باورهای اشتباه در مورد بورس

کتاب گاوها و خرس ها (بررسی 10 باور غلط در بازار بورس)

خرید کتاب گاوها و خرس‌ها : بررسی ۱۰ باور غلط در بازار بورس

نویسنده : سلمان امین
قطع: رقعی
تعداد صفحات: ۱۹۲
نوبت چاپ: اول، بهار ۱۳۹۵
شابک: ۲-۸۴-۲۵۲۲-۹۶۴-۹۷۸

در انبار موجود نمی باشد

توضیحات

کتاب گاوها و خرس‌ها : بررسی ۱۰ باور غلط در بازار بورس

در این کتاب، باورهای اشتباه در مورد بورس نگارنده قصد دارد ده باور غلط را که بین معامله گران بازار رواج دارد را بررسی کند. باورهایی که تنها پس از رهایی از آن، امکان دستیابی به سود پایدار ممکن خواهد شد. این ده مورد از کلیدی‌ترین و ریشه‌ای‌ترین مسائلی هستند که هر فرد حرفه‌ای یا تازه‌کار با آن مواجه می‌شود. این ده مورد مباحث عمده‌ای مانند تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال، مدیریت سرمایه، بیش معامله‌گری، معاملات تأمینی یا پوششی و مسائل روحی و روانی تأثیرگذار در این تجارت را شامل می‌شوند.

فهرست مطالب :
فصل اول : در هنگام انتشار اخبار معامله نکنید
فصل دوم : گذشته خود را در آینده تکرار می کند
فصل سوم : درست در همین نقطه معامله کنید
فصل چهارم : قوانین شخصی خود را پایه گذاری کنید و از آن پیروی کنید
فصل پنجم : بیشتر بیاموزید تا بیشتر بیندوزید
فصل ششم : در هنگام انجام معاملات مشورت کنید
فصل هفتم : پولی را وارد بازار کنید که از دست دادن آن برایتان سخت نباشد!
فصل هشتم : روی انجام معاملات تمرکز کنید
فصل نهم : معامله میکنم، پس هستم !
فصل دهم : بر احساس خود مسلط باشید

نویسنده : سلمان امین
قطع: رقعی
تعداد صفحات: ۱۹۲
نوبت چاپ: اول، بهار ۱۳۹۵
شابک: ۲-۸۴-۲۵۲۲-۹۶۴-۹۷۸
ناشر: چالش

اگر مردم در بورس بر اثر تحلیل‌های اشتباه ضرر کرده‌اند، حاکمیت نباید پاسخگو باشد

ایسنا/خراسان رضوی معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور در خصوص عدم ورود دادستانی به بحث بورس و مال‌باختگان در این حوزه، گفت: بورس سند بهادار است که قابلیت خرید و فروش دارد و مردم حق دارند در این حوزه خرید و فروش داشته باشند و اینکه بر اثر تحلیل‌های اشتباه دچار ضرر شده‌اند، حاکمیت نباید پاسخگو باشد. کسی که کار اقتصادی انجام می‌دهد نباید ساده باشد.

رضا خشنودی باورهای اشتباه در مورد بورس امروز در نخستین نشست علمی تخصصی حقوق و اخلاق اجتماعی در مدیریت شهری که در سالن همایش هتل پردیسان برگزار شد، در خصوص اینکه دادستانی کل کشور چه اقداماتی را در حوزه اخلاق اجتماعی و شهروندی در شهر مشهد انجام داده است، گفت: حقوق شهروندی که هسته اصلی بحث ‌دستگاه‌های خدمت‌رسان به مردم مشهد است مبنای کار دادستانی است و حقوق عامه، حقوق شهروندی و حقوق عمومی را شامل می‌شود. دستگاه‌های اجرایی و مدیران خدمات‌رسان موکلف هستند بر اساس اعتبار و منشور حقوق شهروندی در جهت رفع مشکلات مردم و تسهیل خدمات به آن‌ها اقداماتی را انجام دهند.

وی افزود: همچنین ما به عنوان معاونت حقوق عامه وظیفه‌ای در مباشرت و ارائه خدمات به مردم نداریم، بلکه وظیفه ما نظارت، مطالبه‌گری و پیگیری خلأهای اجرایی و رفع مشکلات در جهت اجرای حقوق مردم در قانون اساسی است.

معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور گفت: قانون اساسی سند فاخر ملی است که در آن‌ حقوق متعددی برای قانون‌گذار به رسمیت شناخته شده است. در اصل ۳ این قانون تمام نیازهای مردم تصریح شده که حاکمیت مکلف به اجرای آن‌ها است، اما گاهی برای اجرایی شدن برخی از آن‌ها مانند حق مسکن، بهداشت، آموزش، برخورداری از خدمات عمومی، مشارکت در تصمیم‌گیری‌های کلان، تعیین سرنوشت و. سال‌ها وقت نیاز است.

خشنودی بیان کرد: بحث نظارت بر اجرای این قوانین بر عهده سازمان نظارت بازرسی کل کشور و بحث شناسایی خلأهای تقلیلی وظیفه دستگاه‌های اجرایی خدمت‌رسان است و هر کجا که این دستگاه‌ها احساس می‌کنند برای اجرا به مشکل برمی‌خورند کارگروه‌های نظارت و پیگیری حقوق عامه استانی ورود پیدا می‌کنند.

