید. تعریف حد ضرر به معنای آن است شما احتمال شکست معامله را در نظر گرفتهاید. در نظر داشتن این احتمال به معنی نداشتن خوشبینی و اعتماد بیش از حد به معاملهگری خود است.
افرادی که اگر بازار به دلخواه آنها نباشد با آن لجبازی میکنند، فرصت خروج و ذخیره سود را از دست میدهند. شما باید سودآوریها و موفقیتهای گذشته را از یاد ببرید. تمام توجه شما باید به معامله پیش رو و اتخاذ تصمیمات منطقی و مبتنی بر استراتژی معاملاتی باشد.
15- حسرت فرصتهای از دست رفته
یک عادت مخرب در میان سرمایهگذاران، پیگیری سرنوشت یک سهم پس از فروش آن است. اگر استراتژی معاملاتی در بورس سیگنال فروش داد و شما از سهم خارج شدید، دنبال کردن سرنوشت سهم درست نیست. اگر این کار را ممکن است پس از فروش شما، قیمت سهام بالا رود. اما شما نباید حسرت از دست دادن سود را بخورید.
همیشه به یاد داشته باشید که بازار بورس مملو از فرصت سودآور است. فرصتهایی که تمام آنها قابل استفاده نیستند. پس کافی است چند فرصت انگشتشمار را یافته و از آنها کسب سود کنید. حسرت خوردن برای سیگنالی که از آن استفاده نکردهاید یا سهمی که پس از فروش شما صعود کرده، اشتباه است. به جای حسرت فرصتهای از دست رفته، میتوانید بر اساس سیستم معاملاتی خود، فرصتهای جدید یافته و از آنها استفاده کنید.
کلام آخر
در این مقاله به معرفی 15 اشتباه رایج که میتواند شما را تبدیل به یک معاملهگر بد کند، پرداخته شد. اگر دقت کرده باشید، تقریبا میتوان تمام اشتباهات ذکر شده را به نحوی زیرمجموعه نداشتن استراتژی معاملاتی در نظر گرفت. اما در اصل تمام اشتباهات ذکر شده، ریشه در روانشناسی معاملهگری شما دارد. کاری که استراتژی معاملاتی در بورس میکند، کنترل احساسات و اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی هیجانات، به منظور پرهیز از اشتباهات متداول است.
4 اشتباه رایج که معامله گران هنگام گذاشتن حد ضرر خود مرتکب می شوند!
در مقاله امروز از مجموعه مقالات آموزش فارکس، چهار اشتباه رایجی که معمولا معامله گران هنگام گذاشتن استاپ خود مرتکب می شوند را به شما معرفی خواهیم کرد.
همانطور که می دانید تاکید ما همیشه بر استفاده درست از قوانین مدیریت ریسک است، اما زمانی که از این قوانین بدرستی استفاده نشود، نه تنها می تواند به سود منجر نشود بلکه منجر به ضرر بیشتر شود. و شما که چنین چیزی را نمی خواهید، می خواهید؟
حد ضرر بسیار نزدیک
اولین اشتباه رایج بسیاری از معامله گران این است که استاپ های خود را تنگ تنگ قرار می دهند.
آنها آنقدر استاپ خود را تنگ و نزدیک می گذارند که جای هیچ فضایی برای نفس کشیدن پوزیشن باقی نمی ماند!
وقتی حد ضرر خود را در زمان معاملات زیادی تنگ و چسبیده به نقطه ورود خود می گذارید، “فضای تنفس” کافی برای نوسان قیمت وجود نخواهد داشت تا معامله شما بتواند از نوسانات جان سالم بدر برده تا در نهایت بازار به جهت پوزیشن شما حرکت کند.
در زمان گذاشتن حد ضرر خود هرگز نوسانات جفت ارز را فراموش نکنید. جفت ارز می تواند قبل از اینکه بخواهد به یک جهت خاص سرازیر شود در اطراف نقطه ورود شما مدتی تاب بخورد و دست دست کند. این یک واقعیت کتمان ناپذیر است.
به عنوان مثال، فرض کنید که شما روی جفت ارز GBP/JPY به نرخ 145.00 خرید گرفتید و حد ضرر خود را روی 144.90 گذاشتید.
حتی اگر پیشبینی شما درست باشد که قیمت با برخورد با آن ناحیه واکنش نشان داده و برگردد، این احتمال وجود دارد که قیمت همچنان تا 10 تا 15 پیپ پایینتر از قیمت ورودی شما کاهش یابد، مثلا تا 147.00.
بعد فکر می کنید چی شده؟
شما نتوانستید 200 پیپ سود اعلا را به تور بزنید زیرا در یک لحظه استاپ شما خورده است. پس فراموش نکنید:
به معامله خود فضای نفس کشیدن داده و نوسانات و تلاطم بازار را در نظر بگیرید!
