اشنایی با انواع نسبت های مالی

انواع دارایی و انواع بدهی در حسابداری را بشناسید

نسبت بدهی چیست و چگونه محاسبه می شود؟

در بازار سرمایه معمولا اصطلاحاتی وجود دارد که ممکن است به گوش هر کدام از کسانی که در این بازار فعالیت می کنند، خورده باشد. دانستن این اصطلاحات و شناخت نسبی از آنها می تواند به چگونگی انجام معاملات ما کمک زیادی کند. نسبت مالی یا Debt ratio یکی از این مفاهیمی است که در بازارهای مالی از آن استاده زیادی می شود. در این مقاله قصد داریم تا به تعریف نسبت بدهی و انواع آن بپردازیم و مطالبی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

نحوه محاسبه نسبت بدهی

انواع نسبت بدهی

تفاوت استقراض ( (Debt و بدهی (Liability)

محاسبه نسبت بدهی با توجه به ترازنامه شرکت های بورسی

تفسیر نسبت بدهی شرکت های بورسی

نسبت بدهی چیست؟

اصطلاح نسبت بدهی به نسبت مالی اشاره دارد که میزان اهرم شرکت را اندازه گیری می کند. نسبت بدهی به عنوان نسبت کل بدهی به کل دارایی ها که به صورت اعشاری یا درصد بیان می شود، تعریف می‌گردد. می توان آن را به عنوان نسبت دارایی های یک شرکت که از طریق بدهی تأمین مالی می شود تفسیر کرد. نسبت بزرگتر از 1 نشان می دهد که بخش قابل توجهی از بدهی یک شرکت توسط دارایی ها تامین می شود، به این معنی که شرکت دارای بدهی های بیشتری نسبت به دارایی ها است. نسبت بالا نشان می دهد که در صورت افزایش ناگهانی نرخ بهره، ممکن است یک شرکت در معرض خطر عدم پرداخت وام های خود قرار گیرد. نسبت زیر 1 به این معنی است که بخش بیشتری از دارایی های یک شرکت از طریق حقوق صاحبان سهام تامین می شود.

نحوه محاسبه نسبت بدهی

همانطور که در بالا ذکر شد، نسبت بدهی یک شرکت اندازه گیری میزان اهرم مالی آن است. این نسبت در صنایع مختلف بسیار متفاوت است. کسب و کارهای سرمایه بر، مانند شرکت‌های آب و برق و خطوط لوله نسبت به سایرین مانند بخش فناوری نسبت بدهی بسیار بالاتری دارند. نسبت بدهی یک شرکت را می توان با تقسیم کل بدهی بر کل دارایی ها محاسبه کرد.

نسبت بدهی = کل دارایی‌ها / کل بدهی‌ها

انواع نسبت بدهی

همه نسبت‌های بدهی وضعیت بدهی نسبی شرکت را تحلیل می کنند. اما در اینجا می توان رایج ترین نسبت های بدهی را در بازارهای مالی به شکل زیر تقسیم بندی کرد:

بدهی‌های بلند مدت نسبت به دارایی

شامل هزینه هایی مثل سرمایه گذاری های بلند مدت، وام های بانکی و.. می شود.

بدهی‌های کوتاه مدت

شامل هزینه های جاری شرکت مثل اجاره یا هزینه های آب و برق می شود.

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، بدهی شرکت را نسبت به ارزش کل سهام آن اندازه‌گیری می‌کند. این نسبت یکی از نسبت های معروف است و به عنوان نسبت های اهرمی مطرح می شود که به شما امکان می‌دهد متوجه شوید یک شرکت چقدر از بدهی استفاده می‌کند. هر شرکتی، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام دارد و تنها به شرکت هایی که به شکل عمومی سهام دارند، محدود نمی شود. این نسبت بدهی نشان می‌دهد که یک شرکت برای تامین مالی دارایی‌های خود از چه مقدار بدهی نسبت به ارزش سهام صاحبان سهام استفاده می‌کند. برای محاسبه نسبت بدهی صاحبان سهام، کل بدهی تقسیم بر حقوق صاحبان سهام می شود.

تفاوت استقراض (Debt) و بدهی (Liability)

نسبت بدهی (کل بدهی به دارایی ها) هم بدهی های بلندمدت مانند وام مسکن و اوراق بهادار و هم بدهی های جاری یا کوتاه مدت مانند اجاره، آب و برق و وام هایی را که در کمتر از 12 ماه سررسید می شوند، در نظر می گیرد.

اما در برخی منابع، بدهی ها صرفا بر اساس وام های اخذ شده از سوی شرکت که دارای بهره هستند، سنجیده می شود. این نوع بدهی ها معمولا به عنوان استقراض تلقی می شوند و دیگر منابع بدهی در نظر گرفته نمی شود.

محاسبه نسبت بدهی با توجه به ترازنامه شرکت های بورسی

هر شرکت بورسی که روزانه در بازار بورس معامله می شود، موظف است که داده های مالی خود را در ترازنامه منتشر کند. برای به دست آوردن نسبت های مالی هر شرکت، کافی است به سایCodal.ir www. وارد شوید و نماد بورسی مربوطه را در قسمت جستجوی اطلاعیه ها وارد کنید تا تمامی صورت های مالی شرکت و تصمیمات مربوط به مجامع را مشاهده کنید. در تزارنامه های مالی شرکت های بورسی، قسمتی با عنوان جمع دارایی ها و قسمتی دیگر با عنوان جمع بدهی ها، مشخص شده است. تقسیم جمع بدهی های شرکت بر جمع دارایی های آن، نسبت بدهی را به دست می آورد.