دستگاه‌ها از مطالبه‌گری مردم ترسی نداشته باشند

وی در خصوص مزایای این نشست، اظهار کرد: امیدوارم مدیران اجرایی استان بتوانند با تلفیق اخلاق حرفه‌ای، قانون‌مداری و خردورزی به سمت مردم بروند،آن‌ها را باور داشته باشند، خود را مسئول بدانند و مردم را نسبت به حقوقشان آگاه کنند. امروز عصر روشنگری است و در بیانیه گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری به تمدن‌سازی به درستی اشاره شده است و در همین راستا دستگاه‌ها باید بتوانند مردم را نسبت به حقوقشان آگاه کنند و از مطالبه‌گری ترسی نداشته باشند؛چراکه اصول قانون اساسی بند به بند قابلیت ظرفیت‌سازی دارد.

وی در خصوص اثربخشی پایین اقدامات انجام شده در این حوزه گفت: قوه قضاییه به وظایف خود واقف است، اما این ‌رسانه است که باید چشم بیدار مردم و باورهای اشتباه در مورد بورس پل ارتباط آن‌ها با حاکمیت باشد. رسانه روز به روز با پدیده‌های اجتماعی نوظهور مواجه است و قبل از اینکه مدیر اجرایی با این موضوع برخورد کند رسانه متوجه موضوع می‌شود؛ به همین علت رسانه باید فعالیت خود را بیشتر کند و به سمت مردم برود. هر چه رابطه رسانه با مردم بیشتر شود، رسانه باورهای اشتباه در مورد بورس صدای مردم می‌شود. همچنین صدا و سیما برای آگاهی مردم نسبت به حقوقشان تلاش کند و مردم با مطالبه‌گری خود دستگاه‌های اجرایی را مکلف به تامین نیازهای خود کنند.

معاون دادستان کل کشور گفت: تمام دستگاه‌های حاکمیت در حال خدمت‌رسانی به مردم هستند و این خدمت‌رسانی نیازهایی دارد که هر چقدر دستگاه‌ها در جهت تامین نیازهای ضروری و ‌ لازم با یکدیگر تعامل داشته باشند گام‌های موثرتری بر خواهند داشت.

وی در مورد گزارش‌های مردمی در سایت دادستانی کل کشور، گفت: مردم می‌توانند گزارش‌های خود را در این سایت به ثبت برسانند. مردم با مراجعه به کارگروه نظارت و پیگیری حقوق عامه استانی می‌توانند گزارش‌های خود را پیگیری کنند و هر رفتاری که ناقض حقوق عامه باشد، دادستانی موظف است که به آن ورود پیدا کند.

وی در خصوص عدم ورود دادستانی به بحث بورس و مال‌باختگان در این حوزه، گفت: بورس سند بهادار است که قابلیت خرید و فروش دارد و مردم حق دارند در این حوزه خرید و فروش داشته باشند و اینکه بر اثر تحلیل‌های اشتباه دچار ضرر شده‌اند، حاکمیت نباید پاسخگو باشد. کسی که کار اقتصادی انجام می‌دهد نباید ساده باشد. در نهایت اگر رفتار مجرمانه‌ای در بورس ثابت شود دادستانی به مسئله ورود پیدا خواهد کرد.

همه چیز در مورد افشای اطلاعات با اهمیت در بورس!

در بازار سرمایه هر روز شاهد توقف برخی نمادها به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت هستیم. اصطلاح افشا در مفهوم گسترده خود به معنای ارائه اطلاعات است. در نهادهای مالی این عبارت به‌ صورت محدودتر و به منظور انتشار اطلاعات مالی یک شرکت (معمولاً در قالب گزارش‌های سالانه) استفاده می شود. این مفهوم گاهی هم محدود به ارائه اطلاعاتی است که در صورت‌های مالی شرکت نیامده است.
افشای اطلاعات با اهمیت در بورس به دو دسته افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و گروه ب تقسیم می شود. شرکت های پذیرفته شده در بورس، موظفند اطلاعات با اهمیت را در اختیار سهامداران قرار دهند.

افشای اطلاعات با اهمیت در بورس چیست؟

در شرکت های پذیرفته شده در بورس، تقریباً هر روز اتفاقاتی (مانند: توقف/تعلیق تمام یا بخشی از فعالیت شرکت،دعاوی مهم علیه شرکت،اعلام ورشکستگی از جانب شرکت،اعلام وقوع حوادث غیرمترقبه،تغییر حسابرس و . ) رخ می دهد. اطلاعات مهم مربوط به این اتفاقات توسط شرکتها در سامانه کدال منتشر می شود. به انتشار اطلاعات با اهمیت شرکت های بورسی در سامانه کدال، گزارش افشای اطلاعات با اهمیت می گویند. علت افشای اطلاعات مهم شرکت ها به صورت رسمی، کمک به سرمایه گذاران در خصوص خرید و فروش سهام شرکت ها می باشد.

اطلاعات با اهمیت شرکت های بورسی با در نظر گرفتن درجه اهمیت به دو گروه الف و ب تقسیم می شوند. اطلاعات مهم یک شرکت بر قیمت سهام آن تاثیر مستقیم دارد، بنابراین باید سریع و بروز در اختیار سهامداران قرار گیرند.

اطلاعات با اهمیت در بورس

بطور کلی اطلاعات مربوط به رویدادهای شرکت یا تصمیمات ناشر در زمره اطلاعات با اهمیت قرار می گیرند. این اطلاعات بر قیمت یا تصمیم سرمایه گذاران (در معامله اوراق) تأثیر می گذارند. در واقع، اطلاعاتی با اهمیت محسوب می شوند باورهای اشتباه در مورد بورس که آگاهی از آنها ممکن است منجر به افزایش تقاضا یا عرضه سهام شود و قیمت سهم را دگرگون سازد.