استفاده از اندازه هایی همچون “فلان قدر پیپ” به عنوان مبنایی برای گذاشتن حد ضرر.
استفاده از سایز پوزیشنی همچون «فلان قدر پیپ» یا « فلان قدر دلار» ایده بدی است. شما در واقع باید از تحلیل تکنیکال برای تعیین حد ضرر خود استفاده کنید.
این را در درس ند تازه کار نیز آموختیم، یادتان هست؟
استفاده از سایزبندی پوزیشن برای محاسبه فاصله گذاشتن استاپ هیچ ربطی به نوسانات قیمت و رفتار بازار ندارد.
از آنجایی که ما در حال معامله کردن در بازار هستیم، محاسبه حد ضرر با توجه به نوسانات بازار، بسیار منطقی تر است.
از این گذشته، شما نقطه ورود و حد سود خود را با استفاده از تحلیل تکنیکال انتخاب کرده اید، پس برای حد ضرر خود نیز باید از همین روش استفاده کنید.
ناگفته نماند نباید سایز پوزیشن را به طور کامل فراموش کنید.
توصیه ما این است که پیش از محاسبه اندازه پوزیشن خود، تصمیم بگیرید که حد ضرر خود را کجا قرار دهید.
استاپ های خیلی دور
برخی از معاملهگران نیز از آن طرف بام می افتند و حد ضررهای خود را خیلی دور تنظیم میکنند، و می نشینند و با خدای خود راز و نیاز می کنند که خدا کند قیمت به سمت پوزیشن آنها پیش رود.
خوب، پس گذاشتن حد ضرر اصلا چه فایده ای دارد؟
پس چه فایده ای دارد که پوزیشنی که مدام بیشتر در ضرر می رود را باز نگه داریم، وقتی میتوانیم از سرمایه قفل شده در آن برای ورود به معاملهای سودآورتر استفاده کنیم؟!
گذاشتن استاپ های زیادی گشاد و یا دور، سبب می شود معامله شما به مقدار پیپ بیشتری نیاز داشته باشد تا به نفع شما حرکت کند!
نظر ما اینست که تلاش کنید استاپ های خود را در قیاس با حد سود، نزدیکتر به نقطه ورود خود قرار دهید.
البته، شاید بخواهید ریسک کمتر و پاداش بزرگتری داشته باشید، نه؟
با یک نسبت پاداش به ریسک خوب، مثلاً 2:1، اگر حداقل در 50 درصد معاملات، تحلیل شما درست باشد، احتمالاً در پایان به سود خواهید نشست.
قرار دادن استاپ دقیقا روی سطوح حمایت یا مقاومت.
گذاشتن استاپ زیادی نزدیک؟ بد
گذاشتن استاپ زیادی دور؟ بد
پس یک حد ضرر خوب دقیقاً کجا قرار می گیرد؟
خوب، می توانیم قطعا به شما بگوییم که دقیقاً روی سطوح حمایت یا مقاومت قرار نمی گیرد.
مگر نگفتیم که برای تعیین استاپ باید از تحلیل تکنیکال استفاده کرد؟
مطمئناً همینطور است، هنگام تصمیم گیری در مورد محل گذاشتن حد ضرر، توجه به سطوح حمایت و مقاومت کمک شایانی می کند.
اگر قصد خرید گرفتن دارید، کافیست به دنبال نزدیک ترین سطح حمایت در زیر نقطه ورود خود بگردید و استاپ خود را در آن ناحیه تنظیم کنید.
اگر می خواهید فروش بگیرید، می توانید ببینید که سطح مقاومت بعدی بالاتر از نقطه ورود شما کجاست و حد ضرر خود را آنجا قرار دهید.
اما چرا گذاشتن حد ضرر درست روی سطح حمایت یا مقاومت ایده خوبی نیست؟
دلیل آن این است که قیمت پس از لمس سطح حمایت یا مقاومت، همچنان میتواند فرصتی برای برگشتن و حرکت در جهت پوزیشن شما داشته باشد.
اگر استاپ خود را چند پیپ آنسوی ناحیه حمایت یا مقاومت قرار دهید، کم و بیش مطمئن خواهید بود که حمایت یا مقاومت کاملا شکسته شده و در نتیجه می توانید تایید کنید که ایده معاملاتی شما اشتباه بوده است.
10 اشتباه رایج در تریدینگ و معاملهکردن که مانع موفقیت میشوند
شاید دوری از اشتباهات تریدینگ در گفته ساده باشد ولی در عمل کاری بس دشوار است. به همین دلیل در اینجا 10 اشتباه رایج معامله کردن را لیست کردهایم تا در هنگام تریدینگ بتوانید آنها را در خاطر داشته باشید و از آنها دوری کنید.