تفسیر نسبت بدهی شرکت های بورسی

نسبت بدهی برابر با یک (=1) به این معنی است که شرکت دارای همان مقدار بدهی دارایی های خود است. این نشان می دهد که شرکت دارای اهرم بالایی است.

نسبت بزرگتر از یک (>1) به این معنی است که شرکت دارای بدهی های بیشتری نسبت به دارایی های خود است. این نشان می دهد که شرکت بسیار اهرمی است و برای سرمایه گذاری یا وام دادن به آن بسیار پرخطر است.

آنچه به عنوان یک نسبت بدهی خوب به حساب می آید به ماهیت تجارت و صنعت آن بستگی دارد. به طور کلی، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام یا نسبت بدهی به دارایی کمتر از 1.0 نسبتاً ایمن تلقی می‌شود، در حالی که نسبت‌های 2.0 یا بالاتر خطرناک تلقی می‌شوند. برخی از صنایع، مانند بانکداری، به داشتن نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام بسیار بالاتر از سایرین معروف هستند. رفتن به سمت سهامی که دارای نسبت بدهی بالاتری هستند می تواند ریسک بالایی به همراه داشته باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی مفهوم نسبت بدهی در بازارهای مالی پرداختیم و در ادامه نحوه محاسبه این نسبت را برای انواع سهام بورسی شرح دادیم. با استفاده از نسبت بدهی می توان به میزان ریسک پذیری شرکت ها پی برد و در انجام معاملات خود آن را لحاظ کرد تا معاملات منطقی تر و موفق تری داشته باشیم.

کارگزاری اقتصاد بیدار در این زمینه آماده ارائه خدمات آموزشی خود به علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران بازار سرمایه می باشد.

آشنایی با نسبت های مالی مهم حسابداری

یکی از عوامل مهم موفقیت حسابداران در کارشان، تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی و ارائه گزارش های تخصصی به مدیران است تا مدیران و صاحبان سهام بتوانند بر اساس این آمار و اطلاعات و تحلیل ها تصمیم گیری درستی داشته باشند به نحوی که نتایج مطلوبتری به دست آورند.

در واقع حسابداران با تحلیل دقیق صورت های مالی یعنی صورتحساب عملکرد، سود و زیان و ترازنامه، نقش بسیار مهمی در پیشرفت موسسات و شرکتهای محل فعالیت خود ایفا خواهند کرد.

در ادامه چند مورد از مهم ترین نسبت های مالی که در شرکت ها و موسسات بازرگانی تهیه می شود را مختصرا مورد بررسی قرار می دهیم.

نسبت های مالی صورت حساب عملکرد و سود و زیان

نسبت برگشت از فروش به فروش غیرخالص

برای محقق شدن امر فروش کالا، هزینه های مختلفی وجود دارد. این هزینه ها شامل صرف وقت، هزینه تبلیغات، هزینه حمل کالا و برخی هزینه های اداری و تشکیلاتی است. پس برگشت از فروش یعنی انجام این هزینه ها بدون انجام فروش و به دست آمدن سود.

نسبت برگشت از فروش و تخفیفات به فروش غیرخالص=برگشت از فروش و تخفیفات/فروش غیرخالص *۱۰۰

کوچک بودن این نسبت در مقایسه با نسبت شاخص و عرف محیط اقتصادی، مطلوب و نشانه ای از کارآیی مدیران فروش مجموعه است. این نسبت به صورت درصد بیان می شود.

نسبت قیمت تمام شده کالای فروش رفته به فروش خالص

این نسبت هم به صورت درصد بیان می شود. هرچه فاصله بهای تمام شده کالای فروش رفته و فروش خالص بیشتر باشد سود حاصل از فروش کالا بیشتر و این نسبت کوچکتر است.

نسبت قیمت تمام شده کالای فروش رفته به فروش رفته خالص= قیمت تمام شده کالای فروش رفته/فروش خالص*۱۰۰

در شرکتها و موسسات بازرگانی تلاش می شود این نسبت به کوچکترین حد ممکن برسد.

نسبت سود ناویژه به فروش خالص

حاصل تفریق قیمت تمام شده کالای فروش رفته از فروش خالص، سود ناویژه موسسات تجاری است.

سود ناویژه= قیمت تمام شده کالای فروش رفته – فروش خالص

پس اگر نسبت قیمت تمام شده کالای فروش رفته به فروش خالص از ۱۰۰درصد کم کنیم نسبت سود ناویژه به فروش خالص به دست می آید.

نسبت سود ناویژه به فروش خالص= ۱۰۰% – قیمت تمام شده کالای فروش رفته/فروش خالص

در صورت در اختیار داشتن سود ناویژه و فروش خالص هم نسبت موردنظر به نحو زیر قابل محاسبه است:

نسبت سود ناویژه به فروش خالص=سود ناویژه /فروش خالص*۱۰۰

بزرگتر بودن این نسبت مطلوب نظر مدیران و صاحبان شرکتهاست.

نسبت سود ویژه دوره مالی به فروش خالص

بزرگی این نسبت که به درصد بیان می شود، نشانه کارآیی و لیاقت مدیران موسسه و نیز کارآیی بخش فروش و بازرگانی موسسه تلقی می شود.