ناشر مطابق با ضوابط دستورالعمل سازمان بورس، ملزم به افشای این اطلاعات می باشد. همچنین ناشر موظف به شفاف سازی درباره شایعات مربوط به شرکت است. همانطور که اشاره کردیم، اطلاعات شرکت ها با توجه به میزان اهمیت به دو دسته تقسیم می شوند:

1. اطلاعات با اهمیت گروه الف
2. اطلاعات با اهمیت گروه ب

اطلاعات با اهمیت گروه الف

افشای اطلاعات با اهمیت الف می تواند به صورت کوتاه مدت، قیمت سهام یک شرکت را به شدت تحت تاثیر قرار دهد، اما در بلندمدت چندان تأثیرگذار نخواهد بود. مهم ترین اطلاعاتی که در زمره اطلاعات با اهمیت گروه الف قرار می گیرند، عبارتند از:

• توقف/تعلیق تمام یا بخشی از فعالیت شرکت
• شروع مجدد فعالیتی که متوقف یا تعلیق شده
• بهره برداری از طرح های جدید
• اعلام ورشکستگی از جانب شرکت
• نتایج برگزاری مناقصه یا مزایده
• انعقاد، فسخ و یا تغییرات اساسی در قراردادهای مهم
• کشف منابع مالی قابل توجه
• هر نوع ترکیب، تجزیه، ادغام و اکتساب در شرکت
• نقل و انتقال دارایی‌های ثابت شرکت
• واگذاری سهام شرکت دیگر (در صورتی که مبلغ واگذاری بیش از 5% دارایی‌های شرکت در صورت‌های مالی سال قبل باشد یا ناشر بیش از 5% سهام شرکت دیگر را واگذار نماید)
• تغییرات با اهمیت در عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه
• تغییر در سهامداران عمده
• اعلام وقوع حوادث غیرمترقبه (شامل خسارات ناشی از عوامل طبیعی مانند: سیل، زلزله یا عوامل غیر طبیعی مانند: آتش سوزی و. )
• تعدیلات سنواتی
• درخواست خروج از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس مربوطه
• خرید، واگذاری، اخذ، فسخ و تغییرات مجوز فعالیت، امتیاز تجاری یا علائم تجاری
• تأثیرات با باورهای اشتباه در مورد بورس اهمیت ناشی از تغییرات ارزی (قیمت دلار)
• دریافت یا پرداخت بیشتر از 5% سرمایه شرکت برای کمک‌های نقدی یا غیرنقدی
• پذیرش یا انتقال اوراق در بازارهای بین المللی
• برگشت بیشتر از 5% از محصولات شرکت براساس مبلغ فروش آخرین سال مالی
• دریافت مجوز تغییر بیشتر از 10% در قیمت فروش محصولات یا خرید مواد اولیه
• تغییر در برآوردهای حسابداری یا به عبارتی، هرگونه تغییر یا اصلاح در گزارشهای حسابداری

وضعیت نماد در افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف

پس از انتشار اطلاعات با اهمیت درجه الف توسط یک شرکت، نماد آن در تابلو معاملات به وضعیت ممنوع/متوقف درمی‌آید. به این معنی که معاملات آن نماد متوقف و مجدداً در جلسه معاملاتی بعد بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می شود. ممکن است سهم، نوسان قیمتی بالاتر از حد معمول را در روز بازگشایی داشته باشد.

بطور مثال ممکن است نماد A که به خاطر افشا اطلاعات الف بسته شده است هنگام بازگشایی حتی با نوسان (مثبت|منفی) 50 درصد باز شود.

تبصره های بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف

در خصوص مدت توقف نماد، تبصره هایی نیز وجود دارد. تقریباً در اکثر مواقع شاهد این هستیم که سهم بیشتر از یک روز متوقف می ماند. به عنوان مثال، در صورتی که ناظر بازار افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف را مبهم بداند یا ضوابط قانون در آن رعایت نشده باشد، سازمان بورس و اوراق بهادار پیامی در خصوص شفاف سازی دلایل توقف نماد منتشر می کند. علاوه بر این، سازمان به منظور اصلاح اطلاعات، می تواند تا دو روز کاری نماد را متوقف کند. چنانچه پس از این مدت نیز اطلاعات اصلاح نشود، سازمان عدم پاسخگویی ناشر را به صورت عمومی افشا و بازگشایی نماد را نیز اعلام می کند.

پس از افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف، سهم دو بار و طی دو جلسه معاملاتی متوالی به صورت حراج ناپیوسته می تواند بازگشایی شود تا قیمت آن کشف شده و به تأیید ناظر برسد. در روز دوم حراج در صورت عدم تایید قیمت توسط ناظر ، معاملات سهم با دامنه نوسان محدود (5%) و براساس قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی نماد، ادامه خواهد یافت.

سازوکار حراج پیوسته و ناپیوسته در بورس

حراج پیوسته : معاملات عادی و معاملاتی است که در هر روز معاملاتی و در ساعات معاملات صورت می گیرد. به بیان ساده، حراج پیوسته شامل همان انجام معاملات در مرحله گشایش بازار (از ساعت 9 الی 12:30 دقیقه) می باشد. در سازوکار حراج پیوسته به محض این که قیمت خریدار با فروشنده یکسان باشد، معامله صورت می گیرد.

حراج ناپیوسته : در حراج ناپیوسته، در بازه زمانی مشخص (بطور معمول، مرحله پیش گشایش بازار که در حال حاضر 8:45 دقیقه الی 9 می باشد) نماد به وضعیت مجاز/محفوظ درمی‌آید. معامله ‌ای صورت نمی‌گیرد، اما سفارش خرید و فروش خود را می توانید بر روی سامانه معاملاتی ثبت کنید. با توجه به حجم سفارشات، قیمت تغییر می کند تا در پایان بازه زمانی مذکور، قیمت نهایی کشف شده و معامله انجام شود.