1 – تریدکردن بدون داشتن برنامهای از قبل تهیه شده
بزرگترین اشتباهی که تریدرها و معاملهگران مرتکب میشوند، نداشتن برنامه است. داشتن برنامهای نوشته شده میتواند کمک بزرگی به شما کند زیرا تریدکردن به عوامل متفاوتی بستگی دارد که از شرایط بازارها در تمام دنیا تا شرایط روانی بازار و حتی آب و هوای منطقه برروی آن تاثیر میگذارد.
یک لیست از کارهایی که قبل از معاملهکردن باید انجام دهید را آماده کنید و آن را به یک عادت تبدیل کنید. همواره قبل از انجام یک معامله به این لیست رجوع کنید. بااین کار خودتان را از ریسک های غیرلازم دور میکنید و همچنین احتمال از دست دادن پول را نیز کاهش میدهید.
2 – استفاده از لوریج بالا
استفاده از لوریج بالا دومین اشتباه بزرگی است که تریدرها مرتکب میشوند. استفاده از لوریج شمشیری دولبه است. در هنگام برنده شدن بهترین دوست شماست و در هنگام بازنده شدن بزرگترین دشمنتان است. استفاده از لوریج بالا برای تریدرها بخصوص تریدرهای تازهکار بسیار خطرناک است و احتمالا اغلب آنها پولهایشان را از دست میدهند. مشخص نیست که امروز یا چند وقت دیگر این اتفاق برای اغلب افرادی که از لوریج بالا استفاده میکنند میافتد.
برخی از بروکرها لوریجهای عجیبی مانند 1:2000 پیشنهاد میکنند که تنها نتیجه آن از دست دادن پول است. بنابراین شما باید زمانیکه لوریج و بروکر خود را انتخاب میکنید بسیار مراقب باشید. شاید بهتر باشد که از 2 یا تعداد بیشتری بروکر همزمان استفاده کنید ومقایسهای بین آنها داشته باشید.
3 – خیره ماندن به صفحه نمایش
سیستمهای کامپیوتری بسیار کارآمدتر از انسانها برای تریدکردن هستند زیرا آنها احساسی ندارند و برمبنای برنامهای که به آنها داده شده است عمل می کنند. همچنین آنها قادر هستند که بسیار دقیقتر از انسان معاملات را انجام دهند. این یکی از دلایلی است که بیش از 50% تمام معاملات در بورس نیویورک توسط برنامههای کامپیوتری و از پیش تعیین شده انجام میشود.
شما هم میتوانید از توانایی کامپیوترها برای انجام معاملات خود استفاده کنید. با گذاشتن دستور خرید در قیمت مشخص، دیگر شما نیازی ندارید که به مانیتور خیره بمانید تا قیمت به آن عدد برسد. حتی گاهی تریدرهای حرفهای نیز در تصمیم گیری شک میکنند، اما کامپیوترها هرگز اینکار را نمیکنند.
همچنین با استفاده از دستورهای Take Profit و Stop Loss شما میتوانید به موقع معاملات خود را ببندید و ریسک خود را مدیریت کنید. همیشه قبل از ورود به یک معامله باید نقطه خروج خود را بدانید در غیر اینصورت یعنی بدون برنامه وارد یک معامله شدهاید.
4 – تلاش برای بستن معامله بصورت سربهسر و یا برعکس خیلی عجول بودن
در لیست 10 اشتباه رایج در تریدینگ به یکی دیگر از اشتباهات بزرگ میرسیم و آن عامل صبر است. در معاملات فارکس صبر اغلب نتیجه میدهد و به شما اجازه میدهد که عقب بنشینید و منتظر زمان مناسب برای ورود به معامله شوید. اغلب تریدرها بسیار مشتاق هستند که به محض دیدن یک موقعیت وارد بازار شوند. تصمیمگیری های سریع بدلیل خصلت انسانی ماست که میخواهیم قبل از فرار موقعیت، آن را به چنگ آورده باشیم. اما در دنیای تریدکردن صبر مهمترین عامل موفقیت است. وقتیکه موقعیتی دیدید باید اطلاعات لازم برای وارد شدن به معامله را دریافت کنید و انها را کامل تحلیل کنید و سپس وارد یک معامله شوید. برای انجام اینکار شاید زمان زیادی باید صرف کنید زیرا نیاز دارید تا عوامل متعددی از جمله تکنیکال و فاندامنتال را بررسی کنید. اما درغیر اینصورت ریسک از دست دادن پول را افزایش خواهید داد. شاید بهتر باشد که گاهی از موضوع فاصله بگیرید و به تصویری کلیتر نگاه کنید. فراموش نکنید که یک معامله اشتباه در زمانی غلط میتواند دلیلی برای ضررهای متعدد در پشت آن باشد.