نسبت سود ویژه به فروش خالص=سود ویژه/فروش خالص *۱۰۰

نسبت برگشت از خرید به خرید غیرخالص

نسبت برگشت از خرید و تخفیفات به خرید غیرخالص=برگشت از خرید و تخفیفات/خرید غیرخالص*۱۰۰

بزرگ بودن این نسبت مطلوب نیست، چرا که نشان دهنده آن است که هزینه های صرف شده برای امر خرید کالا، نتیجه مطلوب که همان خرید و پس از آن فروش کالا و کسب سود است را به همراه نداشته است.

نسبت هزینه حمل کالای خریداری شده به خرید غیرخالص

نسبت هزینه های حمل کالای خریداری شده به خرید غیرخالص= هزینه حمل کالای خریداری شده/ خرید غیرخالص*۱۰۰

عموما هزینه حمل کالای خریداری شده، یکی از اقلام مهم در قیمت تمام شده خرید است. پس موسسات بازرگانی تا جایی که ممکن باشد سعی در کاهش این هزینه خواهند داشت و هرچه کوچکتر بودن این نسبت بنابر شرایط، مطلوبتر خواهد بود.

نسبت های مالی صورتحساب ترازنامه:

نسبتهای جاری

نسبت جاری= دارایی های جاری/بدهی های جاری

بدهی های جاری از محل تبدیل به نقد دارایی های جاری پرداخت می شوند و چون کلیه دارایی های جاری به یکباره امکان نقد شدن پیدا نمی کنند؛ بنابراین این نسبت باید مساوی ۲ یا بزرگتر از آن باشد تا موسسات و شرکتها برای پرداخت تعهدات خود دچار مشکل نشوند.

سرمایه جاری

سرمایه جاری= دارایی های جاری – بدهی های جاری

مانده سرمایه جاری هر موسسه باید به میزانی باشد که در صورت پرداخت کلیه بدهی ها با میزان نقدینگی باقی مانده بتوان موسسه را برای مدت معقولی اداره نمود.

نسبت آنی

نسبت آنی= صندوق+بانک+خالص بدهکاران/بدهی های جاری

انجمن های حرفه ای حسابداران عقیده دارند که اگر چنانچه این نسبت از عدد یک کمتر باشد، خطر عدم توانایی پرداخت سریع بدهی ها در صورت عدم تحمل زیان تبدیل به نقد عجولانه سایر دارایی ها، حیثیت تجاری موسسه را تهدید می کند.

نسبت ثابت

نسبت ثابت=دارایی ثابت/بدهی های طویل المده

دارایی های ثابت، در واقع تضمین پرداخت بدهی های طویل المدت هستند. این نسبت چنانچه عدد ۲ یا بیشتر باشد نشان دهنده آن است که شرکت موقع پرداخت بدهی های طویل المدت با مشکل مواجه نمی شود.

نسبت سود ویژه به جمع دارایی

نسبت سود ویژه به جمع دارایی ها=سود ویژه/(جمع دارایی های پایان سال+جمع دارایی های ابتدای سال/۲) *۱۰۰

این نسبت از تقسیم سود ویژه به متوسط جمع دارایی های موسسه طی سال بدست می آید.

در پایان باید گفت، نتیجه گیری و اظهارنظر نهایی در این مقوله، تا حد زیادی به تجربه، دانش و آگاهی اجتماعی و سیاسی و اقتصادی کارشناس امور مالی حسابداری وابسته است و لزوما نتیجه مشخص و یکسانی وجود نخواهد داشت. چون کارشناسان مختلف از تجربیات مختلف و سطح دانش متفاوت برخوردارند. برای هر حسابداری که علاقمند به پیشرفت در کار است بالابردن آگاهی، افزایش قدرت تجزیه و تحلیل و تسلط به انواع اطلاعات مالی بسیار ضروری به نظر می رسد.

اشنایی با انواع نسبت های مالی

سرمایه ی در گردش (به انگلیسی Working Capital) و نقدینگی از اصطلاحات پرکاربرد حسابداری بشمار می روند و به اختلاف بین دارایی های جاری و بدهی های جاری اطلاق می شود. برای آشنایی بیشتر با مفهوم سرمایه ی در گردش و پارامترهای تاثیرگذار، با لایواکانتینگ همراه شوید.

سرمایه ی در گردش چیست؟

سرمایه در گردش به صورت اختلاف دارایی های جاری و بدهی های جاری تعریف می شود. برای مثال اگر یک شرکت دارایی جاری به ارزش 90.000 ریال داشته باشد و بدهی جاری آن 80.000 ریال باشد؛ سرمایه در گردش این شرکت 10.000 ریال خواهد بود.

به یاد داشته باشید که سرمایه در گردش یک مقدار است. برخی فاکتورها که مقدار سرمایه در گردش را تعیین میکنند عبارتند از:

-آیا شرکت نیاز به انبار دارد یا خیر

- مشتریان چقدر سریع وجه مربوط به کالا و خدمات دریافت شده را پرداخت می کنند

- شرکت به چه سرعتی می بایست به تامین کنندگان خود پرداخت انجام دهد

- توانایی شرکت برای تامین منابع مالی

سرمایه در گردش می تواند با عوامل زیر افزایش یابد:

- معاملات تجاری سودآدر

- فروش دارایی های بلندمدت

- وام های بلندمدت

- سرمایه گذاری توسط مالکان

سرمایه در گردش در اثر عوامل زیر کاهش می یابد:

- معاملات تجاری غیرسودآور

- خرید دارایی های بلندمدت

- پرداخت مجدد بدهی های بلندمدت

- توزیع پول نقد به مالکان

سرمایه در گردش در مقایسه با نقدینگی

یک خرده فروش، یک توزیع کننده و یا شرکت تولیدی می تواند مقدار زیادی سرمایه در گردش داشته باشند. با این حال؛ اگر بیشتر دارایی های جاری آن به صورت آهسته در انبار در گردش باشند؛ شرکت، نقدینگی کافی برای پرداخت تعهدات خود در زمان های مقرر شده را نخواهد داشت. به طور مشابه اگر شرکت امکان جمع آوری حسابهای دریافتنی خود را نداشته باشد؛ نقدینگی کافی برای پرداخت تعهدات و بدهی های خود ندارد.