حراج ناپیوسته در بورس به دلایل مختلفی انجام می شود. یکی از آنها زمانی است که اطلاعات با اهمیت گروه الف یا ب شرکت های ثبت شده نزد سازمان افشا شود. نقش حراج ناپیوسته در افشای اطلاعات در جدول زیر آمده است:

گروه الفگروه ببازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسانبازگشایی نماد با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان

اطلاعات با اهمیت گروه ب

اطلاعاتی که بر عملکرد شرکت مؤثرند، اما از درجه اهمیت کمتری نسبت به گروه الف برخوردارند، در دسته اطلاعات با اهمیت گروه ب قرار می گیرند. اطلاعات با اهمیت گروه الف، به صورت مستقیم بر قیمت سهام شرکت تأثیر می گذارند، در صورتی که اطلاعات گروه ب اینگونه نیستند. مهم ترین اطلاعات با اهمیت گروه ب شامل باورهای اشتباه در مورد بورس موارد زیر می باشند:

• برگزاری مناقصه یا مزایده
• شرکت در مناقصه یا مزایده
• افشای معاملات موضوع ماده 129 اصلاحیه قانون تجارت یا معاملات با سایر اشخاص وابسته
• پذیرش تعهدات جدید یا اتمام تعهدات قبلی
• دعاوی مهم علیه شرکت
• تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولات
• تغییر وضعیت مشتریان یا عرضه‌ کنندگان عمده شرکت
• برنامه انتشار اوراق بدهی
• تغییر سیاست تقسیم سود
• فک رهن دارایی‌ها
• ایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالی
• تغییر حسابرس
• تصمیم هیأت مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه
• توثیق، مسدود کردن، آزادسازی یا فک رهن سهام ناشر متعلق به سهامدار عمده (که عضو هیأت مدیره است)

وضعیت نماد در افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب

پس از افشای اطلاعات یک شرکت با درجه اهمیت ب نیز معاملات نماد در بازار متوقف خواهد شد. سپس، نماد با محدودیت دامنه نوسان در همان روز یا حداکثر روز معاملاتی بعد بازگشایی می شود.

بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات گروه ب

بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات ب با جزئیاتی همراه است که شامل موارد زیر می باشند:

افشای اطلاعات، 90 دقیقه قبل از پایان جلسه معاملاتیافشای اطلاعات در 90 دقیقه پایانی جلسه معاملاتیافشای اطلاعات در ساعت خارج از جلسه معاملاتینماد به مدت 60 دقیقه به صورت خودکار متوقف و در همان روز بازگشایی خواهد شد.نماد به صورت خودکار متوقف و در روز معاملاتی بعد مجدداً بازگشایی خواهد شد.نماد معاملاتی در 90 دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد بازگشایی خواهد شد.

در بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب در ابتدا نماد به صورت حراج ناپیوسته و در دامنه محدود 5% به جهت کشف قیمت بازگشایی می شود. پس از کشف قیمت در حراج اولیه، سهم ممنوع شده و مجدداً با دامنه نوسان 5% جدید، بازگشایی خواهد شد.

ممکن است هنگام بازگشایی، ناظر سهم را تایید نکند، در اینصورت سهم با قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی و در دامنه 5% بازگشایی می شود.

گزارشات مربوط به افشای اطلاعات با اهمیت در بورس

گزارشهای افشای اطلاعات را می توانید در سایت کدال به نشانی www.codal.ir مشاهده کنید. کافیست در سامانه کدال، نماد مورد نظر خود را جستجو کنید. این گزارشها تحت عنوان اطلاعیه های افشای اطلاعات با اهمیت در سایت درج می شوند. پس از ورود به سایت، سربرگ جستجوی اطلاعیه‌ها را انتخاب کنید. بعد از انتخاب نام نماد، در قسمت گروه اطلاعیه گزینه مربوط به افشا اطلاعات با اهمیت و شفاف‌سازی را از منو انتخاب کنید. در پایان روی دکمه جستجو کلیک کنید.

اطلاع رسانی توقف و بازگشایی نماد

ناظر بازار، مسئولیت اطلاع رسانی را بر عهده دارد. بطور کلی، سایر اطلاعیه‌های مهم در خصوص سهام به صورت روزانه و توسط ناظر به کلیه سهامداران ابلاغ می شود. البته این اطلاعیه ها شامل جزئیات نمی شوند. با مراجعه به سایت TSETMC می توان اطلاعیه ناظر بازار را مشاهده کرد. این اطلاعیه ها در قسمت پیام ناظر قابل مشاهده هستند.

اطلاعیه افشا اطلاعات با اهمیت گروه ب نماد وپارس

نکاتی درباره افشای اطلاعات

ناشران به هنگام افشای اطلاعات ملزم به رعایت موارد زیر هستند:

• اطلاعات باید درست مطابق با واقعیت،شفاف،بدور از اغراق و نقص باشند تا سرمایه گذاران را دچار سوء برداشت نکند.
• ناشران حق تبلیغ و بازاریابی به واسطه افشای اطلاعات با اهمیت را ندارند.
• مسئولیت تهیه و انتشار اطلاعات بر عهده مدیرعامل و هیئت مدیره شرکت ناشر است.
• ناشر اطلاعات با اهمیت را پیش از انتشار در سامانه رسمی می بایست از طرق مختلف اعم از مصاحبه‌ های خبری، وب ‌سایت‌های مرتبط با ناشر،فضای مجازی یا هرگونه رسانه دیگر،اطلاع رسانی کند.
• وظیفه شفاف سازی شایعات و اخبار کذب بر عهده ناشر است. در این شرایط، ناشر موظف است بلافاصله نسبت به ارائه توضیحات لازم اقدام نماید. چنانچه شفاف سازی از جانب ناشر انجام نگیرد، سازمان این کوتاهی او را افشا خواهد کرد.
• اطلاعاتی که ناشر منتشر می کند باید قابل استناد و بدون جانبداری باشد. اطلاعاتی که اثر منفی بر سهام شرکت می گذارند هم باید با همان دقت و سرعت اطلاعات با تأثیر مثبت منتشر شوند.