گاهی نیز صبر زیاد باعث از دست دادن پول میشود. برخی از معاملهگران وقتیکه بازار مخالف تحلیل آنها حرکت میکند منتظر میمانند تا در نقطهای سربهسر از بازار خارج شوند و آنقدر منتظر میمانند تا گاهی تمام پولشان را از دست میدهند. در این مواقع عامل صبر نمیتواند کمکی به شما کند و باید دوباره عوامل را بررسی کنید و در صورت اشتباه، سریع اشتباه خود را بپذیرید.
5- نادیده گرفتن روند
یک عبارت کلیشهای است که میگوید “روند دوست من است”. این عبارت ساده ممکن است که کمی کسل کننده بنظر برسد ولی همیشه برای موفقیت به هیجان نیازی نیست. بلکه برعکس، برای موفقیت نیاز به منطق و تحلیل است. یکی از مواردی که در تمام تریدهای خود باید مدنظر قرار دهید و هرگز آن را فراموش نکنید روند بازار است.
6 – تعصب داشتن روی صعود یا نزول
شاید این موضوع را شنیده باشید که وقتی یک قورباقه را در آب داغ بیندازید، به محض لمس کردن آب از آن به بیرون میجهد. ولی اگر همان قورباقه را در آبی که در حال گرم شدن است بیندازید بدون توجه به شرایطی که در حال رخ دادن است تا زمانی که آب کاملا به جوش میآید و دیر شده است حرکتی از خود نشان نمیدهد. نتایج تحقیقات درباره تصمیم گیری نشان میدهد که انسانها زمانیکه یک خطا یا اشتباه اخلاقی، به قدمهای کوچکی تبدیل شود آن را راحتتر میپذیرند تا وقتیکه آن خطا را باید در یک قدم بزرگ مرتکب شوند.
آنچه که در بالا گفته شد به زیبایی روند تاسفبار شکست در معاملات را نیز توضیح میدهد. زمانیکه شما در حال ضرر در یک معامله هستید، چون به کندی در حال از دست دادن پولهایتان هستید کمتر آن را متوجه میشوید تا وقتیکه یک ضرر بزرگ را یکدفعه ببینید. شما به یک معامله تعصب پیدا میکنید که این تعصب میتواند شما را به بیراهه بکشاند. به همین دلیل است که یکی از مهمترین عوامل موفقیت در دنیای معاملات، واقعیات و نداشتن تعصب است. این عامل همچنین یکی از سختترین مهارتهای معاملهگری است.
7 – عدم آمادگی یا نداشتن استراتژی معاملات
برای اینکه یک روز موفق در تریدکردن داشته باشید، نیاز دارید که از ابتدای روز خود را برای معامله کردن آماده کنید. شما نه تنها نیاز به آمادگی روانی و فیزیکی دارید، بلکه باید از سلامت کامپیوتر و اینترنت خود نیز اطمینان حاصل کنید.
همچنین داشتن یک استراتژی معاملاتی مطمئن و تست شده برای انجام معاملات مورد نیاز است. اگر بدنبال یک استراتژی خوب برای معاملات خود هستید، فیلم آموزشی تحلیل تکنیکال تجارت آفرین به نام آموزش کامل تصویری تحلیل تکنیکال، بهترین استراتژی تحلیل تکنیکال از صفر تا صد را ملاحظه نمایید تا با یکی از بهترین استراتژیهای معاملاتی آشنا شوید. قبل از داشتن یک استراتژی مناسب وارد معاملات نشوید زیرا یکی از 10 اشتباه رایج در تریدینگ نداشتن یک استراتژی معاملات است.
8 – زیادی احساساتی بودن
معاملهکردن در بازار همانند قدم گذاشتن در میدان جنگ است. شما باید از لحاظ روانی و احساسی قبل از ورود به این میدان آماده باشید، درغیر اینصورت مانند این است که بدون شمشیر یا تفنگ وارد منطقه جنگی شوید. قبل از ورود به بازار مطمئن باشید که 1) آرامش کافی دارید 2) شب خواب خوب و کافی داشته اید 3) صبح را با آرامش و تمرکز شروع کرده اید 4) آماده چالش امروز هستید.
داشتن رویکردی مثبت به معاملات برای تریدکردن بسیار مهم است. اگر عصبانی هستید یا آرامش خود را به هر دلیلی از دست دادهاید سراغ معاملهکردن نروید. مطمئن باشید که آرامش کافی برای ورود به بازار را دارید. حتی پیشنهاد میکنم که کلاس های مدیتیشن و یوگا شرکت کنید.