در مقابل؛ شرکتی را در نظر بگیرید که محصولات معتبر را به صورت آنلاین می فروشد و مشتریان پرداخت ها را با استفاده از کارتهای بانکی انجام می دهند. به علاوه، تامین کنندگان به شرکت اجازه می دهند که مبلغ محصولات خریداری شده را 60 روز پس از خرید محصولات بپردازد. این شرکت ممکن است سرمایه در گردش کمی داشته باشد اما نقدینگی مورد نیاز را دارد.

نسبتهای مالی و سایر معیارها

نسبت های مالی و معیارهای مرتبط با سرمایه در گردش و نقدینگی وجود دارد که شامل:

• مقدار سرمایه در گردش
• نسبت جاری
• نسبت سریع
• نسبت گردش حسابهای دریافتنی
• نسبت گردش انبار
• فروش روزانه انبار
• نقدینگی حاصل از فعالیت های عملیاتی
• نسبت جریان نقدینگی عملیاتی

مولفه های سرمایه در گردش

سرمایه در گردش (با عنوان سرمایه در گردش خالص نیز شناخته می شود) به صورت اختلاف دارایی جاری و بدهی جاری تعریف می شود. بنابراین یک شرکت با 120.000 دارایی جاری و 90.000 ریال بدهی جاری، 30.000 ریال سرمایه در گردش دارد. یک شرکت با 10.000 ریال دارایی جاری و 10.000 ریال بدهی جاری؛ سرمایه ی در گردش ندارد. همانطور که میبینید؛ سرمایه در گردش یک مقدار است هرچند که معمولا به عنوان بخشی از نسبت های مالی بررسی می شود.

دارایی جاری

بخش عمده ای از سرمایه در گردش، دارایی های جاری است. تعریف کوتاهی از دارایی جاری عبارت است از پول نقد شرکت به اضافه منابع دیگری که انتظار می رود تا طی یک سال آینده به پول نقد تبدیل شود.

مثال هایی از دارایی های جاری:

- پول نقد و معادل آن

- سرمایه گذاری موقت

- هزینه های پیش پرداخت

بدهی های جاری

یکی دیگر از مولفه های اصلی سرمایه ی در گردش، بدهی اشنایی با انواع نسبت های مالی های جاری می باشد. تعریف کوتاه بدهی های جاری عبارتند از : تعهدات شرکت که می بایست پیش از یکسال به آن عمل شود.

مثال هایی از بدهای جاری:

- مبالغ وام های سرمایه گذاری که می بایست طی یکسال بازپرداخت شوند.

- مالیات بر حقوق و دستمزد کارکنان

- هزینه ها / بدهی ها تحقق یافته اما پرداخت نشده (تعمیرات؛ تجهیزات و . )

- سپرده های مشتریان و درآمد معوقه

در صورتی که تضمینی وجود دارد که بدهی جاری با بدهی بلند مدت جایگزین می شود؛ می بایست به عنوان بدهی بلند مدت گزارش شود.

انواع دارایی و انواع بدهی در حسابداری را بشناسید

صورت های مالی

صورت مالی، یک گزارش مالی است که مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری تهیه می‌شود و دقیق‌ترین اطلاعات در مورد وضعیت مالی و عملکردی واحد اقتصادی را در یک دوره یا زمان مشخص نشان می‌دهد.

صورت مالی گزارشی از وضعیت عملکرد یک واحد اقتصادی در یک دوره زمانی مشخص است. صورتهای مالی بر اساس اصول و استانداردهای حسابداری و در راستای کمک به تصمیم‌گیری استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی از اطلاعات مالی واحدهای اقتصادی تهیه می‌شود.

پکیج ویدیویی آموزش صورت های مالی اساسی

هدف از تهیه صورت های مالی چیست؟

هدف از تهیه صورت‌‌های مالی، ارایه اطلاعاتی درباره وضعيت مالی، ارزیابی عملكرد و گردش جريان‌هـای نقـدی واحـد تجاری است. به صورتی که استفاده‌کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی با استفاده از آن‌ها بتوانند وضعیت مالی یک واحد اقتصادی را به درستی تجزیه و تحلیل نموده و تصمیمات درستی اتخاذ نمایند.

از دیگر اهداف تهیه صورت‌های مالی اطلاع مدیریت و صاحبان سهام، از سرمایه‌های در جریان و سود مجموعه است؛ بر این اساس صورتهای مالی اطلاعات زیر را ارایه می‌دهد:

• دارايی‌
• بدهی‌
• حقوق مالكانه
• درآمدها و هزينه‌ها، شامل سودها و زيان‌ها
• آورده مالكان و توزيع منابع بين آن‌ها به عنوان مالک
• جريان‌های نقدی

که این اطلاعات همراه با یادداشتهای توضیحی ضمیمه صورتهای مالی بر تصمیم گیری استفاده کنندگان اثرگذار است.