تخطی از این ماده ها مشمول فصل ششم قانون بازار اوراق بهادار خواهد شد. اطلاعات با اهمیت قبل از انتشار رسمی محرمانه بشمار می روند. مسئولیت جلوگیری از افشای این اطلاعات به صورت غیر رسمی بر عهده دارندگان اطلاعات نهانی است. تخطی از این ماده مشمول ماده 46 قانون بازار اوراق بهادار است.

روند سهام پس از افشای اطلاعات الف

این باور غلط بین عموم ایجاد شده است که پس از افشای اطلاعات الف سهم روند مثبت خواهد داشت. تجربه نشان داده است که سهامی نیز وجود داشته اند که پس از افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف وضعیت خوبی نداشته‌ اند. با توجه به شرایط بازار گاهی ممکن است قیمت سهام در بازگشایی حتی بیش از 20 درصد ریزش کند. چنین اتفاقاتی نشانگر وجود بازیگر در سهام و یا دستکاری قیمتی می باشد.

افشای اطلاعات الف به منظور کنترل حرکت سهام

در ماه‌های اخیر(تقریبا اواخر شهریور الی آبان 99) بازار ریزش و اصلاح قابل توجهی داشته است. برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که افشای اطلاعات گروه الف در شرایط ریزش بازار، با اهداف خاصی صورت می گیرد.

توضیح: پس از افشای اطلاعات الف نماد بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می شود. در زمان اصلاح بازار بازگشایی بدون محدودیت دامنه نوسان موجب می‌شود سهم اصلاح خود را زودتر انجام دهد. در نتیجه سریع ‌تر به روند متعادل و دور از هیجان برمی گردد.

پنج باور غلط در بورس تهران

تین‌نیوز| رئیس سازمان بورس در نخستین حضور خود در صدا و سیما درباره پنج نقطه ابهام بازار سهام پاسخ داد. مخالفت با تعیین آزاد نرخ سود در بازار بدهی و همچنین مرتبط دانستن رکود بازار سهام با توسعه بازار بدهی مهم‌ترین انحراف برخی بورس‌بازان است که شاپور محمدی آنها را متضاد با منطق و اصول علمی ارزیابی می‌کند. همچنین مسوول دانستن سازمان بورس درباره تمام عدم شفافیت‌های اقتصاد کشور، اشتباه گرفتن نقش سهامداری با سپرده‌گذاری و اصرار بر تکرار روش‌های سنتی مقابله با رانت از دیگر تفکرات نادرست برخی فعالان بورسی محسوب می‌شود.

سه‌شنبه شب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری با عنوان «بازار سرمایه؛ چالش‌ها و راهکارها» به بررسی برخی ابهامات در فضای فعلی بازار سرمایه و آینده این بازار پرداخته شد. شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار که برای نخستین بار در سمت جدید خود به تلویزیون رفته بود به همراه محمدرضا پورابراهیمی، نماینده مجلس و عضو شورای عالی بورس در این برنامه حضور داشتند. در میان اظهارات این مقامات، پنج نکته اساسی قابل رصد است که می‌توان آنها را از جمله مهم‌ترین فرضیات نادرست سهامداران بورس تهران دانست. به عبارت دقیق‌تر، مسوول دانستن سازمان بورس برای برخی عدم شفافیت‌ها در کل فضای اقتصاد کشور، قرار گرفتن سهامداران بانک‌ها در نقش یک سپرده‌گذار بانکی، تاکید بر روش سنتی مقابله با رانت، تعیین دستوری نرخ سود در بازار بدهی و ارتباط دادن رکود بازار سهام به انتشار صکوک، باورهایی هستند که چندان با واقعیت‌ها سازگار نیستند.

منشأ عدم شفافیت پشت ویترین اقتصاد
شروع این برنامه با بحث توقف تعداد زیادی از نمادهای سهامی کشورمان آغاز شد که بخش مهمی از آنها به دلیل عدم شفافیت مدت طولانی است امکان معامله ندارند. مجری به بیش از 70 نماد متوقف بورس و باورهای اشتباه در مورد بورس فرابورس اشاره می‌کند که حدودا 70 میلیارد سهم شناور دارند. دلیل این توقف‌های طولانی‌مدت سوال اصلی است که پرسیده می‌شود.در این خصوص، محمدی اظهار می‌کند: ما باید میان دو مساله تصمیم بگیریم، نخست نقدشوندگی سهام و دوم شفافیت معاملات. اگر معاملات در فضایی مبهم انجام شود، معامله‌گران ممکن است با زیان یا عدم نفع قابل توجهی مواجه شوند؛ بنابراین و با توجه به آنکه مالکیت سهام بر سایر موارد ارجحیت دارند، نمی‌توان تا شفافیت کامل، بازگشایی نمادها را انجام داد.پورابراهیمی نیز در ادامه می‌افزاید: در حوزه تصمیمات همه چیز در اختیار سازمان بورس نیست. مثلا در معضل بانک‌ها اختلافی جدی میان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی وجود دارد که در حیطه اختیارات بورس نیست. اما به نظر می‌رسد متوقف شدن نمادها که به منظور تنبیه آنها انجام شده با طولانی شدن این فرآیند، منجر به تنبیه سهامداران شده‌ است.
پیش از این «دنیای اقتصاد» در گزارش‌های مختلفی بر اثر توقف نمادها بر نقدشوندگی بازار سهام تاکید کرده بود. باید توجه کرد فضای غیرشفاف ریشه در وضعیت کلان اقتصاد کشور دارد، جایی که مداخله بالای دولت باعث می‌شود بخش خصوصی نتواند تصمیمات مستقلی بگیرد (ارجاع به گزارش «منشأ یخبندان بورسی» در دوم آذر 95). بنابراین، متهم کردن سازمان بورس به‌عنوان عامل عدم شفافیت چندان صحیح نبوده و باید به ریشه مساله توجه شود. جایی که به نظر می‌رسد تا خصوصی‌سازی کامل شرکت‌ها و کاهش نقش دولت در اقتصاد انجام نشود، این فضای غیرشفاف ادامه خواهد داشت.