9 – نداشتن توانایی مدیریت سرمایه و پول
یکی دیگر از اشتباهات رایج در تریدینگ که باعث عدم موفقیت بسیار از معاملهگران میشود عدم آشنایی با مدیریت سرمایه یا مدیریت پول است. شاید ریسک 1% الی 2% از سرمایه درگیر در معاملات بهترین راه برای شروع باشد. در اینصورت، حتی اگر یک روز بسیار بد داشته باشید، بازهم میتوانید به سادگی فردا شروع به کار کنید. برای اینکه با مدیریت پول و سرمایه در معاملات آشنا شوید پست تجارت آفرین به نام مدیریت سرمایه در فارکس – چگونه سرمایه خود را در بازار فارکس مدیریت کنیم را مطالعه نمایید. داشتن توانایی مدیریت سرمایه یکی از مهمترین عوامل موفقیت در معاملات است و در عین حال یکی از بزرگترین اشتباهات رایج تریدینگ نیز میباشد.
10 – ثبت نکردن معاملات
ثبت معاملات به همراه توضیحی کوتاه از اتفاقات هنگام معامله یکی مهمترین عوامل موفقیت یک تریدر است. اگر میخواهید که تریدینگ را به شغلی درآمدزا برای خود تبدیل کنید، میبایست رویکردی کاملا جدی نسبت به آن داشته باشید. نوشتن و نت برداری از اتفاقات، احساسات، دلایل موفقیت در یک معامله یا شکست در معامله به شما کمک میکند که اشتباهات خود را تکرار نکنید و موفقیتهایتان را افزایش دهید.
تمام اهداف، نقاط ورود و خروج در هر معامل، زمان، سطوح مقاومت و حمایت، حس و حال خودتان در هنگام انجام معاملات و تمام عوامل مربوط به آن روز را یادداشت کنید. این یادداشتها باارزشترین کلاس تریدینگ برای شماست.
پس از اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی ثبت اتفاقات روزانه، آنها را در جایی حفظ کنید و گاه گاه به آنها رجوع کنید و دلایل موفقیت و شکست خود را بررسی کنید. این سیستم به شما کمک میکند تا به یک تریدر بهتری تبدیل شوید و روزبهروز تواناییتان افزایش پیدا میکند. یکی از 10 اشتباه رایج در تریدینگ ثبت نکردن معاملات روی کاغذ است.
سخن آخر
در مقاله “10 اشتباه رایج در تریدینگ و معاملهکردن که مانع موفقیت میشوند”، توضیح دادیم که برای موفقیت در دنیای تریدینگ از چه اشتباهاتی باید اجتناب کنید. برای انجام معامله در بازار فارکس، ارزهای دیجیتال و یا سهام آمادگی زیادی لازم است که باید خود را به آن سطح آمادگی برسانید، درغیر اینصورت با ریسک از دست دادن سرمایهتان روبرو خواهید شد. یک معاملهگر ماهر هرگز اجازه نخواهد داد که یک روز بد در تریدینگ، تمام سودهای قبلی او را از بین ببرد. او با آمادگی کامل روز خود را شروع میکند و استراتژی معاملاتی مشخصی برای انجام معاملات دارد. او جایی که باید صبر کند، صبر میکند و جایی که باید عملی انجام دهد بدون درگیر کردن احساسات خود آن عمل را انجام میدهد. استفاده از لوریج بالا، نادیده گرفتن روندها و تعصب روی معاملات نیز از جمله رایجترین اشتباهات تریدینگ هستند که یک معاملهگر ماهر از آنها دوری میکند.
در انتها ثبت وقایع و توانایی مدیریت سرمایه میتواند از شما یک تریدر موفق بسازد. افرادی که در تریدینگ موفق عمل میکنند این کار را جدی دنبال میکنند و به آن بعنوان یک شغل واقعی نگاه میکنند. اگر شما نیز میخواهید در این کار موفق باشید و در آن دوام بیاورید، میبایست همانند یک تریدر ماهر عمل کنید.
۵ اشتباه رایج در خرید سهم
سرمایهگذاران فارغ از کمتجربه یا باتجربه بودنشان، هنگام خرید سهم یا هر دارایی دیگر اشتباهاتی میکنند که در نهایت به ضرر آن ها ختم میشود. افراد کمتجربه و کسانی که دانش و آگاهی کمتری دارند بیشتر مرتکب این اشتباهات میشوند و تحت تاثیر احساسات خود عمل میکنند. در ادامه ۵ اشتباه رایج در خرید سهم را با هم مرور میکنیم.