ویژگیهای صورتهای مالی اساسی

برای تهیه صورتهای مالی رعایت ویژگیهای عمومی طبق استاندارهای حسابداری الزامی است:

♦️ ارائه منصفانه و رعایت استانداردهای حسابداری

♦️ مبنای تعهدی حسابداری

♦️ ثبات رویه در ارائه

♦️ تداوم فعالیت

♦️ تناوب گزارشگری

♦️ اهمیت

♦️ ارائه اطلاعات قابل مقایسه برای دوره‌های قبل

انواع صورت‌ های مالی​

مطابق با استاندارد حسابداری شماره 1 تجدید نظر شده سال 1397 صورت‌های مالی اساسی عبارتند از:

1. صورت وضعیت مالی (ترازنامه) به تاریخ پایان دوره
2. صورت سود و زیان برای دوره
3. صورت سود و زیان جامع برای دوره
4. صورت تغییرات در حقوق مالکانه برای دوره
5. صورت جریانهای نقدی برای دوره

البته ارائه یادداشتهای توضیحی و اطلاعات مقایسه ای دوره قبل در کنار صورتهای مالی الزامی است.

1- صورت وضعیت مالی

ترازنامه گزارشی است که وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را در یک تاریخ معین بیان می‌کند؛ از این رو آن را صورت وضعیت مالی هم می‌نامند. در صورت وضعیت مالی جمع داراییها باید با مجموع بدهی و حقوق مالکانه (حقوق صاحبان سهام) برابر باشد.

اجزای اصلی صورت وضعیت مالی

ترازنامه بر اساس معادله حسابداری تهیه می‌شود، و اجزای اصلی آن عبارتند از:

• دارایی
• بدهی
• حقوق مالکانه (حقوق صاحبان سهام)

2- صورت سود و زیان

اطلاعات مربوط به عملکرد مالی یک شرکت در طول یک سال مالی در صورت سود و زیان گزارش می‌شود. در واقع میزان درآمد و هزینه و سود و زیان در یک دوره زمانی مشخص، در صورت سود و زیان نشان داده می‌شود.

3- صورت سود و زیان جامع

از آنجا که بعضی از سود و زیان‌ها مستقیما بر حقوق صاحبان سرمایه لحاظ می‌شود، صورت سود و زیان منعکس کننده همه اقلام سود و زیانی نیست. بنابراین رقم نهایی در صورت سود و زیان بیانگر سود و زیان اشنایی با انواع نسبت های مالی جامع نیست. صورت مالی سود و زیان جامع بیانگر کلیه تغییرات افزایشی یا کاهشی ناشی از درآمدها یا هزینه‌ها اعم از تحقق یافته و یا تحقق نیافته طی دوره مالی است. از اطلاعات صورت سود و زیان جامع می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• سود یا زیان دوره
• سایر اقلام سود و زیان جامع
• مجموع سود و زیان جامع دوره
• مجموع سود و زیان جامع دوره، قابل انتساب به:

1. منافع فاقد حق کنترل
2. مالکان واحد تجاری اصلی

مقالات مرتبط

سال مالی چیست؟

روش بستن حسابها در حسابداری

صورت سود و زیان در حسابداری چیست؟

4- صورت تغییرات در حقوق مالکانه

تغییرات در حقوق مالکانه از ابتدا تا پایان دوره گزارشگری، افزایش یا کاهش خالص دارایی ها را در طی دوره نشان میدهد.

در صورت تغییرات در حقوق مالکانه، هر یک از اجزای حقوق مالکانه (سرمایه، صرف سهام، سود انباشته، اندوخته قانونی، مازاد تجدید ارزیابی و…) منعکس شده و تغییرات طی دوره آنها در دو طبقه ارائه میشود؛
۱. تغییرات مربوط به سایر اقلام سود و زیان جامع
۲. تغییرات ناشی از معامله با مالکان در نقش آنها به عنوان مالک (مانند؛ تقسیم سود یا افزایش سرمایه).

5- صورت جریانهای نقدی

استفاده کنندگان از صورت‌های مالی نیازمند اطلاعاتی در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجوه نقد توسط واحد اقتصادی هستند؛ زیرا برای ارزیابی عملکرد مجموعه نحوه جذب و خروج وجوه نقد بسیارمهم است. این اطلاعات با جزئیات در صورت جریان وجوه نقد نمایش داده می‌شود.

یادداشت های توضیحی صورتهای مالی چیست؟

کلیه اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان از صورتهای مالی قابل ارایه در متن این صورتها نیست. لذا بعضی از اطلاعات در قالب یادداشت‌های توضیحی که جز لاینفک صورت‌های مالی اساسی است، افشا می‌شود.

معرفی اجزای صورت سود و زیان

عناصر اصلی صورت سود و زیان عبارتند از:

🔸 درآمدهای عملیاتی (فروش): درآمدهای حاصل از فروش کالاها و خدمات

🔸 بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی (بهای تمام شده کالای فروش رفته): کلیه هزینه‌هایی که یک واحد تجاری برای تولید محصول یا خدمت فروش رفته، انجام می‌دهد. مانند دستمزد مستقیم، مواد مستقیم و سربار ساخت

🔸 سود (زیان) ناخالص: تفاوت درآمد عملیاتی از بهای تمام شده کالای فروش رفته

🔸 هزینه‌های فروش، اداری عمومی: کلیه هزینه‌های تولید و عرضه یک محصول؛ مانند هزینه اجاره، بازاریابی و تبلیغات، هزینه تجهیزات و مواردی از این قبیل

🔸 سود (زیان) عملیاتی: تفاوت درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی

🔸 هزینه‌های مالی: شامل کلیه مبالغ در ارتباط با تسهیلات دریافتی از بانک و دیگر موسسات اعتباری