سهامدار، سپرده‌گذار نیست
در ادامه بحث توقف نمادها به دومین گروه بزرگ بورس، یعنی بانک‌ها اشاره شد. بانک مرکزی بانک‌ها را ملزم به استاندارد جدیدی برای ارائه صورت‌های مالی کرده که محل اختلاف با سازمان حسابرسی است. مجری برنامه این پرسش را مطرح می‌کند: آیا بانک‌های ما تاب استاندارد جدید را دارند؟ با توجه به تعداد سهامداران بانک‌ها که خیلی زیاد است باید پاسخگویی بیشتری در این خصوص داشت.
محمدی در این خصوص می‌گوید: ما اعتقادی به توقف طولانی‌مدت نداریم، اما در شرایطی که اختلاف نظر میان مراجع مختلف وجود دارد، حکایت متفاوت است. مثلا در بحث بانک‌ها میان سازمان حسابرسی و بانک مرکزی اختلاف وجود دارد. بنابراین، اگر ما نمادهای این گروه را بازگشایی کنیم، قیمت‌ها ممکن است غیرواقعی کشف شوند که زیان سنگینی به برخی افراد وارد می‌شود. وی می‌افزاید: در گذشته نیز موارد مشابه داشتیم، مثلا درباره نمادهای پتروشیمی و پالایشگاهی ابهام زیادی درباره نرخ خوراک آنها وجود داشت. مساله‌ای که وابسته به تصمیم وزارت نفت بوده است. در بانک‌ها نیز نظارت بانک مرکزی فراتر از اختیارات سازمان است. با این حال، سازمان مذاکرات زیادی را با وزارت اقتصاد و سایر مقامات مربوطه انجام داده است. سهامداران سودشان به زیان تبدیل شده، در حالی که سپرده‌گذاران سود خود را کاملا دریافت کردند که به نوعی تنبیه برای سهامداران است.
پورابراهیمی در ادامه مطرح می‌کند: هرچند قبول می‌شود که مساله بانک‌ها فراتر از اختیارات سازمان بورس است، اما شورای عالی بورس که بر تصمیمات دولت اثرگذار است، جایی است که باید سازمان بورس گزارش‌هایی را به این شورا ارائه کند. «دنیای اقتصاد» در بررسی‌های پیشین خود به وضعیت نگران‌کننده بانک‌ها اشاره کرده است. بر اساس این بررسی‌ها مشاهده می‌شود بدون اصلاح نظام بانکی، نه تنها وضعیت واقعی سودآوری این گروه، بلکه فضای رکودی اقتصاد کشور بهبود نمی‌یابند. بنابراین، ذخایری که باید مدت‌ها پیش در صورت‌های مالی بانک‌ها لحاظ می‌شد، بالاخره در حال شفاف شدن است و در بلندمدت بدون شک به نفع سهامداران خواهد بود. در واقع، ادامه یک سیستم بیمار بسیار خطرناک‌تر از درمان هزینه‌بر آن است (ارجاع به گزارش «شوک‌درمانی در بانک‌های بورسی در دهم فروردین 95).

نکته دیگری که باید در این خصوص مورد توجه قرار گیرد، تفاوت ماهیت سرمایه‌گذاری در بازار سهام به‌عنوان «سهامدار» و سرمایه‌گذاری در بانک‌ها به‌عنوان «سپرده‌گذار» است. سهامدار یک شرکت به‌عنوان مالک آن شرکت، تمامی ریسک‌های مربوطه را می‌پذیرد. در یک بانک نیز به‌عنوان بنگاه اقتصادی، آنچه مورد داد‌و‌ستد قرار می‌گیرد، سرمایه افراد است. پس اگر بگوییم سود سپرده‌گذار پرداخت نشود، مشابه آن است که در یک شرکت تولیدکننده بگوییم هزینه خرید مواد اولیه به تامین‌کننده پرداخت نشود. بنابراین، تفاوت جنس محصول که در بانک به جای کالا، سرمایه افراد است باید مد نظر قرار گیرد و سهامداران سود خود در مجامع را نباید با سود سپرده‌گذاران به اشتباه مقایسه کنند.