۱. عدم وجود دانش و اطلاعات کافی
برخورداری از دانش و اطلاعات کافی قبل از خرید سهم امری بسیار ضروری است. یکی از رایجترین اشتباهات سرمایهگذاران این است که بدون کسب دانش اولیه و اطلاعات کافی اقدام به معامله میکنند. به این ترتیب، با احتمال بیشتری ممکن است ضرر کنند. چرا که سهمهای خوب را نمیشناسند و ممکن است در زمان اشتباه اقدام به خرید و فروش سهم کنند.
۲. عدم توزیع ریسک
پایه و اساس موفقیت در معاملات، ایجاد تنوع در سبد سرمایهگذاری خود و توزیع ریسک بین انواع مختلف دارایی است. به این ترتیب اگر یکی از داراییهای شما دچار بحران شود و خوب عمل نکند، رشد سایر داراییها ضرر ناشی از آن را پوشش می دهد و یا کمتر میکند.
۳. خرید سهم با وام
خرید سهم با استفاده از وام بانکی یا اعتبارات کارگزاری، روشی است که عمدتا توسط معاملهگران حرفهای و با تجربه و دانش کافی انجام می شود. برخی دیگر نیز با قرض گرفتن از دوستان و آشنایان خود اقدام به خرید سهم میکنند. اما این روش چه برای سرمایهگذاران حرفهای و چه آماتور ریسک بالایی دارد. چون در صورت عدم موفقیت در پیشبینی درست، خسارت مالی و بیاعتمادی زیادی به همراه خواهد داشت.
۴. قبول کورکورانه پیشنهادات
موقع خرید سهم، سرمایهگذارانی که تجربه کافی ندارند دنبال نظرات و پیشنهادات سرمایهگذاران حرفهای تر برای انتخاب سهم میگردند. اما باید دقت کنند که صرفا توصیه دیگران دلیل خرید آنها نباشد. از قبل بررسیهای لازم را انجام بدهند و توصیه دیگران را هم به دقت ارزیابی نمایند و بعد تصمیم گیری کنند.
۵. معامله بدون استراتژی
به عنوان یک سرمایهگذار، هیچوقت نباید اجازه دهید احساسات شما هنگام معامله راهنمای شما باشد. ترس مشاور بدی است، همینطور طمع یا خوشبینی زیاد هم میتواند خطرناک باشد. استراتژی معامله به شما کمک میکند هنگام تصمیمگیری درباره سهم احساسات را نادیده بگیرید و هوشمندانه عمل کنید.
اگر تا کنون استراتژی معامله خود را مشخص نکردید، راهنمای زیر را در جهت ساخت اولین استراتژی معاملاتی مطالعه کنید:
—> ساخت اولین استراتژی معاملاتی در ۱۰ گام
این ۵ اشتباه رایج در خرید سهم برای بسیاری از سرمایهگذاران اتفاق میافتد که باید سعی کنید از آن ها دوری کنید. شما هم اگر اشتباهات دیگری را میشناسید در قسمت کامنتها برای ما بنویسید.
جزئیات خبر
بسیاری از نویسندگان در مورد تله های روانشناسی یا رفتاری که مردم را در مسیر اشتباه از زندگیشان قرار می دهند، نوشته اند. برخی از شکل های کلاسیک روانشناسی ناکارآمد را می توان به طور مستقیم در رفتار سرمایه گذاری مشاهده کرد. رایج ترین تله های روانشانسی در سرمایه گذاری را در ادامه با هم مرور می کنیم.
تله های روانشانسی در سرمایه گذاری
آشنایی با تله های روانی در سرمایه گذاری و نحوه مقابله سرمایه گذاران با تله های روانشناختی در سرمایه گذاری به سرمایه گذاران کمک می کند تا به دام تله های سرمایه گذاری نیفتند و بازدهی بیشتری در بازارهای سرمایه گذاری کسب کنند. اهمیت شناخت تله های روانشانسی سرمایه گذاری به حدی است که رشته مالی رفتاری برای شفاف سازی رفتار سرمایه گذاران در بازارهای مالی ایجاد شده است.
۱- تله لنگری
ابتدا، تله ی به اصطلاح لنگری وجود دارد که به اتکای بیش از حد به چیزی که یک فرد فکر می کند، اشاره دارد. فرض کنید که بر نتیجه مسابقه ی بوکس شرط بندی کرده اید و مبارزی را انتخاب کرده اید که بیشترین تعداد ضربات مشت را در پنج بازی آخر خود داشته است. ممکن است انتخاب مبارزی که از نظر آماری فعال تر است، گزینه ی درستی بوده باشد اما شاید مبارزی که کمترین تعداد ضربات مشت را داشته است، پنج بازی را با ضربه ی فنی دور اول برنده شده باشد. واضح است که هر معیاری می تواند بی معنی باشد اگر بدون در نظر گرفتن زمینه انتخاب شود.