🔸 درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی: درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی از نتیجه فعالیت‌های جانبی واحد اقتصادی

🔸 سود یا زیان عملیاتی قبل از مالیات

🔸 سود خالص: از تفاوت سود خالص عملیاتی قبل از مالیات با مالیات بر درآمد حاصل می‌شود و نتیجه آن ما بین صاحبان سهام قابل تقسیم است

🔸 سود (زیان) خالص عملیات متوقف شده: اگر بخشی از عملیات یک شرکت متوقف شود باید سود یا زیان مربوط به آن، به صورت جداگانه در صورت سود و زیان نشان داده شود

🔸 سود قابل تخصیص: مبلغی که پس از لحاظ کردن سود (زیان) خالص، سودهای انباشته سنوات قبل و تعدیلات سنواتی به دست می‌آید

🔸 مالیات بر درآمد: در پایان هر دوره مالی مبلغی به عنوان مالیات، از سود عملیاتی (قبل از مالیات) کسر می‌شود

🔸 استهلاک: هزینه کاهش ارزش و کارایی تجهیزات عملیاتی و غیرعملیاتی

معرفی تجزیه و تحلیل صورت مالی در حوزه های مختلف

هدف از انجام تجزیه و تحلیل صورت مالی کمک به تصمیم‌گیری مدیران، سرمایه‌گذران و اعتبار‌دهندگان است. استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی عمدتا با تجزیه و تحلیل صورت مالی به اهداف زیر دست می‌یابند:

♦️ بررسی وضعیت عملکرد مجموعه و نقدینگی در گردش

♦️ پیش بینی میزان سوددهی و ریسک‌های مرتبط با آن

♦️ بررسی توان و قدرت مالی مجموعه و توانایی پرداخت دیون و بدهی‌ها

1- تجزیه و تحلیل صورت وضعیت مالی

ترازنامه وضعیت مالی واحد اقتصادی را بر اساس دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالکانه (حقوق صاحبان سهام) بررسی می‌کند. همچنین رابطه بین عوامل فوق را در یک مقطع زمانی مشخص، نمایش می‌دهد. به این ترتیب ترازنامه توانایی ایفای تعهدات یک واحد اقتصادی را نسبت به بستانکارانش نشان می‌دهد.

منابع عملیاتی در حقیقت درآمدهای بالقوه آتی برای ایفای تعهدات یک شرکت در برابر بستانکاران آن (صاحبان سهام یا بستانکاران) است و ترازنامه نحوه تخصیص دارایی‌ها به بدهی‌ها را مشخص می‌کند.

تجزیه تحلیل تعداد زیادی از نسبتهای مالی با توجه به اقلام ترازنامه انجام میشود. ستون بدهکار و بستانکار ترازنامه باید همیشه توازن داشته باشد و اجزای معادله حسابداری برقرار باشد. بررسی دقیق آیتمهای ترازنامه میتواند تا حد زیادی سلامت شرکت را مشخص نماید.

با بررسی اجزای صورت وضعیت مالی و مقایسه آن با صورت وضعیت مالی سایر واحدهای فعال در صنعت خود میتوانید اوضاع اقتصادی شرکت خود نسبت به آن صنعت را بسنجید.

نسبت کارایی در حسابداری شرکت‌ها + فرمول نسبت کارایی

نسبت کارایی یا نسبت فعالیت از آن دسته نسبت‌های مالی است که نحوه استفاده از دارایی‌های یک مجموعه را در راستای ایجاد سود آوری برای صاحبان کسب و کار بررسی می‌کند. در این مقاله از گروه نرم افزاری محک به بررسی ماهیت نسبت کارایی و تفاوت نسبت کارایی با سایر نسبت‌های مالی می‌پردازیم.

فهرست مطالب

منظور از نسبت‌های مالی چیست؟

• نسبت‌های نقدینگی
• نسبت‌های اهرمی و پوششی
• نسبت‌های کارایی (فعالیت)
• نسبت‌های سودآوری
• نسبت‌های ارزش بازار

نسبت‌های مالی مقادیر عددی هستند که با هدف جمع آوری اطلاعات مفید از صورت‌های مالی یک شرکت روی کار آمده‌اند. اعداد ثبت شده در صورت‌های مالی یک شرکت مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدینگی برای تحلیل مقداری و ارزیابی نقدینگی، رشد، حاشیه سود، سودآوری، نرخ بازگشت، ارزش‌گذاری و غیره به کار برده می‌شوند. یکی دیگر از راه‌های تحلیل مالی، استفاده از نسبت‌های مالی است. نسبت‌های مالی با توجه به کاربردی که دارند به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.

هدف از تحلیل نسبت‌های مالی چیست؟

• بررسی عملکرد شرکت‌ها:

• امکان مقایسه عملکرد شرکت:

مقایسه نسبت‌های مالی یک شرکت با شرکت‌های دیگر با هدف تحلیل عملکرد شرکت در بخش‌های مختلف صورت می‌گیرد. مقایسه بازده دارایی بین شرکت‌ها به یک سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا از درجه استفاده مفید از دارایی‌اش توسط سایر شرکت‌ها اطلاع پیدا کند. استفاده کنندگان از نسبت‌های مالی به دو گروه تقسیم می‌شوند:

استفاده کنندگان خارجی: شامل تحلیلگران مالی، سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی، اعتباردهندگان، رقبا، مقامات مالیاتی، مقامات نظارتی و ناظران.

استفاده کنندگان داخلی: شامل مدیر تیم، کارمندان و مالکان.