خشکاندن رانت از مبدا نه در مقصد
در ادامه این برنامه بحث اثر شبکه‌های اجتماعی در توزیع رانت اطلاعاتی مطرح شد. در این خصوص پورابراهیمی افزود: در بازار سرمایه، فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی نظیر گروه‌های تلگرامی از طرفی باعث شده اطلاعات فعالان بازار افزایش یابد که جنبه مثبتی است. در سمت دیگر، برخی اخبار زودتر از آنکه وارد کدال شوند (تعریف رانت اطلاعاتی) میان افراد و گروه‌هایی خاص منتشر می‌شوند که به این موضوع باید رسیدگی شود. در واقع، زمانی که اطلاعات پیش از کدال در مکان‌های مختلف منتشر می‌شود باید به این منابع شک کرد و آنها را مورد پیگرد قانونی قرار داد. همچنین، شرکت‌های پردازش اطلاعات زیادی در بورس حضور دارند که باید از ظرفیت آنها استفاده شود. بنابراین، سایر کانال‌هایی که اطلاع‌رسانی می‌کنند و مجوز ندارند باید از لحاظ قانونی مورد برخورد قرار گیرند. محمدی باورهای اشتباه در مورد بورس در توضیح این موضوع می‌افزاید: با توجه به آنکه اکنون شرکت‌ها اطلاعات خود را مستقیم روی سایت کدال قرار می‌دهند، پس نشت اطلاعات از شرکت است. بر خلاف گذشته که این ابهام وجود داشت که در فاصله‌ای که سازمان اطلاعیه را از شرکت دریافت کرده تا روی کدال بگذارد، نشت اخبار رخ می‌دهد، اکنون باید دنبال منشا دیگری بود. شبکه‌های اجتماعی مختص کشور ما نیست و همه جای دنیا این توزیع اطلاعات، اخبار و تحلیل‌ها در این شبکه‌ها انجام می‌شود. بنابراین انتشار اطلاعات نادرست در گوشه و کنار اجتناب‌پذیر نیست. راهکار اساسی افزایش تعداد شفاف‌سازی‌ها است. در این خصوص اقدامی که انجام شده، الزام شرکت‌ها برای ارائه گزارش‌های تولید ماهانه باورهای اشتباه در مورد بورس باورهای اشتباه در مورد بورس است که در کنار صورت‌های مالی فصلی 16 گزارش در سال می‌شود. به اعتقاد من هرچند این میزان اطلاع‌رسانی باید افزایش یابد، اما در همین حد نیز باعث شفافیت بیشتر خواهد شد.

«دنیای اقتصاد» در گزارشی تحت عنوان «دو روی سکه تلگرام در بورس» (27 اردیبهشت 95) به بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای شبکه‌های اجتماعی پرداخته است. در این گزارش تاکید می‌شود به جای آنکه زمان را صرف شناسایی کانال‌های منتشر‌کننده شایعات کنیم، بهتر است با منشا ایجاد رانت در خود شرکت‌ها مقابله کرد. یعنی برای شرکت‌هایی که اطلاعات خود را از طرق مختلف به افراد نزدیک منتقل می‌کنند برخورد قانونی شود. از این مهم‌تر و کاربردی‌تر، شفافیت سریع در بازار است. به این معنا که گروه‌ها و منابع قابل اعتمادی ایجاد شوند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن به شایعات و ابهامات موجود در شرکت‌ها و قیمت سهام آنها پاسخ دهند. به این ترتیب، منابع شایعه‌پراکنی به‌صورت خودکار اثر خود را از دست خواهند داد.

تناقض بازار با سود دستوری
مجری برنامه در ادامه به رئیس سازمان بورس می‌گوید: به شما این لقب داده می‌شود که بورس را دولتی اداره می‌کنید و وقت خود را صرف انتشار اسناد خزانه می‌کنید. در شرایطی که دولت اوراقی با نرخ‌های بالای 20 درصد منتشر می‌کند، چرا سرمایه‌گذار وارد بازاری (سهام) شود که ریسک بالاتر و بازدهی کمتری دارد؟محمدی در پاسخ بیان می‌کند: کل اوراق دولتی 17 هزار میلیارد تومان و کل اوراق در بازار بدهی 35 هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با کل بازار پول یا سهام بسیار ناچیز است. در شرایطی که سهم بدهی دولت از کل تولید ناخالص داخلی (GDP) کمتر از 30 درصد است، اگر ادعا کنیم حجم بازار زیاد است، کاملا اشتباه و غیرعلمی برخورد کرده‌ایم. نرخ ورقه بازار بدهی با نرخ سپرده بانکی همخوانی دارد و این دو بازار به یکدیگر متصل هستند. اگر هر کدام از این نرخ‌ها متفاوت باشند، سرمایه‌گذاران بین این بازارها شیفت می‌کنند. بنابراین، هر دو بازار با هم باید اصلاح شوند. مهم‌ترین نکته این است که در بازار بدهی نمی‌توان نرخ را دستوری تعیین کرد و باید مکانیزم بازار را در نظر گرفت.