به عنوان مثال، اگر فکر می کنید که یک شرکت خاص موفق است، احتمالاً از این موضوع مطمئن هستید که سهام آن در وضعیت خوبی قرار دارند. این پیش تصور ممکن است در وضعیت کنونی یا در آینده کاملاً نادرست باشد.
به عنوان مثال، خرده فروش لوازم الکترونیکی Radio Shack را در نظر بگیرید. در دهه ی ۱۹۷۰ و ۱۹۹۰، تنها یک فروشنده ی موفق لوازم و وسایل شخصی الکترونیکی وجود داشت اما این زنجیره توسط خرده فروشانی همچون آمازون (AMZN) شکسته شد. افرادی که فکر می کردند Radio Shack برای همیشه باقی می ماند، پول بسیار زیادی را از دست دادند چراکه این شرکت چندین مرتبه به ورشکستگی نزدیک شد و تا اواخر سال ۲۰۱۷ تعداد مغازه های خود را از ۷۳۰۰ به ۷۰ فروشگاه رساند.
۲- تله هزینه غرق شده
تله هزینه غرق شده بسیار خطرناک است. آن در مورد حفاظت از انتخاب ها و تصمیمات از نظر روانشناسی (اما نه در واقعیت) است که اغلب برای سرمایه گذاری ها مصیبت آمیز است. این که ضرر دهید اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی و/یا بپذیرید که اشتباهات نادرستی انجام داده اید یا اجازه داده اید فرد دیگری به جای شما تصمیم بگیرد، واقعاً دشوار است. اما اگر سرمایه گذاری شما خوب نیست یا در حال ورشکستگی است، بهتر است هر چه سریع تر از آن خارج شوید و در یک کسب و کار پررونق تر و بهتر سرمایه گذاری نمایید.
اگر به سهامی که گذشته خریده اید وفادارید، حتماً اشتباهات رایج سرمایه گذاران بورسی یک دهه منتظر مانده اید تا سربسر شود و این برای سهام غیرتکنولوژی است. بهتر است به هزینه ی غرق شده نچسبید و سرمایه ی خود را وارد زمینه های دیگری که به سرعت رو به پبشرفت هستند کنید.
۳- تله تایید
به طور مشابه در تله ی تایید، مردم کسانی را جستجو و دنبال می کنند که همان اشتباه را انجام داده اند یا در حال انجام آن هستند. مطمئن شوید که مشاوره ی بی طرفی از منابع کارآمد بگیرید و با کسانی که در مرحله ی اول به شما پیشنهاد بدی داده اند، مشورت نکنید. اگر به خود می گویید که «سهام ما %۳۰ سقوط کرده است اما ایا بهتر نیست آن را نگه داریم؟»، پس به دنبال تایید سرمایه گذار بدبخت دیگری در همان موقعیت می گردید. شما می توانید برای مدت کوتاهی همدیگر را تسلی دهید.
۴- تله کوری
یکی از تله های رایج سرمایه گذاری از منظر روانشناسی تله گوری است. کوری موقعیتی می تواند موجب بدتر شدن موقعیت شود. حتی افرادی که به دنبال تایید دیگران نیستند نیز اغلب واقعیت های رایج در بازار را به منظور انجام ندادن کاری و به تاخیر انداختن زیان هنگامی که باید با ضرر و زیان حاصل شده روبرو شد، پس می زنند.
اگر در اعماق وجودتان می دانید که مشکلی در رابطه با سرمایه گذاریتان وجود دارد، از جمله رسوایی آن شرکت یا هشدارهای بازار، اما علاقه به خواند اخبار مالی ندارید، پس احتمالاً از این مشکل رنج می برید.
۵- تله نسبیتی
تله نسبیتی یکی دیگر از تله های روانشناختی بازار سرمایه و بورس است که شما را منحرف می کند. هر کسی دارای چیدمان روانی متفاوتی است که با مجموعه ی منحصر به فردی از شرایط بسط یافته به محیط کار، خانواده، دورنمای شغلی و احتمالاً ارث و میراث ترکیب می شود. این بدان معنی است که اگرچه لازم است تا در مورد کارهایی که دیگران می کنند یا حرف هایی که می زنند، هوشیار باشید اما موقعیت و نظرات آن ها لزوماً در خارج از این زمینه مرتبط نیستند.