نسبت کارایی چیست؟

نسبت کارایی یا نسبت فعالیت یکی از مهم‌ترین نسبت‌های مالی است که به بررسی نحوه استفاده از دارایی‌های مجموعه در راستای ایجاد سودآوری می‌پردازد. نسبت کارایی را می‌توان با عملکرد گذشته شرکت یا سایر واحدهای تجاری در یک صنعت مشابه مقایسه کرد. ثابت باقی‌ماندن نسبت کارایی یک شرکت نشان‌دهنده آن است که هرگونه افزایش سرمایه گذاری منجر به افزایش نسبی بازدهی می‌شود. مبلغ فروش‌های مرتبط با منابع مالی سرمایه گذاری شده ارتباط مستقیمی با نسبت کارایی دارد. در واقع هرچه سرمایه مورداستفاده در یک شرکت بیشتر باشد، میزان فروش مورد نیاز برای کارایی نیز بیشتر می‌شود.

فرمول نسبت کارایی چیست؟

همان‌طور که گفتیم نسبت کارایی یعنی برآورد اینکه یک واحد تجاری چقدر درست از دارایی‌هایش استفاده می‌کند. بهتر است برای افزایش فروش فرمول‌های نسبت کارایی زیر را یاد بگیرید:

نسبت کارایی = حجم یا ارزش معاملات تقسیم بر ارزش دارایی‌ها

گردش سرمایه به کار گرفته شده = فروش تقسیم بر سرمایه به کار گرفته شده

گردش دارایی‌های ثابت= فروش تقسیم بر دارایی‌های ثابت

گردش دارایی‌های جاری =فروش تقسیم بر دارایی‌های جاری

تأثیر نسبت کارایی بر سود آوری شرکت

از لحاظ تئوری بالا نگه داشتن نسبت‌های کارایی در عین حفظ تعادل بین حجم و قیمت محصولات و دارایی‌ها می‌تواند تأثیر بسیار مثبتی بر سودآوری شرکت‌ها بگذارد. نسبت کارایی، حجم فعالیت تجاری مرتبط با مبلغ سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در واحد تجاری را بررسی می‌کند و اگر توسط واحد فروش در جهت درستی استفاده شوند، تأثیر به سزایی در رشد کسب و کار دارند.

انواع نسبت کارایی کدام است؟

• گردش موجودی کالا
• دوره گردش موجودی کالا
• گردش حساب‌های دریافتنی
• دوره وصول مطالبات
• دوره گردش عملیات
• دوره پرداخت بدهی‌­ها
• گردش دارایی
اشنایی با انواع نسبت های مالی
• گردش دارایی‌های ثابت
• نسبت گردش سرمایه جاری
• نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش

گردش موجودی کالا

نشان می‌دهد موجودی کالا و مواد شرکت، در یک بازه مشخص، (مانند یک سال مالی) چند بار به فروش رسیده و جایگزین شده است. گردش موجودی کالا یکی از نسبت‌های کارایی است که بازه زمانی که کالا تولید شده به فروش می‌رسد را نشان می‌دهد. کم بودن بازه زمانی فروش یک محصول نشانه مثبتی برای یک مجموعه است.

گردش موجودی کالا = بهای تمام شده کالای فروش رفته/متوسط موجودی کالا

دوره گردش موجودی کالا

به فاصلۀ زمانی دریافت مواد اولیه و تبدیل آنها به کالا و فروش کالا به مشتری دورۀ گردش موجودی می‌گویند. در واقع، دورۀ گردش موجودی کالا یا میانگین سنی کالا، مدت زمان تبدیل مواد اولیه به کالا و فروش آن را نشان می‌دهد.

اگر این زمان کوتاه باشد نشانهٔ مثبتی برای یک شرکت است و یعنی شرکت در فرایند تولید و فروش محصولات به خوبی عمل کرده است. البته پایین بودن نسبت دوره گردش موجودی کالا ممکن است به دلیل کاهش فروش یا افزایش موجودی در طی یک دوره نیز باشد. این افزایش موجودی در طی یک دوره، عواقبی مثل بالا رفتن هزینه نگهداری و جریان نقدی را در پی دارد. نکته مهم آنکه گردش بالای موجودی ممکن است باعث کسری بودجه نیز بشود.

دوره گردش موجودی کالا = متوسط موجودی مواد و کالا *۳۶۵ / بهای تمام شده کالای فروش رفته

دوره گردش موجودی کالا = 365/ گردش موجودی کالا

گردش حساب‌های دریافتنی

محاسبه گردش حساب‌های دریافتنی با تقسیم خالص فروش نسیه بر متوسط حساب‌های دریافتنی ممکن است. به دلیل اینکه اغلب شرکت‌ها، فروش نسیه را به طور جداگانه اعلام نمی‌کنند، صورت کسر گردش حساب‌های دریافتنی، جمع فروش‌های یک دوره را نشان می‌دهد.

این نسبت تعداد دفعات گردش مطالبات شرکت در طی یک سال را نشان می‌دهد. مثلاً اگر نسبت گردش حساب‌های دریافتنی عدد 2 شود یعنی مطالبات شرکت در طول سال به طور میانگین 2 بار قابل وصول و نقد شدن بوده‌اند. کاربرد اصلی این نسبت در محاسبه متوسط دورهٔ وصول مطالبات یک شرکت است .