پورابراهیمی اما نظر مخالفی دارد و اظهار می‌کند: باید نرخ‌ها در بازار بدهی اصلاح شوند. در حالی که تورم روند کاهشی دارد و نرخ سود بانکی نیز با ورود بانک مرکزی کاهش یافته، اما اوراق دولتی در بازار بدهی با نرخ‌های بالا مجددا این دستاورد را تهدید کرده است. مثلا اخیرا اوراقی با نرخ‌های 24 درصدی نیز منتشر می‌شوند که می‌توانند در آینده نرخ‌های بانکی را به 27 درصد برگردانند و دستاورد کاهش تورم را نیز تهدید می‌کنند. به عقیده وی وقتی ساختار رتبه‌بندی را نداریم، رفتن به سمت بازار بدهی اشتباه است.
اظهارات این‌چنینی در شرایطی مطرح می‌شود که «دنیای اقتصاد» در حوزه‌های مختلف اقتصاد از اثرات منفی تعیین دستوری نرخ سود رمزگشایی کرده است. باید توجه شود که اگر بانک مرکزی در نظام بانکی دستوری بتواند نرخ سود را تعیین کند، اما این امکان در یک «بازار» وجود ندارد. یعنی عجیب است که برخی مقامات کشور هنوز اعتقاد دارند نرخ‌ها در بازار بدهی می‌تواند دستوری تعیین شود. یعنی همواره شرایط اقتصاد کشور است که نرخ‌های سود در بازار را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد (ارجاع به «سیگنال بورسی چرخش نرخ سود» در 29 آبان 95 و «کشف سود بانکی در بازار بدهی» در 31 مرداد 94). همچنین باید در نظر داشت که حجم بازار پول نسبت به بازار بدهی خیلی بزرگ‌تر است و از نظر منطقی متاثر شدن بازار پول از بازار بدهی ممکن نخواهد بود. در تکمیل اینکه بازار کاملا نرخ‌های واقعی سود را بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌کند می‌توان به بالاتر رفتن قیمت برخی اوراق بدهی از قیمت اسمی آنها (100 هزار تومان) اشاره کرد. یعنی اوراق قدیمی که سود اسمی (کوپن) آنها بالا بوده با افزایش قیمت اوراق به بیش از قیمت اسمی، نرخ واقعی سود آنها کاهش یافته است (ارجاع به «نقشه گنج برای رونق» در 20 شهریور 95).

بهانه بازار بدهی برای بورس‌بازان
پورابراهیمی در بخش دیگری از اظهارات خود مدعی می‌شود که بازار سهام تحت فشار از سمت بازار بدهی است. وی می‌گوید: بازار بدهی باید با الزامات متناسب خود توسعه پیدا کند. اولین نکته این است که بازار بدهی نباید بازار سهام را با چالش مواجه کند. در واقع، تعیین نرخ‌های بالا در بازار بدهی باعث می‌شود بازار سهام از رونق بیفتد. مجری برنامه نیز اظهار می‌کند: صندوق‌های سرمایه‌گذاری که بعضا تحت کنترل بانک‌ها هستند، سرمایه جذب می‌کنند، اما به جای آنکه سرمایه وارد بورس شود به بانک‌ها برمی‌گردد.
محمدی اما در پاسخ به این موارد می‌گوید: درجه جانشینی سهام با درجه جانشینی اوراق کاملا متفاوت هستند و مقایسه این دو کاملا غیرعلمی است. بنابراین، اگر ما اوراق بدهی فروختیم به معنای آن نیست که تقاضای سهام کاهش می‌یابد. اثر انتشار اوراق بدهی روی بازار سهام بسیار محدود است. از سوی دیگر، صندوق‌ها وظیفه دارند سود خود را حداکثر کنند و سپرده‌گذاری آنها در بانک‌ها با نرخ بالا در حوزه اختیارات سازمان بورس نیست. بلکه بانک مرکزی باید بر نرخ سود این سپرده‌ها نظارت داشته باشد. با این حال نیز، سازمان بورس سقف مجاز سپرده‌های بانکی صندوق‌های بورسی را طبق قانون جدید از 70 درصد به 60 درصد کاهش داده است. از نگاه کارشناسی کاملا تایید می‌شود که برخلاف ادعای برخی بورس‌بازان، توسعه بازار بدهی به تعمیق بازار سرمایه کمک می‌کند که بازار سهام نیز زیرمجموعه‌ای از آن است. «دنیای اقتصاد» در گزارش‌های پیشین خود بارها به این موضوع تاکید کرده و در دنیا نیز مشاهده می‌شود افرادی که عموما در بازار سهام فعالیت می‌کنند به علت ریسک‌پذیری بالا، کمتر تمایلی به خرید اوراق بدهی دارند. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد صندوق‌های درآمد ثابت به دلیل اینکه بازار بدهی با کمبود عرضه مواجه است، بخش زیادی از منابع خود را در بانک‌ها قرار داده‌اند (ارجاع به «کوچ تقاضا به بازار جذاب» در 25 خرداد 95). زیرا اگر سرمایه آنها از بانک‌ها خارج شود و بازار بدهی نیز توانی برای جذب آن نداشته باشد، به اجبار این نقدینگی وارد یکی از بازارهای سهام، ارز، سکه یا مسکن می‌شود. نقدینگی سرمایه‌ای که وارد ارز، سکه یا مسکن شود بدون شک سفته‌بازی باورهای اشتباه در مورد بورس را در اقتصاد تشدید می‌کند. در بازار سهام نیز زمانی که نسبت قیمت به درآمد (P/ E) عمومی افزایش می‌یابد، افزایش ورود نقدینگی صرفا موجب حبابی شدن قیمت‌ها شده و به غیر از بخش کوچکی از سفته‌بازان، سایر سهامداران و به ویژه تازه‌واردها را با زیان مواجه می‌کند.

باورهای اشتباه در مورد بورس

دنیای اقتصاد: رئیس سازمان بورس در نخستین حضور خود در صدا و سیما درباره پنج نقطه ابهام بازار سهام پاسخ داد. مخالفت با تعیین آزاد نرخ سود در بازار بدهی و همچنین مرتبط دانستن رکود بازار سهام با توسعه بازار بدهی مهم ترین انحراف برخی بورس بازان است که شاپور محمدی آنها را متضاد با منطق و اصول علمی ارزیابی می کند. همچنین مسوول دانستن سازمان بورس درباره تمام عدم شفافیت های اقتصاد کشور، اشتباه گرفتن نقش سهامداری با سپرده گذاری و اصرار بر تکرار روش های سنتی مقابله با رانت از دیگر تفکرات نادرست برخی فعالان بورسی محسوب می شود.

برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه می‌شود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:

در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.

به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!