هوشیار اما ملتفت باشید! شما تنها باید برای خود سرمایه گذاری کنید . دوستان شما ممکن است پول و خطرجویی لازم برای سرمایه گذاری در زمینه های مختلف را داشته باشند (همانطور که در فیلم «اماکن تجاری» نشان داده شده است) اما در صورتی که درآمد متوسطی دارید و فرد عصبانی هستید، پس این کار برای شما مناسب نیست.
۶- تله فراوانی غیرمنطقی
وقتی سرمایه گذاران شروع به باور این موضوع می کنند که گذشته برابر است با آینده، پس طوری رفتار می کنند که انگار هیچگونه عدم قطعیتی در بازار وجود ندارد. متاسفانه، عدم قطعیت هیچگاه از بین نمی رود.
همیشه افت و خیز، سهام از کار افتاده، حباب، ضرر و زیان، فروش از روی ترس در آسیا و رویدادهای غیرمنتظره ی دیگر در بازار وجود دارند. این باور که گذشته قادر به پیش بینی آینده است، نشانی از اعتماد به نفس بیش از حد می باشد. زمانی که تعداد زیادی سرمایه گذار این چنین باشند، شرایط «فراوانی غیرمنطقی» گرینسپن به وجود می آید که در آن، اعتماد به نفس بالای سرمایه گذار موجب می شود تا بازار به نقطه ای برسد که اصلاح گسترده اجتناب ناپذیر است. سرمایه گذارانی که بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند، کسانی هستند که اطمینان دارند بازی برای همیشه به طول می انجامد. اعتماد کردن به اینکه گاو به سمت شما نمی آید، یک روش مطمئن برای اجتناب از شاخ زدن گاو است.
۷- تله شبه قطعیت
این عبارت، مشاهده ای از تصورات سرمایه گذاران از خطر است. سرمایه گذاران در معرض خطر قرار گرفتن خود را محدود می کنند اگر فکر کنند که بازگشت سرمایه/سهام آن ها مثبت خواهد بود، اما اگر به نظر رسد که آن ها به سمت ضرر می روند، خطر بیشتری را دنبال خواهند کرد.
اساساً، سرمایه گذاران زمانی که سهامشان عملکرد خوبی دارد و می تواند مدت زمان بیشتری را دوام آورد، از خطر کردن اجتناب می کنند و وقتی سهامشان در تقلا است و نیازی نیست بیشتر در معرض ضرر و زیان احتمالی قرار گیرند، به دنبال خطر کردن می روند. این موضوع عمدتاً به خاطر ذهنیت دوباره به دست آوردن است. سرمایه گذاران به خطر کردن برای بازگرداندن سرمایه ی خود علاقه دارند اما نه برای ایجاد سرمایه ی جدید. یک راننده ی ماشین های مسابقه ای چه مدت می تواند دوام بیاورد اگر تنها زمانی که پیشتاز است از ترمز استفاده کند؟
۸- تله برتری
یکی از تله های روانشناسی بازار سرمایه که بسیار هم خطرناک اسن تله برتری است. بسیاری از سرمایه گذاران فکر می کنند که بهتر از متخصصان و حتی بازار می دانند. تنها داشتن تحصیلات و باهوش بودن بدان معنی نیست که شما از توصیه ی خوب و مستقل سود نخواهید برد. همچنین، بدان معنی نیست که شما می توانید از افراد حرفه ای و یک سیستم پیچیده از بازارها جلو بیفتید. بسیاری از سرمایه گذاران زمانی سرمایه ی خود را از دست داده اند که متقاعد شدند بهتر از باقی سرمایه گذاران هستند. علاوه بر این، این افراد طعمه ی آسانی برای تله های دیگر فوق الذکر هستند.
پروفسورهای امور مالی در بهترین دانشگاه ها وجود دارند(همیشه وجود داشته اند) که بسیار باهوش هستند و این موضوع می تواند آن ها را با این فکر فریب دهد که انتخاب ها در دنیای واقعی بسیار آسان هستند.
کلام آخر
روانشناسی انسان بسیار خطرناک است و اشتباهات استانداردی وجود دارند که مردم بارها مرتکب آن ها می شوند. در حال حاضر یا هنگام استرس و وسوسه، افتادن در دام یکی از این تله ها بسیار آسان است. تصور غلط، فریب دادن خود، تلاش بی حاصل برای اجتناب از ضرر و زیان، ناامیدانه به دنبال تسلی قربانیان دیگر گشتن، نادیده گرفتن وافعیت و غیره، همگی می توانند برای شما هزینه داشته باشند.
مراقب ذات تله های روانشانسی بازار بورس و دیگر بازار های مالی باشید و همیشه با خود صادق و روراست باشید. به علاوه، از افراد شایسته و وارد بکار که پیش از آن که دیر شود، شما را به واقعیت بر می گردانند، مشورت بگیرید.
دیدگاه شما