گردش حساب‌های دریافتنی = فروش نسیه / میانگین حساب‌ها و اسناد دریافتنی طی دوره

دورۀ وصول مطالبات (حساب‌های دریافتنی)

این نسبت فاصله زمانی تحویل کالا به مشتری تا دریافت هزینه آن به صورت نقدی را نشان می‌دهد. مدت زمانی که طول می‌کشد شرکت مطالبات قابل وصول خود را از مشتری دریافت کند را دوره وصول مطالبات می‌گویند. کوتاه بودن این زمان نشانه مثبتی برای یک شرکت در وصول مطالباتش است. اگر این میزان طولانی شود یعنی مطالبات شرکت، غیرقابل‌وصول یا مشکوک‌الوصول است.

دوره وصول مطالبات = متوسط حساب­‌های دریافتنی *۳۶۵ / فروش نسیه

یا به طور ساده‌تر:

دوره وصول مطالبات = 365 / گردش حساب‌های دریافتنی

دوره گردش عملیات

دوره‌ای که یک شرکت در طول آن، مراحل خریداری مواد اولیه، تولید کالا، رساندن آن به دست مشتری و در نهایت دریافت هزینه آن را طی می‌کند، دوره گردش عملیات گفته می‌شود .

دوره گردش عملیات = دوره وصول مطالبات + دوره گردش موجودی کالا

دوره پرداخت بدهی‌ها

از دیگر نسبت‌های کارایی، دوره پرداخت بدهی‌ها است که مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک شرکت بدهی‌های خود را با تأمین کنندگان مواد اولیه به صورت نسیه تسویه کند را نشان می‌دهد.

دوره پرداخت بدهی‌­ها = متوسط حساب­‌های پرداختنی *۳۶۵ / خرید نسیه

گردش دارایی

این نسبت نشان می‌دهد که چگونه یک شرکت از دارایی‌هایش برای ایجاد درآمد استفاده می‌کند. این نسبت بسیار در گردش دارایی‌ها تأثیر گذار است. با مقایسه این دوره با دوره‌های گذشته می‌توان به این نتیجه رسید که آیا افزایش دارایی باعث افزایش درآمد می‌شود یا خیر؟

گردش دارایی = فروش خالص / میانگین کل دارایی‌ها

گردش دارایی‌های ثابت

برای درک این موضوع که آیا دارایی‌های ثابت بر کسب درآمد تأثیر دارد یا خیر از گردش دارایی‌های ثابت استفاده می‌شود. اگر نسبت گردش دارایی‌های ثابت در یک شرکت بالا باشد یعنی آن شرکت نهایت استفاده خود از دارایی‌هایش را کرده است. اگر این نسبت پایین باشد، نشان دهنده عدم کارایی دارایی ثابت است.

گردش دارایی‌های ثابت = فروش خالص / میانگین دارایی­‌های ثابت

نسبت گردش سرمایه جاری

تفاوت بین دارایی جاری و بدهی‌های جاری یک شرکت را سرمایه در گردش مشخص می‌کند. سرمایه جاری بخشی از دارایی‌های جاری است که به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم تسهیلاتی را در چرخه تولید ایجاد می‌کند. این نسبت تأثیر سرمایه در گردش در میزان فروش شرکت را نشان می‌دهد. افزایش نسبت گردش سرمایه جاری به دو دلیل اتفاق می‌افتد:

سرمایه در گردش کاهش پیدا کند یا میزان فروش ما افزایش پیدا کند. این نسبت دوره گردش عملیات را تحت بازبینی قرار می‌دهد. بهتر است نسبت گردش سرمایه جاری با دوره‌های قبل خودش مقایسه شود.

گردش سرمایه جاری = فروش / سرمایه در گردش

نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش

بری فهمیدن آنکه چه میزان از سرمایه در گردش به موجودی کالا مربوط می‌شود از این نسبت استفاده می‌کنیم. همان‌طور که می‌دانید، سرمایه در گردش، تفاوت بدهی جاری و دارایی جاری را نشان می‌دهد و موجودی کالا بخشی از دارایی جاری است.

نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش = موجودی کالا / سرمایه در گردش

اگر این نسبت بالا باشد برای شرکت خوب نیست زیرا قسمت عملیات جاری شرکت مشکل دارد و تا موجودی کالا به فروش نرسد و وجه نقد در دسترس چرخه تولید قرار نگیرد، شرکت به بازدهی کافی نمی‌رسد. بررسی این نسبت برای جلوگیری از مشکلات بزرگ‌تر در زمینه بازاریابی و فروش ضروری است.

تفاوت نسبت کارایی با سایر نسبت‌های مالی چیست؟

شاید جالب باشد که برای محاسبه نسبت کارایی یا نسبت فعالیت به جای اینکه از اطلاعات صورت سود و زیان استفاده کنیم، از اطلاعات ترازنامه استفاده می‌کنیم.

تهیه صورت‌های مالی با نرم افزار حسابداری محک

همان‌طور که گفته شد محاسبه اعداد و ارقام که باید در تنظیم صورت‌های مالی استفاده گردد و بررسی انواع نسبت‌های کارایی یا نسبت‌های فعالیت کاری بسیار زمان‌بر و پیچیده‌ای است. البته با داشتن ابزارهای مالی و حسابداری حرفه‌ای، مثل نرم افزار حسابداری محک و افزونه‌های مناسب برای تنظیم صورت‌های مالی، یک حسابدار به راحتی می‌تواند آن‌ها را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پایان برساند. بسیاری از شرکت‌ها بعد از تنظیم این صورت‌ها، آن‌ها را در اختیار سهام‌داران قرار می‌دهند و یا برای دریافت وام بانکی از آن استفاده می‌کنند. شفاف بودن این صورت‌ها یکی از نکات حائز اهمیتی است که باید رعایت شود.